Dodatkowe zobowiązanie to sankcja administracyjna

Prawo wspólnotowe nie sprzeciwia się stosowaniu sankcji administracyjnej w celu zdyscyplinowania podatników w zakresie wykonywania obowiązków ewidencyjno-rozliczeniowych. Dodatkowe zobowiązanie podatkowe przewidziane w ustawie o VAT było taką właśnie sankcją administracyjną

Aktualizacja: 06.04.2009 08:04 Publikacja: 06.04.2009 07:01

Dodatkowe zobowiązanie to sankcja administracyjna

Foto: Fotorzepa, BS Bartek Sadowski

Red

Tak [b]orzekł NSA 13 marca 2009 r. (I FSK 1955/07)[/b].

NSA rozpatrzył skargę na wyrok WSA w Lublinie, który uchylił decyzję organu podatkowego w części dotyczącej ustalenia dodatkowego zobowiązania podatkowego. WSA stanął na stanowisku, że przepisy ustawy o VAT z 2004 r. przewidujące możliwość nałożenia na podatnika w określonych sytuacjach dodatkowego zobowiązania podatkowego są sprzeczne z prawem europejskim.

Zdaniem lubelskiego sądu wprowadzenie takiej regulacji narusza art. 27 VI dyrektywy, który przewiduje możliwość wprowadzenia przez państwa członkowskie tzw. środków specjalnych, stanowiących wyjątek od zasad przewidzianych w dyrektywie. Do ich wprowadzenia konieczne jest jednak wdrożenie procedury przewidzianej w art. 27 VI dyrektywy, polegającej na poinformowaniu Komisji Europejskiej i pozostałych państw członkowskich. Ponieważ taka procedura nie została wdrożona w przypadku sankcji VAT, w ocenie WSA kolidują one z prawem wspólnotowym.

Organ podatkowy wniósł skargę kasacyjną. W jego ocenie sąd I instancji błędnie zinterpretował art. 109 ust. 4 ustawy o VAT, gdyż przepis ten wprowadza sankcję administracyjną. VI dyrektywa dotyczy natomiast podatków o charakterze obrotowym. W konsekwencji dodatkowe zobowiązanie podatkowe nie jest środkiem specjalnym i tym samym nie musi być wprowadzane w trybie przewidzianym przez art. 27 VI dyrektywy.

NSA przychylił się do tego stanowiska. Wskazał na [b] orzeczenie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z 15 stycznia 2009 r. (C-502/07)[/b], z którego wynika, że prawo wspólnotowe nie sprzeciwia się stosowaniu sankcji administracyjnej, jako środka mającego na celu zdyscyplinowanie podatników w zakresie wykonywania obowiązków ewidencyjno-rozliczeniowych. Dodatkowe zobowiązanie podatkowe przewidziane w art. 109 ust. 4 ustawy o VAT z 2004 r. jest taką właśnie sankcją administracyjną.

[ramka][b]Komentuje Aleksandra Bembnista, konsultantka w Zespole Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte (biuro w Gdańsku)[/b]

Wyrok NSA uznający dodatkowe zobowiązanie podatkowe w VAT za sankcję administracyjną jest zgodny z wykładnią ETS [b](wyrok z 15 stycznia 2009 r. w sprawie C-502/07)[/b]. Takie też stanowisko zajmowały dość powszechnie polskie sądy jeszcze przed rozstrzygnięciem sprawy przez Trybunał (m.in. [b]wyroki WSA w Warszawie z 11 lipca 2006 r., III SA/Wa 3643/06, WSA w Opolu z 11 lutego 2009 r., I SA/Op 275/08, oraz NSA z 28 sierpnia 2008 r., I FSK 972/07)[/b].

W uchylonym przez NSA wyroku lubelski sąd nieprawidłowo zakwalifikował dodatkowe zobowiązanie podatkowe jako środek specjalny w rozumieniu art. 27 VI dyrektywy. Sankcja VAT nie powoduje bowiem zaburzenia żadnego z elementów konstrukcyjnych podatku VAT, a pełni raczej funkcję środka mającego na celu zdyscyplinowanie podatników do wypełniania ciążących na nich obowiązków.

Środki specjalne, przewidziane przez art. 27 VI dyrektywy są „wyjątkami od zasad” w niej ustanowionych. Konsekwencją tego, co potwierdza orzeczenie ETS, jest uznanie sankcji VAT za zgodną z prawem wspólnotowym. Jako sankcja nie podlega ona bowiem uregulowaniom zawartym w VI dyrektywie. Jednak wymierzając sankcję, organy podatkowe powinny uwzględniać każdorazowo okoliczności konkretnej sprawy. Nie powinna ona również godzić w fundamentalne zasady VAT, z zasadą proporcjonalności na czele. Reasumując, choć w komentowanym wyroku sąd dokonał trafnej kwalifikacji prawnej sankcji VAT, nie uzasadnia to jednak bezwzględnego przyzwolenia na jej stosowanie.

Dodajmy, że od 1 grudnia 2008 r. dodatkowe zobowiązanie podatkowe zostało wyeliminowane z polskiego porządku prawnego. Nie stosuje się go także do postępowań wszczętych i niezakończonych decyzją ostateczną przed tą datą. Obecnie więc organy podatkowe nie mają możliwości nałożenia na podatnika dodatkowego zobowiązania podatkowego. [/ramka]

[i]Autor jest członkiem Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte[/i]

Tak [b]orzekł NSA 13 marca 2009 r. (I FSK 1955/07)[/b].

NSA rozpatrzył skargę na wyrok WSA w Lublinie, który uchylił decyzję organu podatkowego w części dotyczącej ustalenia dodatkowego zobowiązania podatkowego. WSA stanął na stanowisku, że przepisy ustawy o VAT z 2004 r. przewidujące możliwość nałożenia na podatnika w określonych sytuacjach dodatkowego zobowiązania podatkowego są sprzeczne z prawem europejskim.

Pozostało jeszcze 89% artykułu
Prawo karne
Mateusz Morawiecki straci immunitet? Jest wniosek prokuratury
Administracja rządowa
Losy budżetu w rękach prezydenta. Co z wynagrodzeniami dla urzędników i nauczycieli?
Prawo drogowe
Przekroczenie prędkości zaboli nie tylko w mieście. Projekt wreszcie gotowy
Praca, Emerytury i renty
Waloryzacja emerytur 2025. Jedna grupa seniorów dostanie wyższe przelewy już w lutym
Materiał Promocyjny
Kluczowe funkcje Małej Księgowości, dla których warto ją wybrać
Praca, Emerytury i renty
Nowe wnioski o 800 plus w 2025 r. Zbliża się ważny termin dla rodziców
Materiał Promocyjny
Najlepszy program księgowy dla biura rachunkowego