Twórcy są pokrzywdzeni przy zaległych wypłatach

Przekonało się o tym małżeństwo z Podkarpacia, które przegrało sprawę przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Rzeszowie (sygn. I SA/Rz 462/08)

. Byli oni współtwórcami opatentowanego wynalazku, który stworzyli jako pracownicy fabryki tworzyw sztucznych. Był to tzw. pracowniczy projekt wynalazczy. Firma przez kilka lat zwlekała jednak z wypłatą należności, toteż małżonkowie pozwali ją do sądu i uzyskali korzystne dla siebie rozstrzygnięcie. Po wyroku fabryka zaczęła wypłacać w ratach zaległe wynagrodzenie twórcom wynalazku wraz z odsetkami. Małżonkowie uwzględniali zaś te wpływy w swoich deklaracjach podatkowych.

Przy okazji rozliczeń PIT pojawiły się wątpliwości, czy należy uwzględniać w nich odsetki za zwłokę w wypłacie wynagrodzenia za pracowniczy projekt wynalazczy. Według podatników odsetki te korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych. Inne zdanie na ten temat miał naczelnik urzędu skarbowego, w którym się rozliczali. Chodziło o podatek od niebagatelnej kwoty 401 tys. zł.

Gdy sprawa trafiła do sądu, fiskus przekonywał, że art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy o PIT zwalnia z podatku tylko odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń ze stosunku pracy lub służbowego (art. 10 ust. 1 pkt 1).

Urzędnicy uznali, że odsetki od wynagrodzenia za pracowniczy projekt wynalazczy nie pozostają w związku ze stosunkiem pracy. Są więc opodatkowane jak przychody z innych źródeł (art. 20 ust. 1 ustawy o PIT). Dlaczego? Roszczenia o wynagrodzenie za pracowniczy wynalazek nie są bowiem sprawami z zakresu prawa pracy.

Potwierdza to niekorzystne dla twórców orzecznictwo sądowe, ale sprawą kwalifikowania tego wynagrodzenia ma się zająć Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu. Skargę w tej sprawie złożył tam posiadacz wielu patentów Janusz Piskorz, który ma kłopoty z odzyskaniem należnego mu wynagrodzenia za projekty tworzone w firmie, która zbankrutowała (pisaliśmy o tym: „Wynalazcy traktowani gorzej niż inni pracownicy”, „Rz” z 8 lipca).

Rzeszowski sąd przyznał rację fiskusowi. – Wynagrodzenie za stosowanie projektu wynalazczego nie jest świadczeniem, którego obowiązek realizowania wynika z przepisów prawa pracy, a otrzymać je może nie tylko pracownik, ale również osoba niezwiązana z pracodawcą stosunkiem pracy – argumentowała sędzia sprawozdawca Małgorzata Niedobylska. Dlatego odsetki za zwłokę w wypłacie wynagrodzenia za stosowanie projektu wynalazczego nie korzystają ze zwolnienia podatkowego. Wyrok nie jest prawomocny, strony mogą bowiem wnieść skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Nie wszystkie urzędy skarbowe tak niekorzystnie dla twórców kwalifikują wynagrodzenia za pracownicze projekty wynalazcze lub racjonalizatorskie.

Przykładowo, Izba Skarbowa w Poznaniu w piśmie z 22 marca 2004 r. (sygn. PD-F/415-22/04) uważa, że wynagrodzenie za pracowniczy projekt wynalazczy ma swoje źródło w istniejącym w przeszłości stosunku pracy, dlatego – choć ono samo podlega oczywiście opodatkowaniu – to już odsetki od niego są z daniny na rzecz fiskusa zwolnione.

Inaczej uznał lubelski Urząd Skarbowy w interpretacji z 7 marca 2006 r. (nr PD. 423-2/06) wydanej na podstawie art. 14a ordynacji podatkowej. Urząd stwierdził wtedy, że o przychodzie ze stosunku pracy w wypadku projektu racjonalizatorskiego można by mówić m. in., gdyby pracownicy byli zobowiązani do tworzenia tego rodzaju projektów w granicach obowiązków wynikających ze stosunku pracy.

masz pytanie, wyślij e-mail do autora m.kosiarski@rp.pl