Ofiary wypadków przy pracy coraz mniej kosztują ZUS. Co się zmieniło?

Osoby aktywne zawodowo są w grupie ryzyka utraty zdolności do pracy w wyniku wypadku w czasie wykonywania obowiązków służbowych. Z roku na rok obserwujemy jednak spadek liczby osób pobierających renty z tytułu niezdolności do pracy, w tym także renty wypadkowej. Na jaką skalę?

Z najnowszych danych organu rentowego wynika, że w 2024 r. wypłacano przeciętnie miesięcznie 516,7 tys. rent z tytułu niezdolności do pracy, w tym 128,3 tys. rent wypadkowych. Dla porównania – w 2023 r. było to odpowiednio 553 tys. (spadek rok do roku o ponad 6,5 proc.) oraz 134,3 tys. (spadek rok do roku o 4,5 proc.).

Czytaj więcej

Praca, Emerytury i renty

Na jakie wsparcie może liczyć osoba chora i niezdolna do pracy?

Jeżeli w wyniku wypadku, pożaru, powodzi czy innego niespodziewanego zdarzenia losowego ktoś dozn...

Co ciekawe, przeciętna miesięczna wypłata renty z tytułu niezdolności do pracy kształtowała się w ubiegłym roku na poziomie 3 019,87 zł, zaś przeciętna renta wypadkowa była ponad 1,6 razy wyższa i wynosiła 4 907,34 zł. W porównaniu z rokiem 2023 było to odpowiednio 2 621,97 zł (wzrost rok do roku o 15,2 proc.) i 4 319,73 zł (wzrost rok do roku o 13,6 proc.).

– Wysokość renty wypadkowej jest zależna m.in. od podstawy wymiaru, czyli od zarobków. W efekcie wzrost płac powoduje podwyższenie wartości tych świadczeń – tłumaczy Katarzyna Kamecka, ekspertka Polskiego Towarzystwa Gospodarczego.

Przyczyny spadku liczby rent wypadkowych wypłacanych przez ZUS

Eksperci wskazują na kilka przyczyn spadku liczby rent wypadkowych. 

– W ostatnich latach nastąpiła zmiana specyfiki aktywności zawodowej. Nie ma już przewagi pracy fizycznej. A chcąc nie chcąc, rodzi ona większe prawdopodobieństwo wypadku. Teraz zwiększa się udział na rynku pracy umysłowej czy świadczenia usług, które są mniej wypadkogenne – mówi Katarzyna Kamecka. 

Zdaniem ekspertki na pewno firmy zrobiły też wiele, aby poprawić bezpieczeństwo.

– Pracodawcy skutecznie wykorzystują środki udostępniane np. przez ZUS na działania prewencyjne. Ale też sami w swoim zakresie dbają o kwestie BHP – mówi.

W ocenie Katarzyny Kameckiej problem z pozyskiwaniem do pracy lekarzy orzeczników przez ZUS nie wydaje się w tym wypadku kluczowy.

W podobnym tonie wypowiada się Jeremi Mordasewicz z Konfederacji Lewiatan. W jego ocenie rozwój technologii wpłynął pozytywnie na kwestie bezpieczeństwa.

Czytaj więcej

Praca, Emerytury i renty

Komu przysługuje renta z ZUS? Lista chorób, które uprawniają do świadczenia

Renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje osobom, które ze względu na stan zdrowia nie są...

– Dodałbym do tego czynnik ludzki. Zarówno pracodawcy, jak i pracownicy mają coraz większą świadomość zagrożeń w miejscu pracy i podejmują działania, żeby je minimalizować. Obecnie człowiek bez kasku na budowie jest raczej rzadkością, a jeszcze kilkanaście lat temu to był powszedni widok – dodaje.

Wśród osób, którym przyznano renty z tytułu niezdolności do pracy (wypadkowe) 70,6 proc. stanowili mężczyźni.

– Branże, w których prawdopodobieństwo ciężkiego wypadku jest najwyższe, czyli budowlana, przemysłowa i górnictwo, są silnie zmaskulinizowane. Stąd zapewne ich przewaga w tej statystyce – wyjaśnia Katarzyna Kamecka.

W stosunku do roku ubiegłego nie zmieniła się natomiast struktura rencistów w grupach wiekowych.

Najliczniejszą stanowiły osoby w wieku 60-64 lata (tj. 23,9 proc.), a na drugim miejscu znalazła się grupa osób w wieku 55-59 lat (jej udział stanowił 16,4 proc.).

Średni wiek świadczeniobiorców, którym przyznano to świadczenie wyniósł 54,1 roku.

Wypadek przy pracy. Orzecznictwo

Kwestie uznania danego zdarzenia za wypadek przy pracy często budzą wątpliwości. W efekcie sprawy tego typu niejednokrotnie rozstrzygają sądy. Często w dość nietypowych sprawach. 

Czytaj więcej:

Prawo pracy

Krótszy tydzień pracy. Eksperci: pilotaż z mankamentami

Zdaniem ekspertów niezrozumiałe jest...

Pro

I tak, SN w wyroku o sygn. II PSKP 8/24 uznał, że pobicie pracownika przez innego zatrudnionego ze względu na prywatne animozje na terenie zakładu pracy podczas wykonywania obowiązków kwalifikuje się jako wypadek przy pracy.