Trzeba zapłacić VAT z faktury, choć nie doszło do transakcji

Gdy nie doszło do sprzedaży maszyn, które miały być przedmiotem najmu, ale wystawione zostały faktury, na podatniku ciąży obowiązek odprowadzenia podatku od określonej w nich kwoty

Aktualizacja: 14.09.2009 07:43 Publikacja: 14.09.2009 07:00

Trzeba zapłacić VAT z faktury, choć nie doszło do transakcji

Foto: Fotorzepa, dp Dominik Pisarek

Red

[b]Tak orzekł WSA we Wrocławiu 26 sierpnia 2009 r. (I SA/ Wr 199/08).[/b]

W wyniku kontroli prawidłowości rozliczeń podatkowych spółki stwierdzono, że faktury VAT wystawione z tytułu dostawy maszyn dokumentują zdarzenia, które w rzeczywistości nie wystąpiły. Maszyny te nie zmieniły bowiem miejsca swego położenia. Zdaniem organu podatkowego mimo że faktury zostały wydane, nie doszło do faktycznej sprzedaży.

Konsekwencją wystawienia faktur i rzekomej sprzedaży maszyn było zawarcie umowy ich najmu. Organ podatkowy wydał decyzję w sprawie VAT i wykazał w niej, że skoro sprzedaż nie nastąpiła, ponieważ do spółki nie dotarły rzekomo nabyte środki trwałe, to nie mogła ona ich wynająć. Organ stwierdził, że mimo niewykonania usługi wystawiono faktury, a zgodnie z art. 108 ustawy o VAT z 2004 r. gdy podatnik wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku, jest obowiązany do jego zapłaty.

Organ odwoławczy utrzymał w mocy tę decyzję. Podatnik wniósł skargę do wrocławskiego WSA, który ją oddalił.

Sąd zgodził się z organami podatkowymi, uznając, że [b]wystawienie faktury obliguje do zapłaty wykazanego w niej podatku.[/b]

[i]Autorka jest pracownikiem Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte[/i]

[ramka][b]Opinia: Tomasz Siek, menedżer w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro w Warszawie)[/b]

Art. 108, który wprowadza obowiązek zapłaty podatku VAT w przypadku wystawienia faktury zawierającej ten podatek, ma sankcyjny charakter. Wystawianie faktur z nieprawidłowo lub nienależnie zadeklarowanym podatkiem należnym mogłoby prowadzić do odliczenia tego podatku przez nabywcę bez jego rozliczenia przez wystawcę faktury. Art. 108 może zapobiec nieprawidłowościom lub oszustwom w tym zakresie.

Często jednak zdarza się, że podatnicy wystawiają faktury zawierające VAT przez pomyłkę (np. w wyniku błędu w przygotowaniu faktury). W takiej sytuacji nie wiedzą, czy powinni taki podatek wykazać, w jaki sposób, a jeśli już został zadeklarowany, to czy jest możliwe jego skorygowanie.

[b]Do niedawna sądy administracyjne podzielały pogląd oparty na uchwale NSA z 22 kwietnia 2002 r. (FPS 2/02)[/b] wydanej na podstawie starej ustawy o VAT (art. 33). W uchwale tej NSA rozróżnił dwie sytuacje:

- wystawienie faktury zawierającej VAT dokumentującej sprzedaż nieobjętą obowiązkiem podatkowym lub zwolnioną z VAT, co rodziło obowiązek zapłaty podatku, oraz

- wystawienie faktury niedokumentującej żadnej sprzedaży, która nie rodziła obowiązku zapłaty podatku VAT.

Oznaczało to, że w razie wystawienia faktury np. w wyniku pomyłki, gdy nie dokumentowała ona żadnej czynności, podatnik nie miał obowiązku zapłaty podatku wykazanego na fakturze.

Wykładnia zaprezentowana przez NSA została przyjęta przez sądy administracyjne i była stosowana również pod rządami nowej ustawy, tj. po 1 maja 2004 r.

[b]Ostatnio zapadają jednak wyroki, które zaprzeczają tej linii orzeczniczej (np. WSA w Rzeszowie I SA/Rz 88/08).[/b]

Sądy stwierdzają, że zdarzeniem rodzącym obowiązek zapłaty jest wystawienie faktury z podatkiem VAT, a nie wykonanie określonej czynności. W takiej sytuacji również w razie wystawienia faktury niedokumentującej żadnej czynności istnieje obowiązek zapłaty wykazanego VAT.

Kluczowe znaczenie w interpretacji art. 108 ma ustalenie, czy podatnik po wystawieniu faktury zawierającej VAT i jego zapłaceniu ma prawo do korekty tej faktury i całości rozliczeń podatku VAT w tym zakresie. Moim zdaniem w takiej sytuacji podatnik powinien mieć prawo do skorygowania pierwotnej faktury poprzez wystawienie faktury korygującej „do zera” oraz do odzyskania rozliczonego podatku.[/ramka]