Lęk motywuje, ale na krótko

Nawet po obcięciu premii i bonusów w wielu firmach rośnie teraz wydajność pracowników. Obawa przed zwolnieniami skutecznie skłania ludzi do zwiększonego wysiłku, choć nie sprawdza się w dłuższym terminie

Publikacja: 20.05.2009 04:56

Protesty w KGHM wymusiły na spółce wypłatę po 5 tys. zł jednorazowej nagrody dla każdego pracownika

Protesty w KGHM wymusiły na spółce wypłatę po 5 tys. zł jednorazowej nagrody dla każdego pracownika (fot: Helena Spokojna)

Foto: PAP

Przez ostatnie pół roku w jednej z bielsko-bialskich spółek motoryzacyjnych wydajność pracowników zwiększyła się o 6 proc. przy kilkakrotnym spadku ich nieobecności. Wcześniej mimo różnych zachęt i programów nie udawało się obniżyć absencji bardziej niż do 9 proc. Teraz nie przekracza 2 – 3 proc., choć ludzie nie mogą już liczyć na dodatkowe nagrody.

Duża rotacja, która też niedawno była problemem wielu firm, dziś jest bliska zera. Co wywołało taką niemożliwą do niedawna zmianę zachowań? Szefowa działu HR przyznaje, że to przede wszystkim efekt lęku przed utratą pracy.

W czasach gdy w wielu firmach trwają zwolnienia, gdzie jednym z kryteriów jest absencja, ludzie dużo rzadziej chodzą na L4. Bardziej przykładają się też do pracy.

[srodtytul]Pokusa kija[/srodtytul]

Teoretycznie to wygodna sytuacja dla firmy i dla tych menedżerów, którzy zarządzają starą metodą kija i marchewki, w tym wypadku z większym wykorzystaniem kija. – Jeszcze przed rokiem wielu kierowników wręcz bało się wydawać polecenia, bo pracownicy mogli się obrazić i z dnia na dzień rzucić pracę. Dziś niektórzy z menedżerów, widząc, że z łatwością można zarządzać przez strach, nadużywają swej przewagi – mówiła podczas niedawnego Kongresu Kadry Beata Gatnarczyk, szefowa działu personalnego Hutchinson Poland. I ona, i Alicja Wycisk z Rady Pracodawców Bielskiej Loży Biznesu zwracały uwagę na jedno z największych wyzwań dla działów HR w czasie kryzysu: zadbać, by menedżerowie nie ulegli pokusie zarządzania przez lęk.

Taka motywacja działa krótkoterminowo i – jak podkreśla Robert Żelewski, prezes Polskiego Stowarzyszenia Zarządzania Kadrami, firmy ryzykują utratę dobrych ludzi, gdy tylko koniunktura trochę się poprawi. A najlepsi mogą odejść jeszcze wcześniej. Inne ryzyko to utrata zaufania pracowników do menedżerów i pogorszenie wizerunku firmy.

Jeśli więc nie kij, to co, skoro nie ma już pieniędzy na marchewkę, czyli na rosnące w czasach dobrobytu bonusy? Jak podkreśla Robert Żelewski, nawet w czasach oszczędności nie wolno zapominać o motywowaniu najlepszych, którzy mają największy udział w zwiększaniu efektywności i jakości w firmie. Warto też zadbać o motywację pracowników, którzy zostają na placu boju po zwolnieniach. Jak to zrobić?

Zdaniem szefa PSZK kryzys to dobry czas do odejścia od regulaminowych premii dla wszystkich i do wprowadzenia systemów motywacyjnych związanych z produktywnością. Jak trudne są takie zmiany, przekonał się niedawno zarząd potentata miedziowego KGHM, gdzie naciski związków zawodowych i awanturnicze protesty części załogi wymusiły na spółce wypłatę po 5 tys. zł jednorazowej nagrody dla każdego pracownika. – Nagrody finansowe to w kryzysie dobry pomysł, ale tylko dla najlepszych i za rzeczywiste osiągnięcia – podkreśla Robert Żelewski.

[srodtytul]Co zamiast marchewki[/srodtytul]

Piotr Sierociński z firmy doradczej HRM ocenia, że mając mało pieniędzy, lepiej się skoncentrować na motywowaniu talentów, by nie pozwolić im odejść do konkurencji. Ale nawet im nie warto płacić za sam talent, tylko za nowe pomysły i dodatkowe zadania.

W przypadku wszystkich pracowników warto natomiast pamiętać o zaletach tzw. miękkiego motywowania, nie tylko przez chwalenie ich osiągnięć, ale i przez zwiększenie ich wpływu na firmę. To nic nie kosztuje i może przynieść wymierne korzyści. Jest o tym przekonana Beata Gatnarczyk z Hutchinsona, gdzie pod koniec ubiegłego roku zaproponowano pracownikom administracji udział w zespołach mających pracować nad nowymi projektami.

– Dla ludzi było to nowe wyzwanie, które zwiększyło ich chęć do pracy. Z czasem sprawdziło się też biznesowo – zapewnia Gatnarczyk. Jak dodaje, sprawdzają się też zespoły treningowe z udziałem pracowników operacyjnych, które zgodnie z zasadą lean management mają odchudzić produkcję ze zbędnych czynności, by zwiększyć wydajność.

– Najlepsze pomysły usprawnienia stanowiska zgłaszają zwykle ludzie, którzy na nim pracują. Mają satysfakcję, że mogą robić coś nowego i jednocześnie ułatwić sobie pracę. Pracownicy są zaangażowani, jeśli robią to, co ma sens – twierdzi Alicja Wycisk.

Masz pytanie, wyślij e-mail do autorki [mail=a.blaszczak@rp.pl]a.blaszczak@rp.pl[/mail]

[ramka][b]Rady ekspertów HR[/b]

- Zadbać, by bezpośredni kierownicy mieli lepszą wiedzę na temat ludzkich zachowań

- Zadbać o realizację dobrych pomysłów pracowników (wiele z nich ginie w szufladzie). Jeśli przyniosą zyski – autor powinien mieć w nich udział

- Włączyć ludzi do prac nad ważnymi dla firmy zmianami, np. systemu wynagrodzeń

- Opracować system niematerialnych nagród. [/ramka]

[ramka] [link=http://www.kariera.pl/praca/katalog/]Znajdź pracę w swoim zawodzie[/link][/ramka]

Przez ostatnie pół roku w jednej z bielsko-bialskich spółek motoryzacyjnych wydajność pracowników zwiększyła się o 6 proc. przy kilkakrotnym spadku ich nieobecności. Wcześniej mimo różnych zachęt i programów nie udawało się obniżyć absencji bardziej niż do 9 proc. Teraz nie przekracza 2 – 3 proc., choć ludzie nie mogą już liczyć na dodatkowe nagrody.

Duża rotacja, która też niedawno była problemem wielu firm, dziś jest bliska zera. Co wywołało taką niemożliwą do niedawna zmianę zachowań? Szefowa działu HR przyznaje, że to przede wszystkim efekt lęku przed utratą pracy.

Pozostało jeszcze 87% artykułu
Praca
Rola HR nie kończy się na zatrudnieniu
Praca
Rynek pracy: optymizm firm podszyty sporą niepewnością
Praca
Co może ochronić przed samotnością w biurze?
Praca
Firmowy Mikołaj częściej zaprosi pracowników na świąteczną imprezę
Materiał Promocyjny
Kluczowe funkcje Małej Księgowości, dla których warto ją wybrać
Praca
AI ułatwi pracę menedżera i przyspieszy karierę juniora
Materiał Promocyjny
Najlepszy program księgowy dla biura rachunkowego