Wątpliwości wyłączają sędziego

W obecnym stanie prawnym nie ma możliwości wyłączania takich sędziów ze sprawy, natomiast może to rodzić wątpliwości co do bezstronności orzekania. Jeśli mają je sami sędziowie, to tym bardziej mogą one powstać u zewnętrznego obserwatora – argumentują we wniosku do TK.

Podobną sprawą Trybunał zajmował się już w 2005 r. Oceniał wówczas przepis o wyłączaniu sędziego sądu administracyjnego (SK 53/04) i stwierdził, że gwarancje bezstronności sędziowskiej nie mogą być ograniczone jedynie do wyłączenia ze względu na osobiste relacje sędziego z jedną ze stron lub z jej pełnomocnikiem.

Na orzeczenie to powołał się pos. Stanisław Chmielewski występujący w Trybunale w imieniu marszałka Sejmu i prok. Andrzej Niewielski reprezentujący prokuratora generalnego. Ich zdaniem wyłączenie powinno być możliwe zawsze w okolicznościach, które w sytuacji konkretnego sędziego mogą budzić uzasadnione wątpliwości co do jego obiektywizmu czy niezależności. Zwrócili uwagę, że podobne rozwiązanie zastosowano już w procedurze karnej i ustawie o Trybunale Konstytucyjnym. Oceniany teraz przepis kodeksu postępowania cywilnego z 1964 r. jest więc reliktem starego prawa, które wymaga dostosowania do współczesnych potrzeb.

Trybunał podtrzymał swoją linię orzeczniczą z 2005 r. Uznał, że doszło do pominięcia ustawodawczego, które narusza konstytucję.

– Prawo do sądu, jedno z podstawowych praw obywatelskich, to m.in. prawo do rozpatrzenia sprawy przez bezstronny i niezawisły sąd – uzasadniał wyrok sędzia sprawozdawca Adam Jamróz. Możliwość wyłączenia sędziego i weryfikacji składu orzekającego w razie wątpliwości spowodowanych wszelkimi możliwymi przesłankami to gwarancja niezawisłości sędziowskiej, a w konsekwencji – konstytucyjnego prawa do sądu.

Trybunał stwierdził, że dla poprawienia niekonstytucyjnego przepisu w kodeksie postępowania cywilnego niezbędna jest jego nowelizacja. Powinna ona uwzględnić wszystkie przesłanki, które mogą wywołać wątpliwości co do bezstronności sędziego.