Stosowanie art. 4a [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=314797]ustawy o podatku od spadków i darowizn (DzU z 2009 r. nr 93, poz. 768)[/link] nie budzi wątpliwości w zakresie, w jakim obdarowany znajduje się w tzw. podatkowej grupie zerowej w stosunku do darczyńcy. Zakłada on całkowite zwolnienie z podatku darowizny dla najbliższych pod warunkiem jej zgłoszenia organom podatkowym w odpowiednim terminie. Wątpliwości pojawiają się w sytuacji, w której małżonkowie dokonują darowizny z majątku wspólnego, a obdarowany pozostaje w kręgu osób najbliższych, wymienionych w art. 4a ustawy, wyłącznie w stosunku do jednego z nich.

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej stanął na stanowisku, że za podstawę opodatkowania należy w takiej sytuacji przyjąć całą wartość przedmiotu darowizny ([b]nr IPPB2/436-532/09-4/MZ)[/b]. Organy podatkowe nie mogą jednak pominąć zwolnienia i ustalić wysokości podatku na zasadach ogólnych, opierając się wyłącznie na przynależności do odpowiedniej grupy podatkowej wskazanej w art. 14 ustawy. Niezastosowanie bezwzględnie obowiązującej normy art. 4a nie znajduje uzasadnienia w wykładni celowościowej przepisów.

Uzasadniając odmienny pogląd, należy odwołać się do orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego [b](sygn. FSK 2170/04)[/b], który w analogicznej sytuacji, z tą tylko różnicą, że to małżonkowie byli obdarowanymi, stwierdził konieczność stosowania do celów podatkowych poprzez analogię art. 43 ust. 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Według niego co do zasady oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Zgodnie z tym stanowiskiem podatnik będzie zobowiązany do zapłaty podatku obliczonego od połowy wartości darowizny, a w stosunku do drugiej połowy, przypadającej na udział małżonka, który pozostaje z obdarowanym w podatkowej grupie zerowej, zastosowanie znajdzie zwolnienie. Aby uniknąć sporów, można dokonać zwolnionej z podatku darowizny z majątku wspólnego na rzecz tego z małżonków, który w stosunku do obdarowanego pozostaje w stosunku pokrewieństwa z art. 4a ustawy. Późniejsza darowizna również skorzysta ze zwolnienia.

[i]autor jest adwokatem i doradcą podatkowym, partnerem w kancelarii Proniewski Przybyłka[/i]