Za podatki dziecka rodzice nie odpowiadają

Dzieci bywają najczęściej „samodzielnymi” podatnikami podatku spadkowego, rolnego, od nieruchomości.

Nawet małoletnim decyzja ustalająca lub określająca podatek jest wystawiana na ich własne imię, a nie rodziców.

[srodtytul]Co może fiskus[/srodtytul]

Zgodnie z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym rodzice są przedstawicielami ustawowymi dziecka, reprezentują je także wobec organów państwowych, w tym podatkowych. Jeżeli jednak nie dopełnią za dziecko obowiązków podatkowych, fiskus nie może wobec nich zastosować np. sankcji karnych skarbowych ani ściągnąć przymusowo zaległego podatku z ich majątku czy z bieżących dochodów.

Odpowiedzialność za podatki ciążące na małoletnim dziecku jako podatniku ponosi tylko ono. Nie wchodzi w rachubę jego odpowiedzialność karna skarbowa za niezapłacenie podatku, ale materialna – jak najbardziej. Jeśli więc dziecko ma majątek, fiskus może co do zasady ściągnąć z niego podatek.

W praktyce nie ma większych problemów z zapłatą w imieniu dziecka podatku od nieruchomości, rolnego, leśnego. Nie są to bowiem wielkie kwoty. Istnieje zresztą taka praktyka, że np. przy kupowaniu w imieniu dziecka nieruchomości rodzice zobowiązują się jednocześnie w umowie notarialnej do ponoszenia wszelkich opłat i ciężarów publicznoprawnych, a więc także podatków związanych z nieruchomością. Tego rodzaju zapis jest rodzajem zobowiązania rodziców, ale nie wobec wójta czy burmistrza, do których należy pobór podatku od nieruchomości, rolnego, leśnego, lecz wobec własnego dziecka. Skoro jednak ono jest podatnikiem, organ podatkowy nie może przymusowo obciążyć podatkiem jego rodziców.

Jeżeli rodzice nie wyrażają gotowości zapłacenia daniny, to na ich wniosek jako przedstawicieli ustawowych urząd skarbowy wyda na imię dziecka decyzję odraczającą termin płatności podatku do czasu dojścia przez nie do pełnoletności.

Zdarzało się to najczęściej, gdy chodziło o podatek od spadków i darowizn. Teraz problem ten, jeśli nie zniknął, to znacznie zmalał, ponieważ od 1 stycznia 2007 r. obowiązuje całkowite zwolnienie z tego podatku dla najbliższych (decyduje o nim data śmierci spadkodawcy). Żeby jednak dziecko mogło z tego zwolnienia skorzystać, rodzice powinni pamiętać o tym, by zawiadomić o spadku urząd skarbowy.

[srodtytul]Kosztowne odroczenie [/srodtytul]

Prawną podstawą odroczenia podatku jest art. 48 § 1 ordynacji podatkowej.

Trzeba jednak pamiętać o tzw. opłacie prolongacyjnej. Wynosi ona połowę odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych (art. 57 § 2 ordynacji podatkowej).

Naliczanie jej jest obowiązkowe, gdy jest to zwłoka w podatku od dochodów osobistych. Gdy natomiast chodzi o podatek od nieruchomości, rolny, leśny, spadkowy i inne stanowiące dochód gminy, to może ona opłatę prolongacyjną wprowadzić, ale nie musi. Jeśli więc gmina zdecydowała się na taką opłatę, to przeciąganie terminu uiszczenia podatku może być bardzo kosztowne. Rodzina powinna więc raczej za dziecko zapłacić.

[srodtytul]Przedawnienie zawieszone [/srodtytul]

Odroczenie terminu płatności, a także rozłożenie na raty, zawiesza bieg przedawnienia (art. 70 ordynacji podatkowej). Przedawnienie nie biegnie aż do dnia terminu płatności odroczonego podatku albo ostatniej raty. Potem wznawia swój bieg. Jeśli zaś do dnia wydania decyzji przedawnienie nie rozpoczęło biegu, to następuje to dopiero od dnia wymaganej płatności odroczonego podatku albo terminu płatności jego ostatniej raty.

Inaczej natomiast przedstawia się kwestia przedawnienia, jeżeli decyzja ustalająca wysokość podatku została wydana, a rodzice nie zapłacili za dziecko ani nie uzyskali dla niego decyzji o odroczeniu czy rozłożeniu na raty. Wtedy pięcioletni termin liczy się od końca roku, w którym upłynął termin płatności podatku. Termin płatności zaś wynosi 14 dni od doręczenia tej decyzji.

Jeżeli więc decyzja została doręczona rodzicom jako przedstawicielom ustawowym dziecka np. we wrześniu 2005 r., urząd skarbowy ma czas na jego ściągnięcie – wraz z odsetkami – do końca 2010 r.

Nie jest to jednak sposób na uniknięcie zapłaty podatku, jeżeli dziecko ma majątek. Poborca skarbowy może go bowiem ściągnąć przymusowo właśnie z tego majątku.

[ramka] [b]Wyjątek dla dochodów osobistych[/b]

W odniesieniu do podatku od dochodów osobistych regułą jest doliczanie dochodów małoletnich dzieci opodatkowanych na zasadach ogólnych do dochodów rodziców (chyba że rodzice nie mają prawa pobierania pożytków ze źródeł dochodów dzieci). Dziecko w ogóle nie jest wówczas podatnikiem, a rodzice rozliczają się z tych zarobków wobec fiskusa jak z dochodów własnych.

Jednakże są wyjątki od tej reguły, a obejmują one dochody dzieci:

- z ich pracy,

- ze stypendiów,