Prezes Małopolskiej Organizacji Turystycznej: Na turystyce nie warto oszczędzać

Materiał powstał we współpracy z Małopolską Organizacją Turystyczną

Jak pan ocenia miniony rok w turystyce Małopolski?

Dla turystyki małopolskiej był to w miarę normalny rok. Nasz region odwiedziło ponad 20 milionów turystów, o to oznacza o ponad 23 procent więcej niż rok wcześniej. Wpływy z tego tytułu wzrosły o 16,2 procent i wyniosły ponad 13 miliardów złotych.

Przed pandemią niemal jedna czwarta wszystkich turystów zagranicznych odwiedzających Polskę, odwiedzała właśnie nasz region. Dlatego jestem zadowolony, szczególnie z końcówki roku 2023, bo jak pokazują dane GUS-u, w grudniu osiągnęliśmy już 30 procent udziału w liczbie wszystkich turystów zagranicznych podróżujących po naszym kraju.

Powiedział pan, że sytuacja normalnieje – rozumiem, że za punkt odniesienia bierze pan rekordowy rok 2019.

Patrząc na liczbę noclegów, przebiliśmy rok 2019, ale w liczbie turystów zagranicznych nie osiągnęliśmy jeszcze poziomu sprzed pandemii, Niestety, inwazja Rosji na Ukrainę spowodowała spowolnienie powrotu ruchu turystycznego do Małopolski. 

Rośnie rola turystyki krajowej, w tym turystów wewnątrzregionalnych z Małopolski. Wyraźnie widać tendencję do podróżowania częstszego, ale na krótko. Małopolskę najczęściej odwiedzają mieszkańcy naszych sąsiednich województw – Śląska i Dolnego Śląska, ale także Mazowsza i Wielkopolski. 

Sprzyjają temu lepsze połączenia drogowe. W naszym województwie sytuacja nie jest jeszcze idealna, ale oddawane są sukcesywnie kolejne odcinki drogi ekspresowej S7 z Warszawy, w tym roku będzie już skończona obwodnica Krakowa i cały odcinek S7, co na pewno zwiększy ruch weekendowy m.in. z Warszawy i całego Mazowsza.

Jak pokazują wasze badania, zmienia się też struktura gości z zagranicy. Prawie zanikł ruch z Izraela, więcej natomiast turystów przylatuje ze Stanów Zjednoczonych, Niemiec, Wielkiej Brytanii i Francji, ale także z krajów Zatoki Perskiej.

Rzeczywiście wojna w Strefie Gazy spowodowała zahamowanie ruchu z Izraela. Rośnie za to ruch z naszych sąsiednich krajów, co na przykład widać w Energylandii, gdzie Czesi są największą grupą turystów zagranicznych. Z kolei w okresie świąteczno-noworocznym mieliśmy inwazję, w znaczeniu pozytywnym, Węgrów. Coraz częściej docierają do Małopolski także turyści z Litwy i Łotwy.

Pojawiają się również masowo turyści ze Zjednoczonych Emiratów Arabskich.

Niewątpliwie jest to fenomenem. To efekt połączeń lotniczych Krakowa ze Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi. W okresie wakacyjnym realizowane były aż trzy połączenia z Dubaju dziennie.

Wydaje się też, że dużą rolę odgrywa to, że mieszkańcy bogatych krajów arabskich są bardzo aktywni w mediach społecznościowych – pokazują w nich obrazki z wyjazdu do Małopolski.

W sezonie letnim kolejna linia lotnicza będzie latać do Szardży, czyli następnego emiratu. Wraz z lotniskiem w Balicach nakłaniamy też przewoźników do otwarcia połączeń z Arabią Saudyjską i Katarem.

Większy jest ruch indywidualnych turystów z Polski, to oczywiście cieszy, bo wypełnia lukę, po turystach zagranicznych, ale to ci zagraniczni zostawiają więcej pieniędzy.

