Tylko 19 zł miesięcznie przez cały rok.
Bądź na bieżąco. Czytaj sprawdzone treści od Rzeczpospolitej. Polityka, wydarzenia, społeczeństwo, ekonomia i psychologia.
Treści, którym możesz zaufać.
Reklama
Jan Maciejewski: Przysięga Szałamowa
Dla takich jak wy nie ma powrotu – słyszeli lądujący na Kołymie więźniowie łagrów. I o tym, jak strasznie prawdziwe były to słowa, przekonywali się dopiero wtedy, kiedy wydawać by się mogło, że właśnie im zaprzeczyli; złamali bezpowrotną klątwę. Stawiając znowu stopę na „kontynencie", czuli się niepewnie, jak kosmonauci, którzy zbyt długo przebywali w stanie nieważkości. Na początku wydawało się, że to tylko odmrożone stopy nie chcą nieść, nie dają poczuć twardego gruntu pod nogami. Ale nieznośne kołysanie wolności nie ustawało. Dla takich jak oni nie było powrotu. Czegoś zapomnieli ze sobą zabrać. To było coś bardzo ważnego, więcej niż tylko długie lata, zdrowie i poczucie godności.
Kołyma była wyspą poezji. Pierwszy wylądował na niej nie kto inny jak Dante Alighieri – ostatni z piekielnych kręgów „Boskiej Komedii" był przecież skuty lodem. Zło u szczytu swoich możliwości nie parzy, lecz zamraża. Zimno jest najdotkliwszą z kar. Każdy pożar musi kiedyś zgasnąć, tylko zmarzlina potrafi być wieczna. I jak z piekła, tak i z Kołymy nie było ucieczki. Nie liczyły się pomysłowość, wytrzymałość ani bohaterstwo więźniów. Stamtąd nikt nigdy nie uciekł. Bo też coś więcej niż setki kilometrów lodu oddzielało ich od reszty świata, skazywało każdego uciekiniera na wcześniejszą lub późniejszą klęskę. Herling-Grudziński miał rację – to naprawdę był inny świat. W sensie, w jakim słowa te zrozumieć może tylko poeta. Wszystko tam było metaforą i nieznośnym zgęszczeniem treści. Tylko w prozie jest miejsce na życie, poezja od pierwszych dźwięków próbuje zasypać nas istotą sprawy. Nie daje się wyspać, najeść czy poleniuchować. – Tu, patrz i nie waż się mrugnąć, dopóki nie skończę mówić. Odsłaniam przed tobą wielkie tajemnice świata, prostaku, a ty byś tylko myślał o jedzeniu i spaniu.
Reklama
Plus Minus
„Wszystko jak leci. Polski pop 1990-2000”: Za sceną tamtych czasów
Ich nazwiska nie trafiały na okładki płyt, ale to oni ukształtowali dzisiejszy show-biznes.
Plus Minus
„Eksplodujące kotki. Gra planszowa”: Wrednie i losowo
„Eksplodujące kotki. Gra planszowa” to gratka dla tych, którzy nie lubią współgraczy…
Plus Minus
„Jesteś tylko ty”: Miłość w czasach algorytmów
Chemia pomiędzy odtwórcami głównych ról utrzymuje film na powierzchni, także w momentach potencjalnej monotonii.
Plus Minus
„Harry Angel”: Kryminał w królestwie ciemności
Czasem największy horror zaczyna się wtedy, gdy przestajemy okłamywać samych siebie.
Plus Minus
Gość „Plusa Minusa” poleca. Sebastian Jagielski: Czego boją się twórcy
Współczesne kino częściej szuka empatii niż konfrontacji, ale wciąż uważam, że ta druga może być bardzo skuteczna.
