Bliski Wschód: Plan Kushnera nie do przyjęcia

Po dwóch latach przygotowań i tuż przed rozpoczynającą się we wtorek w Bahrajnie międzynarodową konferencją wiadomo już, jak Waszyngton wyobraża sobie rozwiązanie konfliktu palestyńsko-izraelskiego. Pracował nad nim Jared Kushner, zięć i doradca prezydenta Trumpa. Składa się z dwóch części. Pierwsza, licząca 40 stron, która będzie przedmiotem dyskusji w Bahrajnie, dotyczy ekonomii.

Druga, polityczna część, albo jeszcze nie istnieje, albo też objęta jest ścisłą tajemnicą. – Nie można rozpatrywać jednego bez drugiego – zwraca uwagę wielu znawców Bliskiego Wschodu. Amerykanie są przeciwnego zdania, licząc na to, że góra pieniędzy ułatwi rozwiązanie polityczne. – Jest to okazja stulecia – twierdzi Jared Kushner.

50 miliardów dolarów

Z jego inicjatywy w Bahrajnie spotykają się we wtorek przedstawiciele bogatych państw Zatoki Arabskiej. To oni mają dostarczyć pieniądze. W sumie 50 mld dol. w ciągu 10 lat. 28 mld z tej sumy ma trafić na okupowany Zachodni Brzeg i do Strefy Gazy, 7,5 mld do Jordanii, 9 mld do Egiptu oraz 6 do Libanu. Kraje te zamieszkują rzesze Palestyńczyków. Są to najczęściej potomkowie uchodźców lub wypędzonych z obszarów obecnego Izraela bądź obszarów okupowanych.

Środki finansowe mają trafić do specjalnego funduszu, który będzie odpowiedzialny za ich redystrybucję na zaakceptowane wcześniej projekty. Takie jak kurorty turystyczne w Strefie Gazy, rozwój infrastruktury drogowej oraz wiele przedsięwzięć gospodarczych. Niecały miliard ma zostać przeznaczony na opiekę zdrowotną.

– Realizacja planu pozwoli na podwojenie PKB na obszarach zamieszkanych przez Palestyńczyków, utworzenie miliona nowych miejsc pracy, zmniejszyć stopień ubóstwa o połowę – twierdzą autorzy planu.

– Potrzebujemy pomocy, ale nie zaakceptujemy pomysłu przekształcenia problemu politycznego w czysto ekonomiczny – oświadczył Mahmud Abbas, prezydent Autonomii Palestyńskiej, czyli Zachodniego Brzegu. Palestyńczycy nie zamierzają nawet uczestniczyć w spotkaniu w Bahrajnie, wychodząc z założenia, że obecna administracja amerykańska działa wyłącznie w interesie Izraela. Samą konferencję posłali „do piekła". Ale też Izrael nie ma powodów, aby zachwycać się planem Kushnera. Jest w nim pomysł zbudowania połączenia drogowego pomiędzy Zachodnim Brzegiem a Strefą Gazy. Miałoby to kosztować 5 mld. dol.

Tel Awiw prowadzi zaś politykę utrzymywania izolacji obu wzajemnie skonfliktowanych palestyńskich terytoriów w myśl założenia, że bez jednolitego kierownictwa palestyńskiego nie ma w ogóle potrzeby dyskusji nad planem pokojowym.

Dążenie do aneksji

Zdaniem Mahmuda Abbasa nie ma mowy o jakimkolwiek rozwiązaniu konfliktu bez poważnej inicjatywy dyplomatycznej uwzględniającej utworzenie niezależnego państwa palestyńskiego zgodnie z tzw. two states solution0n. Jest to formuła z początków lat 90. zakładająca, że obok państwa żydowskiego miało funkcjonować państwo palestyńskie na obszarach zajętych przez Izrael w wyniku wojny w 1967 roku. Idea ta była od dwu dziesięcioleci zasadniczym elementem każdego amerykańskiego planu pokojowego. Teraz ma być inaczej.

– Wydaje się, że cała amerykańska inicjatywa pokojowa zmierza w innym kierunku. Chodzi o odejście od zasady dwu państw na korzyść jednego organizmu państwowego, w ramach którego funkcjonować miałaby mniejszość palestyńska – przekonuje „Rzeczpospolitą" Hugh Lovatt , ekspert European Council on Foreign Relations.

Nie bez przyczyny amerykański ambasador w Izraelu David Friedman ogłosił niedawno, że państwo żydowskie ma prawo do aneksji części terytorium Zachodniego Brzegu. Jest on obok Jasona Greenblatta, wysłannika Trumpa na Bliski Wschód, najważniejszym współpracownikiem Jareda Kushnera w sprawie planu pokojowego.

Po słowach ambasadora Friedmana pojawiły się opinie, że Izrael zamierza włączyć do państwa żydowskiego obszar tzw. Area C Zachodniego Brzegu, czyli 63 proc. terytorium ziem okupowanych zamieszkanych przez 300 tys. z ponad 3 mln Palestyńczyków i 385 tys. osadników żydowskich.