Tak jest, gdy do transakcji doszło nie później niż sześć miesięcy od złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Osoby i podmioty z nim powiązane wskazano wyraźnie w art. 128 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=169085]prawa upadłościowego i naprawczego[/link] (p.u.n.). Sąd Najwyższy w wyroku z 14 listopada 2008 r. stwierdził, że wyliczenie to jest wyczerpujące. Przewidzianej więc w tym przepisie bezskuteczności nie można odnosić do czynności dokonanych przez upadłego z innymi osobami czy podmiotami.
W myśl art. 128 ust. 1 p.u.n. bezskuteczne w stosunku do masy upadłości są czynności prawne odpłatne dokonane przez upadłego w terminie sześciu miesięcy przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości z małżonkiem, krewnym i powinowatym w linii prostej, krewnym i powinowatym w linii bocznej do drugiego stopnia, łącznie z przysposabiającym i przysposobionym. W art. 121 ust. 2 zapisano, że przepis ten stosuje się odpowiednio do czynności upadłego będącego spółką lub osobą prawną, dokonanej z jej wspólnikami, ich reprezentantami lub ich małżonkami, a także ze spółkami powiązanymi, ich wspólnikami i reprezentantami lub małżonkami tych osób.
Do podważenia na podstawie art. 128 ust. 2 p.u.n. transakcji spółki z o.o. – Przedsiębiorstwa Budownictwa Specjalistycznego SILBUD zmierzał przed sądem syndyk masy upadłości tej firmy. Jego żądanie dotyczyło umów sprzedaży pojazdów oraz komputerów, drukarek itd. o wartości ponad 170 tys. zł, zawartych przez tę spółkę z drugą spółką z o.o. pod nazwą SILBUD. Do transakcji tej doszło przed upływem sześciu miesięcy od zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości pierwszej ze wskazanych spółek. Syndyk przekonywał, że były to transakcje między spółkami powiązanymi, ponieważ ta sama osoba – Marzena P. – miała 100 proc. udziałów w każdej z nich, a prezesem zarządów obu był jej mąż.
Sąd I instancji uwzględnił żądanie syndyka. Sąd II instancji zaakceptował ten werdykt. W uzasadnieniu stwierdził, że wprawdzie art. 128 p.u.n. nie odnosi się wprost do takiej sytuacji, że nie są to spółki powiązane, bo w tym zakresie obowiązuje definicja przewidziana w art. 4 § 1 pkt 5 k.s.h. Uznał jednak, że relacje między nimi mają takie znaczenie jak pokrewieństwo. [b]Sąd II instancji odwołał się tu do wyroku SN z 8 grudnia 2004 r. (I CK 408/04)[/b].
[b]W opisanej tu sprawie SN zajął jednak odmienne stanowisko (sygn. V CSK 158/08)[/b].
