Spóźniona pensja kosztuje pracownika

Z danych Państwowej Inspekcji Pracy wynika, że w pierwszej połowie tego roku prawie dwukrotnie, do 46 tys. osób, wzrosła liczba pracowników, którym przedsiębiorcy nie wypłacili wynagrodzenia na czas. Są to tylko przypadki odnotowane przez PIP. Nie wiadomo, ile osób w tym czasie walczyło o zaległe wynagrodzenia w sądach lub w ogóle nie upomniało się o zaległości.

[b]Niewypłacone pracownikowi wynagrodzenie nie może obecnie stanowić podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne[/b]. Od tego, czy pracodawca wywiązuje się ze swoich obowiązków, zależy też wysokość zasiłku chorobowego przysługującego takim pracownikom w czasie zwolnienia lekarskiego. Zaległości w wypłacie wynagrodzeń mogą mieć także wpływ na wysokość emerytury.

[srodtytul]Kiedy składki[/srodtytul]

Reguły obliczania świadczeń chorobowych i emerytalnych najlepiej sprawdzają się w czasach, gdy pracodawcy sumiennie płacą wynagrodzenia i składki do ZUS. Problem w tym, że obecnie coraz więcej firm nie ma płynności finansowej. Cierpią na tym także pracownicy.

Zasady dotyczące potrącania składek potwierdził ostatnio [b]Sąd Najwyższy w uchwale siedmiu sędziów, która zapadła w czwartek 10 września (sygn. I UZP 5/09)[/b]. SN na podstawie obowiązujących przepisów orzekł, że [b]niewypłacone pracownikowi wynagrodzenie za pracę nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne.

Składki na ubezpieczenie emerytalne czy chorobowe powinny być więc obliczane dopiero wtedy, gdy pracodawca wypłaci zaległe wynagrodzenie.[/b]

Taka kumulacja nie chroni bynajmniej interesów pracownika.

[srodtytul]Zaległości szkodzą[/srodtytul]

Przykładowo ZUS oblicza zasiłek chorobowy na podstawie oskładkowanych przychodów pracownika z ostatnich 12 miesięcy. Gdy pracownik nie otrzymywał przez pół roku wynagrodzenia, to ZUS do obliczeń za te miesiące wpisuje zero. Może to więc znacznie zmniejszyć zasiłek, jaki otrzymuje w czasie zwolnienia lekarskiego.

Przepisy ustawy zasiłkowej przewidują jedynie, że chorobowe nie może spaść w takiej sytuacji poniżej minimalnego wynagrodzenia. Wynika to z art. 45[link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=A7A653F1A59B6F32B3935567E0A3C74A?id=176768] ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa[/link], który daje taki przywilej pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze.

Pracownik może liczyć na wyrównanie zasiłku dopiero wtedy, gdy przedsiębiorca zapłaci zaległości. Wówczas ZUS przelicza podstawę wymiaru chorobowego (wstawiając w zerowe miesiące zaległe wynagrodzenia) i jednorazowo wypłaca wyrównanie świadczeń.

W skrajnych przypadkach może się jednak okazać, że nieuczciwy przedsiębiorca porzuci firmę i ucieknie za granicę (w zeszłym roku głośny taki przypadek miał miejsce w Łodzi). Wówczas jedyna nadzieja pracowników w tym, że zaległe wynagrodzenia ureguluje choć w części Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (fundusz płaci maksymalnie trzy zaległe pensje).

[srodtytul]Niekorzystna kumulacja[/srodtytul]

Jeśli zaległości placowe pracodawcy przejdą na kolejny rok, może dojść do niekorzystnej dla pracownika kumulacji przychodu. Przez dodanie aktualnych i zaległych zarobków może wejść do wyższej grupy podatkowej i zapłacić więcej do urzędu skarbowego.

[wyimek][b]46 tysięcy[/b] pracowników nie otrzymało pensji na czas w pierwszym półroczu 2009 r.[/wyimek]

Z kolei przepisy ubezpieczeniowe przewidują limit przychodów (trzydziestokrotność przeciętnego wynagrodzenia), powyżej którego nie są już potrącane składki na ubezpieczenia społeczne. Jeśli więc skumulowane zarobki pracownika przekroczą ten limit, to na jego konto emerytalne nie wpłyną składki, co może zaważyć na wysokości jego emerytury w przyszłości.

Co prawda ten problem dotyczy osób zarabiających powyżej średniej krajowej, niemniej gdyby składki od ich wynagrodzenia wpływały w terminie, to ich stan konta w ZUS byłby wyższy, natomiast podatki niższe.