Odwołać można się tylko od decyzji

Do takich wniosków doszedł [b]Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w wyroku z 20 kwietnia 2010 r[/b]. oddalającym skargę na rozstrzygnięcie samorządowego kolegium odwoławczego stwierdzające niedopuszczalność odwołania się strony od pisma wyjaśniającego wójta gminy. Sąd zgodził się ze stanowiskiem SKO, że odwołanie przysługuje jedynie od decyzji.

Środek ten nie przysługuje natomiast od innych form działania administracji: umów, czynności materialno-technicznych, aktów normatywnych czy informacji urzędowych. W przypadku wniesienia przez stronę odwołania od pisma, które decyzją nie jest, przepisy kodeksu postępowania administracyjnego nakładają na organ odwoławczy obowiązek stwierdzenia niedopuszczalności odwołania w drodze postanowienia, które jest ostateczne.

Oznacza to również, że strona niezadowolona z treści wyjaśnień może jedynie dochodzić ochrony swoich praw w trybie postępowania skargowego uregulowanym przepisami działu VIII „Skargi i wnioski”[link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=FEBF877810A694D887EFA3AF1E7616A4?n=1&id=133093&wid=296180] kodeksu postępowania administracyjnego (III SA/Lu 32/10)[/link].

[srodtytul]Rozstrzygnięcie sprawy[/srodtytul]

Od decyzji wydanej w pierwszej instancji służy stronie odwołanie tylko do jednej instancji (art. 127 § 1 k.p.a.). Właściwy do jego rozpatrzenia jest organ administracji publicznej wyższego stopnia, chyba że ustawa przewiduje inny organ odwoławczy.

W przypadku decyzji administracyjnych wydanych przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) organem odwoławczym (wyższego stopnia) jest co do zasady samorządowe kolegium odwoławcze.

Wynika to z treści art. 17 § 1 pkt 1 k.p.a., zgodnie z którym organami wyższego stopnia w rozumieniu kodeksu są w stosunku do organów jednostek samorządu terytorialnego samorządowe kolegia odwoławcze, chyba że ustawy szczególne stanowią inaczej.

Odwołanie przysługuje stronie postępowania od wydanych w pierwszej instancji decyzji, czyli wydanego przez organ administracji publicznej rozstrzygnięcia sprawy co do jej istoty. Decyzja może rozstrzygać sprawę w całości, w części albo też w inny sposób kończyć postępowanie administracyjne (art. 104 § 1 i 2 k.p.a.).

Oznacza to, że brak w treści decyzji rozstrzygnięcia co do części przedmiotu sprawy jest równoznaczny z brakiem decyzji [b](postanowienie NSA z 16 czerwca 1994 r. SA/Lu 1314/93)[/b]. W konsekwencji należy przyjąć, że taki dokument wydany przez organ administracji publicznej nie może zostać zaskarżony odwołaniem i nie podlega kontroli instancyjnej.

Artykuł 107 § 1 k.p.a. określa, jakie elementy decyzja powinna zawierać. Przede wszystkim oznaczenie organu administracji publicznej, który ją wydał, oraz datę wydania. Oznaczenie strony lub stron, powołanie podstawy prawnej oraz rozstrzygnięcie.

W decyzji należy zamieścić również uzasadnienie faktyczne i prawne, pouczenie, czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie, podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji. Decyzja, w stosunku do której może być wniesione powództwo do sądu powszechnego lub skarga do sądu administracyjnego, powinna zawierać ponadto pouczenie o dopuszczalności wniesienia powództwa lub skargi.

[srodtytul]Uzasadnienie nie jest wymagane[/srodtytul]

Strona niezadowolona z wydanego przez organ administracji rozstrzygnięcia sprawy może wnieść odwołanie do organu wyższego stopnia. Należy jednak pamiętać, że czynności tej dokonuje się za pośrednictwem organu, który zaskarżoną decyzję wydał.

W przypadku decyzji wydanej przez wójta odwołanie wnosi się zatem – za jego pośrednictwem – do samorządowego kolegium odwoławczego. Warto pamiętać, że odwołanie strony, w odróżnieniu od decyzji wydanej przez organ, nie musi zawierać szczegółowego uzasadnienia.

Artykuł 128 k.p.a. stanowi bowiem, że wystarczy, jeżeli z treści odwołania wynika, że strona nie jest zadowolona z wydanej decyzji.

Oznacza to, że jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, pismo strony postępowania administracyjnego wniesione do organu odwoławczego w ustawowym terminie do złożenia odwołania, wyrażające niezadowolenie z decyzji nieostatecznej, podlega rozpatrzeniu jako odwołanie od decyzji [b](wyrok SN z 20 czerwca 1996 r., III ARN 14/96)[/b].

[srodtytul]Ważne terminy[/srodtytul]

Odwołanie wnosi się w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji stronie, a gdy decyzja została ogłoszona ustnie – od dnia jej ogłoszenia stronie. Przed upływem tego terminu decyzja nie podlega wykonaniu.

Pamiętać również należy, że wniesienie odwołania wstrzymuje wykonanie decyzji, chyba że został jej nadany rygor natychmiastowej wykonalności, albo decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu z mocy ustawy. Z kolei przed upływem terminu na wniesienie odwołania decyzja podlega wykonaniu, gdy jest zgodna z żądaniami wszystkich stron.

Organ administracji publicznej, który wydał zaskarżoną decyzję, obowiązany jest przekazać odwołanie organowi wyższego stopnia w terminie siedmiu dni od dnia, w którym pismo strony otrzymał. W sytuacjach, o których mowa w art. 132 k.p.a., organ administracji (np. wójt), który wydał zaskarżoną decyzję, może uwzględnić treść odwołania i wydać nową decyzję. Jeżeli to uczyni, to oczywiste jest, że odwołania strony od decyzji pierwotnej nie przekazuje do drugiej instancji.

[srodtytul]Utrzyma, uchyli albo umorzy[/srodtytul]

Kodeks postępowania administracyjnego określa również uprawnienia organu odwoławczego. Po pierwsze może on wstrzymać natychmiastowe wykonanie zaskarżonej decyzji – w uzasadnionych wypadkach (art. 135). Po drugie może przeprowadzić – na żądanie strony lub z urzędu – postępowanie w celu uzupełnienia dowodów i materiałów, albo też zlecić przeprowadzenie tego postępowania organowi, który zaskarżoną decyzję wydał.

Wreszcie po trzecie organ odwoławczy jest uprawniony do wydania decyzji, w której utrzyma w mocy zaskarżoną decyzję, uchyli ją w całości lub w części i w tym zakresie orzeka co do istoty sprawy bądź uchylając tę decyzję – umarza postępowanie pierwszej instancji, albo umorzy postępowanie odwoławcze.

Organ odwoławczy może także uchylić zaskarżoną decyzję w całości i przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ pierwszej instancji, gdy rozstrzygnięcie sprawy wymaga uprzedniego przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego w całości lub w znacznej części. Przekazując sprawę, organ ten może wskazać, jakie okoliczności należy wziąć pod uwagę przy ponownym rozpatrzeniu sprawy.

[b]Uwaga! [/b]Organ odwoławczy nie może wydać decyzji na niekorzyść strony odwołującej się, chyba że zaskarżona decyzja rażąco narusza prawo lub interes społeczny.

[ramka][b]Wniesienie zażalenia[/b]

Na wydane w toku postępowania administracyjnego postanowienia również stronie nie przysługują odwołania. Można na nie wnosić jedynie zażalenia i – co najważniejsze – tylko wówczas, gdy ustawa tak stanowi.