Czy w Moskwie pojawi się w końcu pomnik Stalina?

– Jest to krok w stronę trzeźwego, zrównoważonego stosunku do naszej przeszłości – mówił gubernator prowincjonalnej Wołogdy, pierwszy przedstawiciel rosyjskich władz odsłaniający pomnik Stalina.

W obwodzie wołogodzkim – gdzie Stalin był na zesłaniu na początku ubiegłego wieku – to już trzeci jego pomnik.

Zestaw rosyjskiego gubernatora: ikony, portret Putina, popiersie Dzierżyńskiego, obraz ze Stalinem

– Miejscowy gubernator Gieorgij Filimonow odzwierciedla psychologię ruskiego faszyzmu, lansowaną przez Klub Wałdajski (ściśle związane z Kremlem centrum analityczne, organizujące doroczne konferencje – red.) czy Aleksandra Dugina, głównego filozofa putinowskiej Rosji. Gubernator też świetnie wyłapuje nawet słabe sygnały płynące z Kremla – mówi o Filimonowie miejscowy opozycjonista Jewgienij Domożirow, który musiał uciekać przed nim na emigrację.

Gubernator pozwalał filmować swój sekretariat, gdzie wisi portret Putina, ikony, stoją popiersia i portrety Mao Zedonga, Stalina, Lenina, Dzierżyńskiego i Berii. Największym jest obraz, na którym gubernator ściska rękę Stalina.

Od początku zaś rządów Władimira Putina w całej Rosji odsłonięto około stu tablic pamiątkowych, popiersi i pomników „Wodza Całej Postępowej Ludzkości”. Badania socjologiczne pokazują, że dla Rosjan Stalin jest już pierwszym wśród „najważniejszych ludzi wszystkich czasów i narodów”. Za nim plasuje się Putin oraz Władimir Lenin (Albert Einstein jest na 10. miejscu, za marszałkiem Gieorgijem Żukowem i Leonidem Breżniewem).

„Mordercy stają się narodowymi bohaterami Rosji. (…) To pokazuje, jak mocno rozeszły się nasze kraje” – skomentował wyniki tych badań Międzynarodowy Kijowski Instytut Socjologiczny. W Rosji pozytywnie odnosi się do Stalina 63 proc. pytanych, w Ukrainie – 4 proc. W 2012 roku stosunek do „Wielkiego Językoznawcy” był w Rosji i Ukrainie podobny (28 proc. do 23 proc.). Od tego czasu różnica co roku jest coraz większa.

Czytaj więcej

rozmowa

Borys Akunin: Tak, jesteśmy winni, że Rosja stała się potworem

Jeżeli Zachód nie zmieni swojej retoryki wobec Rosjan, rządy Putina potrwają długo. Tylko naród r...

– W latach 2011-2012, za prezydentury Dmitrija Miedwiediewa, jeszcze pozytywnie przedstawiano ostatniego cara Mikołaja II i Michaiła Gorbaczowa, potem o nich postarano się zapomnieć – przypomina jeden z rosyjskich historyków.

Część rosyjskiej biurokracji jeszcze się waha, czy pokochać Stalina

Obecnie znaczna część rosyjskiego aparatu biurokratycznego wspiera wszelkie inicjatywy upamiętniania Stalina i przedstawiania go w pozytywnym świetle. Ale nie wszędzie. – Pomniki Stalinowi stawiają w naszym kraju z dużym trudem. Za każdym razem to był ludowy poryw. (…) Różnego rodzaju niedobici liberałowie sprzeciwiają się temu – mówi adwokat Dmitrij Arganowski, który teraz chce bronić gubernatora Wołogdy. Prokuratura bowiem zwróciła się do sądu o wydanie nakazu rozebrania pomnika odsłoniętego przez Filimonowa.

Czytaj więcej

Polityka

Rosja: Stalin w materiałach wyborczych

W trakcie kampanii wyborczej do Dumy wielu kandydatów używa jako własnej reklamy portretów i symb...

– Nasz (autorytarny) system polityczny unika ryzyka. (…) System rządzi za pośrednictwem kręgów ludzi wciągniętych w proces podejmowania i wykonywania decyzji: lider, jego najbliższe otoczenie, wyżsi rangą biurokraci, średnia i niższa biurokracja, a na samym dole obywatele, którzy powinni słuchać i wykonywać polecenia. (…) Ale system boi się dysfunkcji: wydajesz polecenie i nic się nie dzieje. Sabotaż – tak socjolog Jekaterina Szulman opisuje ostrożny sposób działania Kremla zarówno przy podejmowaniu politycznych decyzji, jak i rozkręcaniu kultu Stalina.