Plus Minus: Jako poseł Polskiej Partii Socjalistycznej uczestniczył pan w najważniejszych wydarzeniach lat dwudziestych. Między innymi w wyborze przez Zgromadzenie Narodowe Ignacego Mościckiego na prezydenta w 1926 r. Już wtedy nie był pan entuzjastą sanacji. Podobno dosyć okrutnie zażartował pan sobie wówczas z kandydata i jego politycznych predyspozycji...
Uznałem za konieczne założenie sprzeciwu przeciwko narzuceniu kandydatury Mościckiego, w jedyny sposób, jaki w danych warunkach był dla mnie możliwy. Napisałem na kartce (przeznaczonej do głosowania na prezydenta) „Zula Pogorzelska". W istniejącym położeniu nie mogłem się z nikim porozumieć, tak że tylko jeden mój głos padł na Zulę. Zula Pogorzelska była śliczną diseuse teatru Qui Pro Quo. Śpiewała i recytowała wiersze Tuwima, Słonimskiego, Hemara i innych. Miała aparycję i dane o wiele lepsze niż Mościcki i była w kraju o wiele bardziej znana. Z pewnością na urzędzie prezydenta zachowałaby się nie gorzej od niego, a pewnie lepiej.
Gdy wspomina pan dawne czasy, zauważalny jest dystans i pogoda ducha. A przecież doznał pan wielu różnych krzywd, między innymi był pan więźniem politycznym w Brześciu. Skąd taki dystans, a czasem wręcz żartobliwe podejście do tych wielu smutnych zdarzeń?
W ciągu ostatniego trzydziestolecia powstała i upadła w Niemczech Trzecia Rzesza, upadła dyktatura Mussoliniego, nawiedziła świat druga wielka wojna, w obozach niemieckich i sowieckich poginęły miliony ludzi, Warszawa legła w gruzach i zniszczony został w niemałej mierze dorobek lat niepodległości. Jakże nikłe ma znaczenie w zestawieniu z tymi zdarzeniami epizod brzeski i to, co się z nim wiąże! Rażą mnie przykłady przesadzania własnych doznań. Znałem ludzi dotkniętych represjami, którzy obnosili się ze swoimi wspomnieniami, gdy już dawno zwietrzały przez upływ czasu.
Adam Pragier – doktor habilitowany nauk prawnych, polityk Polskiej Partii Socjalistycznej, poseł na Sejm, więzień brzeski, od czasu II wojny światowej działacz emigracyjny. Cytaty pochodzą z książki jego autorstwa „Czas przeszły dokonany", Wydawnictwo B. Świderski, Londyn 1966.
