Odszkodowanie od dewelopera czasami z podatkiem PIT

Tak wynika ze stanowiska Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 17 maja 2012 r. (interpretacja indywidualna nr ILPB1/415-385/11/12-S/AA).

O interpretację przepisów podatkowych zwróciła się spółka prowadząca działalność deweloperską, której zdarzało się oddawać klientom mieszkania z rozmaitymi wadami, usterkami albo np. po zalaniu. Spółka  w dwojaki sposób naprawiała takie szkody: na podstawie zawartego z klientem porozumienia zobowiązywała się do usunięcia wad lub  usterek albo do pokrycia kosztów ich usunięcia przez nabywcę lub wskazany przez niego podmiot. W tym drugim przypadku wysokość rekompensaty  była ustalana na podstawie kosztorysu sporządzonego przez obie strony.

Koszty notarialne w ramach odszkodowania

Nie zawsze jednak spółka wypłacała rekompensatę w gotówce, zdarzały się przypadki, że w zamian deweloper finansował część kosztów notarialnych umowy przyrzeczonej (umowy sprzedaży) - do wysokości poniesionych przez nabywcę kosztów napraw. Rekompensata nie obejmowała jedynie kosztów opłaty sądowej, którą pobiera notariusz przy sporządzaniu aktu notarialnego umowy sprzedaży nieruchomości.

Zdaniem spółki w przypadku wypłaty rekompensat (odszkodowań), również w postaci pokrycia części kosztów aktu notarialnego, nie można mówić o jakimkolwiek przysporzeniu majątkowym po stronie klienta (nabywcy lokalu). Otrzymuje on bowiem jedynie zadośćuczynienia w postaci zwrotu poniesionych nakładów za doprowadzenie nabytych lokali do stanu zgodnego z umową, nie osiągając faktycznego zysku. Nabywca lokalu nie ma zatem przychodu w rozumieniu art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Na poparcie swego stanowiska spółka przywołała orzeczenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z 19 stycznia 2010 r. (sygn. I SA Ke 528/09) oraz interpretację podatkową Dyrektora IS w Katowicach z 8 września 2010 r. (sygnatura akt IBPBII/1/415-584/10/AŻ), wydane w podobnych sprawach, a rozstrzygające na korzyść podatnika. Mimo to Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe.

Sprawa trafiła do WSA, który  uchylił zaskarżoną interpretację stwierdzając, że Dyrektor IS  nie dopełnił wymogu udzielenia pogłębionej i precyzyjnej odpowiedzi, która obejmowałaby pełny stan faktyczny sprawy. Dyrektor Izby zmuszony był wydać nową interpretację. Zdania jednak nie zmienił.

Było porozumienie, więc jest podatek

W nowej interpretacji przyznał, że odszkodowawczy charakter świadczenia jest podstawowym warunkiem zwolnienia go od opodatkowania. Odszkodowanie zaś polega na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszystkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi zarówno o uszczerbek majątkowy jak i niemajątkowy. Przepis art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT  zwalnia od podatku jedynie takie odszkodowania (rekompensaty), które nie stanowią ekonomicznego przysporzenia ponad stan majątkowy będący w posiadaniu podatnika przed ich wypłatą. Ale to nie jedyna przesłanka.

Z katalogu zwolnień wyłączone są m.in. te odszkodowania, które zostały otrzymane na podstawie zawartej pomiędzy stronami umowy lub ugody pozasądowej, nawet w sytuacji gdy ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z ustaw lub przepisów wykonawczych do nich

(art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g ustawy o PIT)

.

Ponieważ w rozpatrywanej sprawie deweloper wypłacał nabywcom lokali rekompensaty, również w postaci pokrycia części kosztów aktu notarialnego, na podstawie zawieranych porozumień, to nie korzystają one ze zwolnienia z opodatkowania w PIT. W konsekwencji Spółka deweloperska ma obowiązek wystawienia informacji PIT-8C swoim klientom, oni zaś powinni rozliczyć otrzymane świadczenia w rocznych zeznaniach podatkowych.

Fiskus stwierdził, że wyrok WSA i interpretacja indywidualna, na które powołał się deweloper, nie mogły wpłynąć na rozstrzygnięcie w tej konkretnej sprawie. Wyrok dlatego, że został wydany w innym stanie faktycznym - dotyczył zwrotu kosztów wymiany stolarki okiennej wypłaconego przez spółdzielnię z funduszu remontowego.

Jeśli zaś chodzi o interpretację, to dotyczyła ona rekompensat wypłacanych przez dewelopera z tytułu zwrotu kosztów usunięcia wad i usterek w sprzedawanych lokalach w okresie rękojmi. Tymczasem w rozpatrywanej sprawie deweloper sam zastrzegł,  że zwrot kosztów usunięcia wad i usterek oraz skutków zalania nie następuje z tytułu udzielonej rękojmi.

Odszkodowania bez przywilejów

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

a) określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,

b) odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,