To prawda. O ile turysta krajowy wydaje średnio 574 złote, o tyle turysta zagraniczny 1913 złotych. To ponad trzykrotnie więcej. Oprócz tego, że zapłaci za bilet, wykupi nocleg, skorzysta z restauracji, to jeszcze zrobi zakupy. Szczególnie ten turysta arabski. To napędza gospodarkę regionu.

Z punktu widzenia Krakowa najlepszy jest turysta biznesowy, czyli ten, który przyjeżdża na konferencję lub podobne wydarzenia. Wszelkie statystyki potwierdzają, że ci ludzie zostawiają najwięcej pieniędzy w czasie krótkiego pobytu. Niestety, organizatorzy takich wydarzeń muszą planować je z dużym wyprzedzeniem, a ostatnia niestabilność za naszą wschodnią granicą temu nie służyła.

Słabością Krakowa, w przeciwieństwie do Warszawy, jest jeszcze za mało możliwości wydawania pieniędzy na luksusowe usługi i towary.

Są też turyści, którzy dają się we znaki mieszkańcom.

Jestem zwolennikiem niewybrzydzania. Jeśli chodzi o te słynne wieczory kawalerskie brytyjskiej młodzieży, to dla nich ostatni wzrost cen noclegów i wszystkich innych kosztów w Polsce jest już barierą.

Natomiast musimy pamiętać, że kiedy rozmawiamy z zagranicznymi touroperatorami, to właśnie cena jest jednym z ważniejszych argumentów na rzecz przywiezienia do nas turystów. Oni z góry zakładają, że u nas będzie dużo taniej niż gdzie indziej w Europie.

Stosunek jakości do ceny jest ważny. Na szczęście, kiedy już turyści przyjadą do nas, są zadowoleni z tego, ile i jakiej jakości usługi dostali za swoje pieniądze.

Polska ciągle gra w gorszej lidze, co wynika z kolei z braku skoordynowanej promocji naszego wizerunku.

Kraków jest już w pierwszej lidze, skoro pojawiły się głosy, że turystów jest za dużo.

Zjawisko overtourismu dotyczyło sytuacji z roku 2019 i Kraków nie był odosobniony, bo ruch turystyczny wzrósł gwałtownie na całym świecie. Z drugiej strony widzieliśmy, jak wiele biznesów zostało zamkniętych lub zawieszonych, kiedy zapanowała pandemia i zabrakło turystów zagranicznych.

Niedawno posłowie z Krakowa, skupieni w specjalnie powołanym zespole, zaapelowali do rządu o jak najszybsze uchwalenie ustawy o opłacie turystycznej, o której dyskusje trwają już kilka lat. Dochody z tego podatku powinny ich zdaniem pomóc samorządom w niwelowaniu negatywnych skutków „turystyfikacji”. A przecież na pieniądze z opłaty liczy też branża turystyczna. Tylko że ona chciałby je przeznaczyć na promocję zwiększającą ruch turystyczny. Jak pogodzić te interesy?

Problem overtourismu dotyczy ścisłego centrum Krakowa, skąd mieszkańcy są wypychani, a raczej wypychają się sami, ponieważ swoje mieszkania przeznaczają na kwatery i hostele dla turystów, a sami przenoszą się do tańszych dzielnic. 

Częściowo źródeł problemu trzeba upatrywać w polityce miasta – moim zdaniem w budżecie miasta można znaleźć pieniądze na zapobieganie overtourismowi, ale trzeba by poczynić oszczędności w miliardowych wydatkach. Tyle że to nie są atrakcyjne tematy dla lokalnych polityków.

Miasto wydaje na turystykę niewiele, w porównaniu z tym, jakie czerpie z niej dochody – to jest kilka milionów wobec setek milionów złotych.

