Jednym z nietypowych przysporzeń, które podlegają podatkowi od spadków i darowizn, są nieodpłatne renty, użytkowania oraz służebności. W tym przypadku obowiązek podatkowy powstaje z chwilą ich ustanowienia.
Ich cechą charakterystyczną jest powtarzalność, co ma swoje odzwierciedlenie w przepisach podatkowych. Zgodnie z ustawą, jeżeli wartość takiego prawa nie może być ustalona w chwili powstania obowiązku podatkowego, podstawę opodatkowania ustala się w miarę wykonywania tych świadczeń. Wartość świadczeń powtarzających się przyjmuje się do podstawy opodatkowania w wysokości rocznego świadczenia pomnożonego – w razie ustanowienia świadczeń na czas określony co do liczby lat lub ich części – przez liczbę lat lub ich części. W pozostałych przypadkach, w tym na czas nieokreślony – przez dziesięć lat. Zasady te stosuje się odpowiednio do obliczenia wartości użytkowania i służebności. Roczną ich wartość ustala się na 4 proc. wartości rzeczy oddanej lub obciążonej.
Czytaj także:
Nie tylko scheda i prezenty z podatkiem od spadków i darowizn
Z podatkiem od spadków i darowizn nie tylko spuścizna i prezent
Jaki podatek w przypadku zasiedzenia lub zachowku
Z orzecznictwa wynika, że opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlegają jedynie te świadczenia rentowe, które są wykonywane na terytorium Polski (por. WSA w Warszawie z 13 marca 2020 r. III SA/Wa 1385/19).
Warto zwrócić uwagę na dwie kwestie dotyczące nieodpłatnego zniesienia współwłasności. Orzecznictwo potwierdza, że nieodpłatne zniesienie wspólności praw majątkowych, takich jak użytkowanie wieczyste, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego czy wierzytelności, podlega podatkowi od spadków i darowizn (por. WSA w Warszawie z 7 lutego 2017 r., III SA/Wa 354/16). Dobra wiadomość jest taka, że osoby z I grupy mogą liczyć na specjalne zwolnienie.
