Złożony wniosek o koncesję to początek naruszenia zakazu

To jedna z tez, jaką sformułował [b]Sąd Najwyższy w wyroku z 3 grudnia 2008 r. (I PK 94/08). [/b]

Druga brzmi: przygotowywanie „przebranżowienia” nowego pracodawcy i załatwianie niezbędnych formalności związanych z wejściem na rynek, na którym działa były pracodawca, może zostać uznane za naruszenie zakazu konkurencji przez byłego pracownika.

[srodtytul]Można się zabezpieczyć[/srodtytul]

Interesy pracodawcy rozstającego się z pracownikiem, który miał dostęp do ważnych informacji dotyczących działalności firmy, są szczególnie narażone na zagrożenie ze strony konkurencji.

Ochronę tych interesów ma zapewnić możliwość zawarcia z takim pracownikiem umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy, za stosownym odszkodowaniem (art. 101[sup]2[/sup] § 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=B5E347C50E4D2860978BAD3D891C7A48?n=1&id=76037&wid=337521]kodeksu pracy[/link]).

Przesłanką naruszenia tego zakazu jest wykorzystanie przez byłego pracownika szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie bądź zastosowanie w działalności nowego pracodawcy mogłoby narazić byłą firmę na szkodę.

Oczywiste jest, że złamaniem zakazu konkurencji będzie zatrudnienie się przez zwolnionego u konkurenta byłego pracodawcy.

[srodtytul]Rozstrzyga stan zaawansowania [/srodtytul]

Ale co wtedy, gdy w trakcie zakazu konkurencji nowy pracodawca nie rozpoczął wprawdzie formalnie działalności konkurencyjnej w stosunku do byłego pracodawcy, ale podjął już pewne kroki zmierzające do wejścia na rynek jako jego konkurent?

Z zacytowanego wyroku SN wynika, że o naruszeniu zakazu konkurencji przesądzać będzie etap, na jakim znajdują się te przymiarki.

[ramka][b]Przykład [/b]

Prezesa firmy paliwowej wytwarzającej i przetwarzającej produkty rafinacji ropy naftowej obowiązywał zakaz konkurencji przez pół roku po ustaniu zatrudnienia.

W zamian miał otrzymywać odszkodowanie w wysokości połowy jego pensji, wypłacane w ratach do 10 każdego miesiąca. W październiku rozwiązano z nim umowę o pracę. Zakaz obowiązywał go więc do kwietnia następnego roku.

W styczniu podjął pracę jako prezes spółki S, która dotychczas zajmowała się grabarstwem. Jeszcze w styczniu spółka sprzedała swój zakład garbarski, a w marcu podjęła uchwałę o zmianie przedmiotu działalności na wytwarzanie i przetwarzanie produktów rafinacji ropy naftowej.

Powiadomiła też prasę o otrzymaniu w marcu koncesji na obrót paliwami ciekłymi i zamieściła w Internecie informację o podpisaniu umowy o dzierżawę bazy paliw. W maju spółka S otrzymała koncesję na produkcję paliw.

Były pracodawca wypłacił zwolnionemu prezesowi umówione odszkodowanie za październik, listopad i grudzień, a dowiedziawszy się o jego zatrudnieniu w konkurencyjnej spółce, wstrzymał wypłatę pieniędzy od 10 lutego.

Domagał się również zwrotu wypłaconej wcześniej kwoty, która wobec złamania zakazu konkurencji stała się,jego zdaniem, świadczeniem nienależnym.

Były prezes odmówił. Twierdził, że wraz ze wstrzymaniem wypłaty przestał go obowiązywać zakaz konkurencji, a poza tym nie naruszył obowiązującego go zakazu.

O złamaniu zakazu można mówić wyłącznie wtedy, gdy były pracownik podejmuje czynności zmierzające bezpośrednio do przygotowania przyszłej działalności nowego pracodawcy na tym samym rynku co jego były pracodawca i które są widoczne na zewnątrz.

Natomiast działania wewnątrz spółki, zmierzające do stworzenia formalnoprawnych warunków do uruchomienia w przyszłości działalności konkurencyjnej (zmiana statutu, wystąpienie o koncesję), są jedynie planowaniem „przebranżowienia”.

To nie narusza zakazu konkurencji, bo nie jest skierowane do innych uczestników rynku. Dlatego też zażądał wypłaty pozostałej części odszkodowania (do kwietnia).[/ramka]

[srodtytul]Planować można, formalizować nie[/srodtytul]

Sąd Najwyższy przyznał, że samo planowanie przez byłego pracownika rozpoczęcia działalności konkurencyjnej nowego pracodawcy w trakcie obowiązywania klauzuli antykonkurencyjnej nie stanowi naruszenia zakazu konkurencji.

Uznał natomiast, że przeprowadzenie sformalizowanych czynności przygotowawczych poprzedzających jej rozpoczęcie jest złamaniem takiego zakazu.

Takimi sformalizowanymi czynnościami są w szczególności: wystąpienie o przyznanie koncesji do organu koncesyjnego, podjęcie uchwały o „przebranżowieniu” czy złożenie wniosku o zmianę przedmiotu działalności w Krajowym Rejestrze Sądowym.

[srodtytul]Wewnątrz tak, ale nie na zewnątrz[/srodtytul]

W rozpoznawanej przez SN sprawie przedsięwzięcie takich kroków nie pozostawało wyłącznie w sferze zamierzeń czy planów zarządu spółki. Wymagało to konkretnych działań faktycznych i prawnych i nie nastąpiło z dnia na dzień.

Czynności te nie były też podejmowane wyłącznie wewnątrz spółki, bo zamiar rozpoczęcia działalności w branży paliwowej został ujawniony podmiotom zewnętrznym: urzędom (wnioski o koncesje) oraz innym uczestnikom rynku (informacje w prasie i Internecie, negocjowanie z kontrahentami warunków dzierżawy bazy paliw).

Wszystko to miało miejsce w czasie obowiązywania zakazu konkurencji.

Co istotne, związany umową antykonkurencyjną pracownik nie został zatrudniony przez nowego pracodawcę ze względu na znajomość z branży garbarskiej, ale właśnie z uwagi na posiadaną wiedzę o rynku paliw płynnych i informacje zdobyte w czasie pracy w firmie rafineryjnej.

Wykorzystanie przez byłego pracownika szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie bądź wykorzystanie może narazić byłą firmę na szkodę, może nastąpić już na etapie formalnego przygotowywania się nowego pracodawcy do zmiany branży i wejścia na rynek, na którym działa poprzedni pracodawca.

W konsekwencji Sąd Najwyższy stwierdził, że [b]o naruszeniu zakazu konkurencji po ustaniu stosunku pracy można mówić także wówczas, gdy były pracownik albo jego nowy pracodawca podejmuje czynności zmierzające do przygotowania przyszłej działalności w sferze zewnętrznej, nawiązując relacje prywatnoprawne (cywilne, gospodarcze) z innymi uczestnikami rynku, na którym działa poprzedni pracodawca, a także relacje publicznoprawne z organami koncesyjnymi lub rejestrującymi działalność gospodarczą.