ZUS nie musi informować o prawie do emerytury

Emerytura należy się od momentu złożenia wniosku o jej przyznanie, nawet jeśli warunki do jej uzyskania wnioskodawca spełnił kilka lat wcześniej

Publikacja: 30.07.2008 08:47

ZUS nie musi informować o prawie do emerytury

Foto: Fotorzepa, Seweryn Sołtys

Potwierdził to Sąd Najwyższy na posiedzeniu niejawnym 5 marca 2008 r. (sygn. III UK 93/07).

Janusz S. dostał emeryturę od października 2005 r., chociaż warunki do jej uzyskania spełnił już 16 maja 2001 r., gdy ukończył 60 lat. Kiedy się zorientował, że mógłby korzystać z tego świadczenia już cztery lata wcześniej, zażądał od ZUS wypłaty także za wcześniejszy okres. Twierdził przy tym, że ZUS powinien pouczyć go o możliwości złożenia wniosku w momencie, gdy spełnił warunki do uzyskania wcześniejszej emerytury.

Sąd Okręgowy, do którego trafiła sprawa, uznał, że zgodnie z art. 129 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych świadczenia wypłaca się od dnia powstania prawa do nich, jednakże nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję urzędu. W takim razie żądanie wypłaty świadczenia od dnia ukończenia 60. roku życia jest bezpodstawne.

W apelacji Janusz S. dowodził, że ZUS naruszył art. 61 konstytucji, zgodnie z którym każdy obywatel ma prawo do uzyskania informacji od wszelkich instytucji dysponujących publicznymi pieniędzmi. Sąd apelacyjny jednak skargi nie uwzględnił.

Emeryt złożył wobec tego skargę konstytucyjną do Sądu Najwyższego. W jej uzasadnieniu napisał, że w ustroju demokratycznym obywatel, który z mocy prawa nabył określone uprawnienie – w tym wypadku prawo do emerytury w niższym wieku emerytalnym – powinien być o tym informowany przez ZUS z datą nabycia tego uprawnienia. Brak takiej informacji pozbawił go prawa do przejścia na emeryturę już 16 maja 2001 r., co ma konkretne przełożenie na wysokość pobieranego świadczenia.

SN oddalił skargę kasacyjną Janusza S. Stwierdził przy tym, że zgodnie z art. 61 ust. 1 konstytucji RP obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne. Prawo to obejmuje również uzyskiwanie informacji o działalności organów samorządu gospodarczego i zawodowego, a także innych osób oraz jednostek organizacyjnych w zakresie, w jakim wykonują one zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa. Nie ulega wątpliwości, że prawo to obejmuje również uzyskiwanie informacji o działalności instytucji zabezpieczenia społecznego, do których należy Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Treść konstytucyjnego prawa do informacji została skonkretyzowana w ust. 2 przepisu, zgodnie z którym prawo do uzyskiwania informacji obejmuje dostęp do dokumentów oraz wstęp na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów.

Zdaniem SN prawo obywatela do informacji należy jednak rozumieć jako możliwość zwrócenia się z żądaniem udzielenia informacji i obowiązek ZUS udzielenia odpowiedzi na takie pytanie. Nie oznacza natomiast obowiązku organów publicznych udzielania informacji o prawach wszystkim potencjalnie zainteresowanym z urzędu. Stanowiłoby to nadmierne finansowo obciążenie tych instytucji, przez co godziłoby w racjonalne gospodarowanie środkami publicznymi.

Zdaniem SN osoby uczestniczące w obrocie prawnym powinny wykazać się aktywnością w ustalaniu swojej sytuacji prawnej.

Potwierdził to Sąd Najwyższy na posiedzeniu niejawnym 5 marca 2008 r. (sygn. III UK 93/07).

Janusz S. dostał emeryturę od października 2005 r., chociaż warunki do jej uzyskania spełnił już 16 maja 2001 r., gdy ukończył 60 lat. Kiedy się zorientował, że mógłby korzystać z tego świadczenia już cztery lata wcześniej, zażądał od ZUS wypłaty także za wcześniejszy okres. Twierdził przy tym, że ZUS powinien pouczyć go o możliwości złożenia wniosku w momencie, gdy spełnił warunki do uzyskania wcześniejszej emerytury.

Pozostało 83% artykułu
Czym jeździć
Technologia, której nie zobaczysz. Ale możesz ją poczuć
Tu i Teraz
Skoda Kodiaq - nowy wymiar przestrzeni
Nieruchomości
Ministerstwo Rozwoju przekazało ważną wiadomość ws. ogródków działkowych
Prawo w Polsce
Sąd ukarał Klaudię El Dursi za szalony rajd po autostradzie A2
Nieruchomości
Sąsiad buduje ogrodzenie i chce zwrotu połowy kosztów? Przepisy są jasne