Jak informuje ZUS, nowe przepisy znowelizowanej ustawy z 24 czerwca 2021 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw, które zaczną obowiązywać 1 stycznia 2022 r., nie dają takich uprawnień ZUS.
- W mediach pojawiło się wiele spekulacji i nieprecyzyjnych informacji, które chcemy zdementować – mówi Iwona Kowalska-Matis regionalny rzecznik prasowy ZUIS na Dolnym Śląsku. – Zapewniam, że nasi pracownicy nie będą odwiedzali sąsiadów naszych klientów po to, żeby ich zapytać o to, co ktoś robi w czasie zwolnienia lekarskiego – dodaje.
Rzeczniczka zapewnia także, że nowe przepisy nie dają ZUS uprawnień do wystąpienia o bilingi od operatora sieci komórkowej, aby dowiedzieć się, gdzie logował się nasz telefon podczas L4. ZUS nie zyska też prawa żądania od banku informacji, czy i gdzie gdzie zapłaciliśmy w tym czasie kartą.
Czytaj więcej
Pracownicy i mikroprzedsiębiorcy na L4 powinni liczyć się ze skuteczniejszymi kontrolami ZUS.
W ustawie zostały natomiast doprecyzowane kwestie związane z przekazywaniem informacji do ZUS. Od 1 stycznia 2022 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych będzie uprawniony do pozyskiwania od samych ubezpieczonych oraz płatników składek (np. pracodawców) danych i informacji w zakresie niezbędnym do ustalenia prawa do zasiłków, ich wysokości, podstawy wymiaru oraz do ich wypłat. Obecnie brak pełnej i rzetelnej informacji i dokumentacji od płatników składek lub ubezpieczonych utrudnia ustalanie prawa do zasiłków, ich terminową wypłatę oraz ich weryfikację. Zdarzały się sytuacje, że płatnicy składek lub ubezpieczeni odmawiali przekazywania informacji lub dokumentów powołując się na brak podstawy prawnej do udostępnienia danych.
- Chodzi na przykład o sytuacje, kiedy ktoś jest zatrudniony u dwóch pracodawców i przebywa na zwolnieniu lekarskim. W tej sytuacji ZUS będzie mógł uzyskać informacje, czy ubezpieczony wykorzystując zwolnienie lekarskie w jednej firmie, nie pracował w tym samym czasie u drugiego pracodawcy – wyjaśnia Kowalska-Matis.
ZUS przypomina, że kontrola prawidłowości wykorzystywania zwolnienia lekarskiego od pracy z powodu choroby polega na ustaleniu, czy w okresie zwolnienia lekarskiego pracownik nie wykonuje pracy zarobkowej, lub czy nie wykorzystuje zwolnienia lekarskiego od pracy w sposób niezgodny z jego celem. Nieprawidłowe wykorzystanie L4 powoduje utratę prawa do zasiłku chorobowego za cały okres zwolnienia. Z danych ZUS wynika, że w II kw. 2021 r. ZUS przeprowadził 85 tys. kontroli osób podczas czasowej niezdolności do pracy stwierdzonej zaświadczeniem lekarskim. Inspektorzy ZUS wydali 3,9 tys. decyzji wstrzymujących dalszą wypłatę zasiłków chorobowych na kwotę ponad 3,3 mln zł.
Od kilku lat ZUS ma prawo wezwać osobę przebywającą na zwolnieniu lekarskim na badanie do lekarza orzecznika. Nowe regulacje pozwolą na przekazanie zawiadomienia o terminie badania telefonicznie. Zgodnie z art. 59 ust. 5a ustawy o świadczeniach pieniężnych w razie choroby i macierzyństwa, która zaczęła obowiązywać od 5 października 2021 r. ZUS będzie wysyłał zawiadomienia do ubezpieczonego o terminie badania na adres do doręczeń elektronicznych wpisany do bazy adresów elektronicznych, poza tym przez operatora wyznaczonego z wykorzystaniem publicznej usługi hybrydowej jak również za pomocą operatora pocztowego, pracowników ZUS lub innych upoważnionych osób oraz za pośrednictwem pracodawcy. W przypadku zastosowania doręczenia na adres do doręczeń elektronicznych zawiadomienie przekazuje się na piśmie w postaci elektronicznej. W przypadku zawiadomień dokonywanych telefonicznie, ZUS zadzwoni na numer telefonu, który jest w posiadaniu ZUS lub naszego pracodawcy.
Rzecznik ZUS Paweł Żebrowski informuje, że dla ZUS niewiele się zmieniło w tym zakresie:
Trzy dostępy do treści rp.pl w ramach jednej prenumeraty
- Zakład ma już takie uprawnienia i od kilku lat, konkretnie od 1 stycznia 2019 roku, może wzywać na badania do lekarza orzecznika drogą elektroniczną lub telefonicznie. Prawo dopuszcza takie wezwanie również poprzez sms. Jest ono skuteczne, gdy doręczający otrzyma potwierdzenie otrzymania wiadomości przez ubezpieczonego wzywanego na kontrolę. Wcześniej - przed 2019 rokiem - Zakład wzywał na badanie prawidłowości orzekania o czasowej niezdolności do pracy listem poleconym za potwierdzeniem odbioru - zaznacza Żebrowski.
