Od 1 lutego 2023 r. obywatele Ukrainy, których pobyt przekroczył lub przekroczy 120 dni od dnia wjazdu na terytorium RP będą pokrywać 50 proc. kosztów pomocy - ale nie więcej niż 40 zł dziennie. Od 1 maja 2023 r. uchodźcy z pobytem w Polsce powyżej 180 dni będą pokrywać 75 proc. kosztów pomocy ale nie więcej niż 60 zł dziennie - wynika z projektu nowelizacji ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy autorstwa MSWiA. Jak pisała niedawno „Rzeczpospolita” dziś w miejscach zbiorowego zakwaterowania mieszka ok. 85 tys. uchodźców Ukrainy. Zdecydowana większość z 1,1 mln którzy przyjechali po 24 lutego do Polski utrzymuje się sama.
Osoby w trudnej sytuacji życiowej również – ze względów humanitarnych nie będą musiały partycypować w kosztach zakwaterowania i wyżywienia.
„Rozwiązania te mają na celu usankcjonowanie praktyk dopłacania przez obywateli Ukrainy do usługi zamieszkania i wyżywienia oraz aktywizację obywateli Ukrainy przebywających w ośrodkach zbiorowego zakwaterowania. Jednocześnie proponuje się wyłączenie spod tych zasad osób, które z racji niepełnosprawności, wieku, ciąży lub konieczności opieki nad małoletnimi dziećmi nie są w stanie podjąć pracy i tym samym przynajmniej częściowo uczestniczyć w kosztach zakwaterowania lub wyżywienia. Osoby w trudnej sytuacji życiowej również – ze względów humanitarnych nie będą musiały partycypować w kosztach zakwaterowania i wyżywienia” - tłumaczy resort.
Istotna zmiana będzie dotyczyła także wprowadzenia kontroli świadczeń rodzinnych jakie Ukraińcy pobierają w Polsce m.in. 500+ na dzieci. Dane z rejestru Straży Granicznej - zarówno daty każdorazowego wjazdu, jak i wyjazdu z Polski Ukraińca - otrzyma Zakład Ubezpieczeń Społecznych oraz przez organy właściwe i wojewodów realizujących świadczenia rodzinne. „Powyższe dane są niezbędne w celu eliminacji przypadków nieuprawnionego pobierania świadczeń wychowawczych, świadczeń dobry start oraz świadczeń rodzinnych przez obywateli Ukrainy, którzy opuścili terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W obecnym stanie prawnym Straż Graniczna udostępnia datę utraty prawa do legalnego pobytu w Polsce, ustalaną niejako z mocą wsteczną, tj. datę wyjazdu przekazywaną, gdy wyjazd ten okaże się finalnie wyjazdem na okres przekraczający miesiąc. Takie rozwiązanie skutkuje licznymi przypadkami powstania niemożliwych do wyegzekwowania nadpłat przyznanych świadczeń – organy wypłacające świadczenia, w szczególności ZUS, nie mając wiedzy o wyjeździe danego obywatela Ukrainy, wypłacają mu dane świadczenia, do których finalnie nie ma on prawa, a dopiero później otrzymują od Straży Granicznej informację o utracie przez daną osobę z mocą wsteczną prawa do legalnego pobytu. W ocenie projektodawcy proponowane przepisy umożliwią bezzwłoczne otrzymywanie przez ZUS i gminne organy właściwe informacji o wyjazdach z Polski obywateli Ukrainy, dzięki czemu możliwe będzie wstrzymywanie w takich wypadkach wypłaty świadczeń” - brzmi uzasadnienie MSWiA.
Teraz ZUS i inne organy jak np. gminy będą zobligowane do każdorazowej weryfikacji, przed wypłatą świadczenia, dat wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz wyjazdu z tego terytorium obywateli Ukrainy, a następnie weryfikowania ich oświadczeń o zamieszkiwaniu z dziećmi na terytorium RP. „Proponowane przepisy mają uszczelnić system i zapobiec wyłudzaniu świadczeń” - podkreśla resort.
Polska wstrzymuje również deportacje Ukraińców, którzy przebywają w Polsce nielegalnie. „Uzasadnienie dla takiej szczególnej regulacji wynika z tego, że aktualna sytuacja bezpieczeństwa na terytorium Ukrainy, stanowiącą pochodną prowadzonych na tym terytorium działań wojennych rozpoczętych agresją wojsk Federacji Rosyjskiej, w istocie uniemożliwia zobowiązanie do powrotu obywatela Ukrainy do państwa pochodzenia” - tłumaczy MSWiA.
