Wszystko o pierwszej transzy deregulacji

Trzeba przypomnieć, iż Polska jest rekordzistą Europy pod względem ograniczania dostępu do zawodów. Lista profesji regulowanych w naszym kraju liczy aż 380 pozycji. Zajmujący drugie miejsce Czesi regulują ich 333, a będąca na trzecim miejscu Wielka Brytania 217. Najmniej zawodów uregulowały kraje bałtyckie: Estonia - 47, Łotwa - 50, Litwa - 67. Tymczasem średnia europejska to ok. 150 - dokładnie tyle wskaźnik ten wynosi dla Francji; dla Niemiec to 152, a dla Włoch 148.

Jak czytamy w uzasadnieniu projektu ustawy deregulacyjnej wynikiem nadmiernej regulacji dostępu do zawodów w Polsce jest m.in. wykształcenie swoistej „turystyki uprawnieniowej" w wyniku, której polscy obywatele jeżdżą do innych krajów UE w celu uzyskania uprawnień do wykonania zawodu.

Czym właściwie jest deregulacja? Jak możemy przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów, jest to proces likwidacji zbyt wysokich i nieuzasadnionych barier dostępu do zawodów. Bariery te, czyli m.in. obowiązek odbycia kursu i zdania egzaminu państwowego, kierunkowe wykształcenie (często na płatnych studiach podyplomowych) czy staż zawodowy, blokują przede wszystkim ludziom młodym możliwość wykonywania danej licencjonowanej profesji. Ograniczenie czy nawet zniesienie niektórych formalnych wymogów znacząco otworzy dostęp do tych zawodów.

Twórcy reformy przekonują, że pomyślne zakończenie procesu deregulacji przyniesie w efekcie szereg pozytywnych zmian:

1. Praca dla młodych

Wzrośnie dostępność do obecnie regulowanych, a więc atrakcyjnych zawodów. Szczególne znaczenie będzie to miało dla młodych ludzi, którzy dopiero wchodzą na rynek pracy.

2. Spadek cen, wzrost jakości

Długofalowo powinniśmy zaobserwować spadek cen usług oraz wzrost ich jakości. Będzie to wynikiem zwiększenia konkurencji na dotychczas regulowanych, a w niektórych przypadkach nawet zamkniętych rynkach.

3. Ograniczenie biurokracji

Uchylenie konieczności zdawania państwowych egzaminów i uzyskiwania wpisu do rejestrów, powinno umożliwić ograniczenie biurokracji – obecnie w wielu urzędach państwowych istnieją specjalne komórki organizacyjne zajmujące się jedynie nadzorem nad podległymi im zawodami.

4.  Spadek kosztów dla przedsiębiorców

Koszty usług świadczonych przez przedstawicieli deregulowanych zawodów stanowią koszty stałe działalności przedsiębiorstw, ich redukcja powinna być więc szczególnie istotna dla małych i średnich przedsiębiorstw.

Projekt ustawy stanowi pierwszy etap otwierania dostępu do zawodów regulowanych. W komunikacie Ministerstwo Sprawiedliwości podało najważniejsze wprowadzone zmiany:

1. Dotyczące zawodów notariusza, adwokata i radcy prawnego:

Zlikwidowana zostanie asesura notarialna. Osoba, która zda egzamin zawodowy i złoży ślubowanie zostanie zastępcą notarialnym i w zależności od swojej decyzji będzie mogła wystąpić do Ministra Sprawiedliwości z wnioskiem o powołanie na notariusza albo zostać zatrudniona w kancelarii innego notariusza i tam wykonywać w jego zastępstwie czynności notarialne. W celu pogłębienia przygotowania praktycznego wydłużona zostanie aplikacja notarialna (z 2,5 do 3,5 roku). Po 2,5 roku aplikacji organizowane będzie fakultatywne kolokwium - po jego zdaniu aplikant będzie mógł wykonywać niektóre czynności notarialne.

Jeżeli chodzi o dostęp do zawodów adwokata i radcy to zniesiony został test, jako element egzaminu zawodowego. Egzamin powinien sprawdzać umiejętność stosowania prawa, a nie zmuszać do uczenia się na pamięć kodeksów i dziesiątek ustaw.

2. Dotyczące zawodu pośrednika i zarządcy nieruchomości:

Sejm zdecydował dziś o całkowitym otwarciu zawodów pośrednika i zarządcy nieruchomości. Jest to krok idący dalej niż propozycja rządowa.

3. Dotyczące zawodu rzeczoznawcy majątkowego:

Projekt rządowy nie obejmował szerszych zmian w dostępie do tego zawodu, skracał jedynie okres wymaganej praktyki (z 12 do 6 miesięcy). Przyjęta poprawka zwiększa zakres deregulacji tego zawodu, tj. zakłada obniżenie wymogu wykształcenia (z wyższego magisterskiego do wyższego), a także wprowadza możliwość zwolnienia z egzaminu zawodowego przez organ nadający uprawnienia na podstawie dyplomu ukończenia studiów, których program powstał na podstawie umowy między uczelnią, a organizacjami zawodowymi rzeczoznawców majątkowych.

Poprawka obejmuje również ułatwienia dotyczące obowiązku odbycia praktyki zawodowej - wprowadza obowiązek zaliczenia na jej poczet praktyki odbytej na studiach pod warunkiem, że jej program powstał w oparciu o umowę między uczelnią a organizacją zawodową rzeczoznawców majątkowych, a także zwalnia z tego wymogu osoby, które posiadają udokumentowane dwuletnie doświadczenie na stanowisku związanym z wyceną nieruchomości.

Przyjęta dzisiaj ustawa wchodzi w życie po 30 dniach od dnia ogłoszenia z wyjątkiem np. regulacji dot. pracowników ochrony fizycznej, pośredników i zarządców nieruchomości, przewodników turystycznych i pilotów, detektywów, które mają wejść w życie 1 stycznia 2014 r. Teraz ustawą zajmie się Senat.

Druga transza deregulacyjna została wysłana pod obrady rządu, trzecia niebawem zostanie skierowana wysłana do konsultacji społecznych i międzyresortowych.

Pełna lista otwieranych zawodów:

1) adwokata;

2) radcy prawnego;

3) notariusza;

4) komornika;

5) syndyka;

6) urzędnika sądowego (prokuratury);

7) detektywa;

8) pracownika ochrony fizycznej I stopnia;