Czynności kontrolne są prowadzone w centrali Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Rozpoczęły się równocześnie z wejściem w życie najważniejszych zmian związanych z reformą powszechnego systemu emerytalnego. W razie potrzeby NIK zbierze też informacje w ministerstwach pracy i polityki społecznej oraz w ministerstwie finansów.
Izba nie wyklucza rozszerzenia kontroli o oddziały ZUS, gdzie sprawdzi techniczne wykonanie postanowień ustawy o przejęciu przez ZUS środków OFE. Decyzja o tym zapadnie po zakończeniu wstępnych badań w centrali ZUS.
Co sprawdzi NIK? M.in. zasadność wydatkowania ze środków publicznych kwoty 80 mln złotych, którą ZUS zapewnił sobie w planie finansowym na 2014 r. na wprowadzenie niezbędnych zmian, wynikających z reformy systemu emerytalnego.
Ustawa z 6 grudnia 2013 r. zobowiązała ZUS m.in. do przejęcia przez ZUS części obligacyjnej OFE (51,5%, tj. około 150 mld zł). NIK zbada prawidłowość przebiegu tego procesu i ustali w przyjętych przez ZUS aktywach udział obligacji i bonów skarbu państwa (według danych Komisji Nadzoru Finansowego, na koniec 2013 r., w obligacjach skarbowych ulokowanych było około 45% aktywów OFE).
Izba sprawdzi też, czy ZUS jest przygotowany do przyjmowania oświadczeń o przekazywaniu składek do OFE (od 1 kwietnia do 31 lipca 2014 r.). Skala przygotowań musi uwzględniać m.in. liczbę osób, które zadeklarują pozostanie w OFE, bo liczba członków OFE będzie miała wpływ na wielkość deficytu Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. NIK zbada, jakie są prognozy ZUS dotyczące tego deficytu oraz wpływ, jaki na kondycję ekonomiczną FUS będzie miało przejęcie ok. 150 mld zł z OFE.