Ciągle przy tym podnoszą się głosy, że turyści przeszkadzają, nawet tym, że zajmują miejsce w komunikacji miejskiej. Tymczasem, kiedy w pandemii zniknęli z tramwajów i autobusów, komunikacja miała gigantyczny deficyt. Kiedy zabrakło ich na Rynku, mieszkańcy nie zapełnili stolików w kawiarniach i restauracjach, a te zamykały się lub zawieszały swoją działalność. Na Rynku hulał wiatr, a krakowskie hotele, w tym odnowione wielkim wysiłkiem stare kamienice, stały puste.

Brak turystów to wielka strata dla gospodarki. Lekceważenie tak ważnej dziedziny, jak turystyka, jest też ryzykowne z punktu widzenia miejsc pracy. Dzięki turystyce rozwijają się bardzo różne biznesy. Warto pamiętać, że raz turysta nam przeszkadza, a innym razem to my jesteśmy turystą i chcemy wypić kawę w nowym miejscu, pogapić się na ulicy czy zrobić sobie zdjęcie z zabytkiem. I wtedy jakoś nikt nas nie przegania.

Opłata turystyczna jest istotna z punktu widzenia miast jak Kraków czy Zakopane. Samorządy chcą za te pieniądze zadośćuczynić mieszkańcom, którzy mogą odczuwać niewygody spowodowane ruchem turystycznym, i na przykład postawić im gdzieś ławki, czy urządzić skwer.

Regionalne i lokalne organizacje turystyczne, jak Małopolska Organizacja Turystyczna, na pewno byłyby zadowolone z jasnego systemu finansowania. Teraz każda z nich ma nieco inny model finansowania. Brakuje nam spójnego modelu i pewnych źródeł finansowania, pozwalających planować działania na lata naprzód. Niestety branża turystyczna to wiele rozproszonych, niedużych przedsiębiorstw. Nie ma więc dużej siły lobbingowej i zawsze przegra z samorządem.

Małopolska Organizacja Turystyczna jest wiodącą organizacją tego typu w kraju. Prowadzicie duże akcje promocyjne. Jakie macie plany na ten rok?

Zakończyliśmy właśnie trzyletni projekt „Małopolska – cel podróży”. Głównym celem projektu było wsparcie małopolskich przedsiębiorstw z branży turystycznej, dotkniętych skutkami epidemii COVID-19, poprzez przeprowadzenie kampanii promocyjnej, która przyczyniła się do odbudowy przyjazdów turystycznych do Krakowa i Małopolski. Kampania była kierowana na rynki strategiczne dla przyjazdów turystycznych do Małopolski: niemiecki, brytyjski, amerykański, austriacki, szwajcarski, włoski, kraje skandynawskie oraz rynek krajowy. Prowadziliśmy też intensywną promocję w pierwszym kwartale tego roku, na rynku krajowym. Jeszcze nigdy z takim rozmachem nie promowaliśmy zimy w Małopolsce i w Krakowie.

Te akcje sfinansowaliśmy głównie dzięki środkom z budżetu Województwa Małopolskiego. Środki unijne z poprzedniej perspektywy już się skończyły, ale staramy się w postępowaniach konkursowych o kolejne, z nowej perspektywy. Liczymy też na pieniądze z budżetów województwa i samego Krakowa. Mamy nadzieję, że po wyborach samorządowych uda się podtrzymać świetną dotychczas współpracę z władzami miasta.

Na pewno nowe kampanie będziemy prowadzić od późnej wiosny do lata.

Tradycyjnie przewidujemy też działania za granicą, w tym udział w targach turystycznych, na których prezentować będzie się Polska Organizacja Turystyczna.

W tym roku szczególnie chcemy wspierać połączenia lotnicze i lotnisko w Krakowie, które jest bramą dla turystów ze świata do Małopolski – ze szczególnym naciskiem na połączenia Krakowa z krajami z Bliskiego Wschodu i ze Stanami Zjednoczonymi (Chicago i Nowy Jork).

Liczymy, że LOT w miarę zakupu nowych samolotów – co zapowiedział w ogłoszonej niedawno strategii na najbliższe lata – będzie otwierał z Krakowa nowe trasy.