W życiu ludzi niezwykłych doszukujemy się często symbolicznych miejsc i dat. W wypadku arcybiskupa Ignacego Tokarczuka, którego pożegnaliśmy w tym tygodniu, takich znaków jest bez liku. Choćby miejsce urodzenia – Łubianki Wyższe, wieś koło Zbaraża. W tym opromienionym sienkiewiczowską legendą mieście młody Tokarczuk zdawał maturę w 1937 roku i to stąd wyjechał do seminarium duchownego we Lwowie. Ilu w Polsce żyje jeszcze ludzi ze zbaraskim rodowodem?

Każda dramatyczna data z dziejów Polski odbijała się na życiu przyszłego hierarchy. Rok 1939 – wkroczenie Sowietów i rozwiązanie seminarium duchownego we Lwowie. Młody Tokarczuk musi się ukrywać przed poborem do Armii Czerwonej. Potem okupacja niemiecka i tajne seminarium z podziemnymi święceniami kapłańskimi 21 czerwca 1942 roku w szczycie okupacyjnej nocy. Dwa lata później w 1944 roku ksiądz Tokarczuk musi opuścić parafię Złotniki koło Podhajców na ziemi lwowskiej. Dostał ostrzeżenie, że oddział UPA planuje jego zamordowanie. Tokarczuk ucieka do Lwowa, ale niedługo potem do miasta znów wkraczają Sowieci i zaczynają wysiedlać Polaków.

Młody ksiądz trafia do Katowic. Tu bierze go na celownik komórka PPR jako „reakcyjnego kapłana". Aby go ratować, władze duchowne wysyłają go na Katolicki Uniwersytet Lubelski. W 1951 roku ks. Tokarczuk kończy KUL i zostaje asystentem na wydziale filozoficznym. Wtedy dochodzi do dramatycznego konfliktu. Władze uniwersytetu, uważając przetrwanie jedynej kościelnej wyższej uczelni w całym bloku sowieckim za priorytet, zgadzają się, aby na KUL powstała komórka ZMP. Pryncypialny ksiądz Tokarczuk demonstracyjnie rezygnuje z asystentury i przez kolejnych dziesięć lat wykłada w seminarium duchownym w Olsztynie.