O specjalny zasiłek opiekuńczy w wysokości 520 zł może się ubiegać tylko osoba, która:
- ma obowiązek alimentacyjny wobec seniora i
- zrezygnowała z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, gdyż musi sprawować stałą opiekę nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności (łącznie ze wskazaniami stałej lub długotrwałej opieki).
Specjalny zasiłek opiekuńczy otrzymają tylko osoby, których rodzina jest w złej sytuacji majątkowej. Przyznając prawo do świadczenia, gmina bierze pod uwagę łączny dochód rodziny sprawującego opiekę oraz rodziny wymagającego opieki. W przeliczeniu na osobę nie może przekroczyć kwoty kryterium dochodowego wynoszącego 623 zł netto. O pomoc można się ubiegać w urzędzie gminy lub miasta. W praktyce przyznawaniem świadczeń rodzinnych, czyli także specjalnych zasiłków opiekuńczych, zajmują się najczęściej ośrodki pomocy społecznej lub miejskie centra świadczeń.
Za dochód rodziny osoby sprawującej opiekę, zgodnie z ustawą o świadczeniach rodzinnych, uważa się dochód: małżonków, rodziców dzieci, opiekuna faktycznego dziecka oraz pozostające na utrzymaniu dzieci w wieku do ukończenia 25. roku życia, a także dziecko, które ukończyło 25. rok życia legitymujące się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, jeżeli w związku z tą niepełnosprawnością przysługuje świadczenie pielęgnacyjne lub specjalny zasiłek opiekuńczy. Do członków rodziny nie zalicza się dziecka pozostającego pod opieką opiekuna prawnego, dziecka pozostającego w związku małżeńskim, a także pełnoletniego dziecka posiadającego własne dziecko.