Wątpliwości wyłączają sędziego

Wszelkie okoliczności stawiające pod znakiem zapytania bezstronność i niezależność sędziego mogą być przyczyną jego wyłączenia z orzekania

Publikacja: 25.06.2008 08:54

Wątpliwości wyłączają sędziego

Foto: Fotorzepa, Jak Jakub Ostałowski

Tak Trybunał Konstytucyjny odpowiedział 24-go czerwca 2008 r. na pytanie prawne Wojewódzkiego Sądu Rejonowego w Grudziądzu, który ma do rozwiązania nie lada dylemat (sygn. P 8/07)

.

Jedna z jego ławniczek dostała pozew o obniżenie alimentów. Wszyscy sędziowie wydziału rodzinnego złożyli wniosek o wyłączenie ze sprawy. Uznali bowiem, że mogą być posądzeni przez opinię społeczną o brak bezstronności, skoro przychodzi im orzekać w sprawie osoby uczestniczącej wraz z nimi w wymiarze sprawiedliwości jako sędzia społeczny.

Jednakże art. 49 kodeksu postępowania cywilnego przewiduje, że sąd wyłącza sędziego z orzekania na żądanie jego lub strony, jeżeli zachodzi między nimi stosunek osobisty tego rodzaju, że mógłby wywołać wątpliwości co do bezstronności orzekania. Przepis ten nic nie mówi natomiast o stosunkach innych niż osobiste: służbowych, ekonomicznych czy jakichkolwiek innych, które mogą budzić wątpliwości nie tylko osób zainteresowanych rozstrzygnięciem sporu, ale także opinii społecznej.

Autorzy pytania prawnego do Trybunału przytaczają przykłady sytuacji budzących podobne wątpliwości, szczególnie w niewielkich miastach, gdy np. stroną jest ławnik lub biegły sądowy, adwokat lub radca prawny występujący niejednokrotnie w tym samym sądzie zawodowo.

W obecnym stanie prawnym nie ma możliwości wyłączania takich sędziów ze sprawy, natomiast może to rodzić wątpliwości co do bezstronności orzekania. Jeśli mają je sami sędziowie, to tym bardziej mogą one powstać u zewnętrznego obserwatora – argumentują we wniosku do TK.

Podobną sprawą Trybunał zajmował się już w 2005 r. Oceniał wówczas przepis o wyłączaniu sędziego sądu administracyjnego (SK 53/04) i stwierdził, że gwarancje bezstronności sędziowskiej nie mogą być ograniczone jedynie do wyłączenia ze względu na osobiste relacje sędziego z jedną ze stron lub z jej pełnomocnikiem.

Na orzeczenie to powołał się pos. Stanisław Chmielewski występujący w Trybunale w imieniu marszałka Sejmu i prok. Andrzej Niewielski reprezentujący prokuratora generalnego. Ich zdaniem wyłączenie powinno być możliwe zawsze w okolicznościach, które w sytuacji konkretnego sędziego mogą budzić uzasadnione wątpliwości co do jego obiektywizmu czy niezależności. Zwrócili uwagę, że podobne rozwiązanie zastosowano już w procedurze karnej i ustawie o Trybunale Konstytucyjnym. Oceniany teraz przepis kodeksu postępowania cywilnego z 1964 r. jest więc reliktem starego prawa, które wymaga dostosowania do współczesnych potrzeb.

Trybunał podtrzymał swoją linię orzeczniczą z 2005 r. Uznał, że doszło do pominięcia ustawodawczego, które narusza konstytucję.

– Prawo do sądu, jedno z podstawowych praw obywatelskich, to m.in. prawo do rozpatrzenia sprawy przez bezstronny i niezawisły sąd – uzasadniał wyrok sędzia sprawozdawca Adam Jamróz. Możliwość wyłączenia sędziego i weryfikacji składu orzekającego w razie wątpliwości spowodowanych wszelkimi możliwymi przesłankami to gwarancja niezawisłości sędziowskiej, a w konsekwencji – konstytucyjnego prawa do sądu.

Trybunał stwierdził, że dla poprawienia niekonstytucyjnego przepisu w kodeksie postępowania cywilnego niezbędna jest jego nowelizacja. Powinna ona uwzględnić wszystkie przesłanki, które mogą wywołać wątpliwości co do bezstronności sędziego.

Tak Trybunał Konstytucyjny odpowiedział 24-go czerwca 2008 r. na pytanie prawne Wojewódzkiego Sądu Rejonowego w Grudziądzu, który ma do rozwiązania nie lada dylemat (sygn. P 8/07)

Jedna z jego ławniczek dostała pozew o obniżenie alimentów. Wszyscy sędziowie wydziału rodzinnego złożyli wniosek o wyłączenie ze sprawy. Uznali bowiem, że mogą być posądzeni przez opinię społeczną o brak bezstronności, skoro przychodzi im orzekać w sprawie osoby uczestniczącej wraz z nimi w wymiarze sprawiedliwości jako sędzia społeczny.

Pozostało 83% artykułu
Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Sądy i trybunały
Dr Tomasz Zalasiński: W Trybunale Konstytucyjnym gorzej już nie będzie
Konsumenci
TSUE wydał ważny wyrok dla frankowiczów. To pokłosie sprawy Getin Banku
Nieruchomości
Właściciele starych budynków mogą mieć problem. Wygasają ważne przepisy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawo rodzinne
Przy rozwodzie z żoną trzeba się też rozstać z częścią krów