Podatek od podwyższenia kapitału niezgodny z prawem wspólnotowym

Polska wstępując do Unii Europejskiej 1 maja 2004 r. zobowiązana była do dostosowania swojego porządku prawnego do dyrektywy 85/303/EWG.

[b]Tak orzekł WSA w Szczecinie 10 kwietnia 2010 r. (I SA/Sz 89/10).[/b]

W 2007 r. wspólnicy spółki z o.o. podjęli uchwałę o podwyższeniu kapitału zakładowego w związku z wniesieniem do niej aportu w postaci przedsiębiorstwa, z czym związana była zmiana umowy spółki. Notariusz pobrał należny podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC). W 2009 r. spółka wystąpiła z wnioskiem o stwierdzenie i zwrot nadpłaty.

Uzasadniając swój wniosek, wskazała, że obowiązujące w 2007 r. przepisy [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=5FAB29BB98D1377E2513F52023387969?id=185384 ]ustawy o PCC[/link] były niezgodne z prawem wspólnotowym, tj. z dyrektywą 69/335/EWG dotyczącą podatków pośrednich od gromadzenia kapitału i dyrektywami ją nowelizującymi.

Spółka powołała się przy tym na [b]wyrok ETS z 9 lipca 2009 r. (C-397/07)[/b] w sprawie przeciwko Hiszpanii, w którym sąd orzekł, że czynności restrukturyzacyjne opisane w art. 7 ust. 1 dyrektywy od 1 stycznia 1986 r. były obligatoryjnie zwolnione z podatku kapitałowego w państwach Wspólnoty.

Organy podatkowe I i II instancji wydały jednak decyzję odmowną, stwierdzając, że dyrektywa zmieniająca 85/303/EWG dała państwom Wspólnoty możliwość utrzymania opodatkowania tych czynności, jeżeli były one opodatkowane w tych państwach w dniu 1 lipca 1984 r. stawką wyższą niż 0,5 proc. A taką wyższą stawkę przewidywały obowiązujące w tamtym okresie przepisy ustawy [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=8E1BA864DFB2467BA7D15964ECBD96FF?id=184196]o opłacie skarbowej[/link].

Sprawa trafiła do WSA. Ten przyznał rację podatnikowi.

Wskazał, że 1 stycznia 1986 r. stan prawny w UE został ukształtowany w ten sposób, że [b]czynności restrukturyzacyjne, takie jak podjęte przez spółkę, były zwolnione z opodatkowania podatkiem kapitałowym. Ich opodatkowanie po dacie wejścia Polski do UE było więc sprzeczne z prawem wspólnotowym. Tym samym powoływanie się na przepisy o opłacie skarbowej jest całkowicie nieuzasadnione[/b].

[i]Autor jest członkiem Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte[/i]

[ramka][b]Komentuje Jarosław Łukasik, konsultant w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro w Warszawie):[/b]

Komentowane orzeczenie w pełni zasługuje na aprobatę. Sąd trafnie uznał, że od dnia akcesji do UE w Polsce istnieje obowiązek przestrzegania wspólnotowego dorobku prawnego. W rezultacie, na mocy art. 7 ust. 1 dyrektywy 69/335/EWG, zwolnione z PCC w tym okresie są m.in. czynności restrukturyzacyjne w postaci aportu przedsiębiorstwa.

Sąd słusznie przy tym podkreślił, że datę 1 lipca 1984 r., o której mowa w dyrektywie, należy odnosić do obowiązującego w tym czasie prawa wspólnotowego, a nie wyłącznie do polskich regulacji wewnętrznych.

Omawiane rozstrzygnięcie jest kolejnym wyjątkiem w dominującej dotychczas, niekorzystnej dla podatników, linii orzeczniczej sądów administracyjnych. Nawet [b]NSA (II FSK 636/08)[/b] opowiedział się za literalną wykładnią art. 7 ust. 1 dyrektywy, zgodnie z którą nie można zastosować zwolnienia podatkowego wynikającego z dyrektywy, ponieważ na dzień 1 lipca 1984 r. prawo polskie przewidywało opodatkowanie czynności restrukturyzacyjnych stawką wyższą niż 0,5 proc. (tj. 5 lub 10 proc.).

NSA nie dostrzegł przy tym potrzeby badania ani celu dyrektywy, ani historycznego aspektu jej zmian. W ostatnim okresie jednak sądy administracyjne (np. WSA w Szczecinie w komentowanym wyroku, a także [b]WSA w Warszawie, III SA/Wa 1480/09, i WSA w Krakowie, I SA/Kr 813/09)[/b] odchodzą od takiego rozumienia dyrektywy.

Ta korzystna interpretacja opiera się na tym, że po nowelizacji dyrektywy 69/335/EWG dyrektywą 73/80/EWG na dzień 1 lipca1984 r. obowiązywała we Wspólnocie – w odniesieniu do transakcji przeniesienia aktywów pomiędzy spółkami kapitałowymi – maksymalna stawka podatku kapitałowego w wysokości 0,5 proc. Zatem w tej dacie żadne państwo członkowskie nie mogło nakładać na takie transakcje podatku w większej wysokości.

Kolejna nowelizacja nadająca nowe brzmienie art. 7 ust. 1 (dyrektywa 85/303/EWG) wprowadziła z kolei obowiązkowe zwolnienie czynności restrukturyzacyjnych z podatku kapitałowego (tak np. wyrok ETS C-197/94). Do jego stosowania zobowiązane były wszystkie ówczesne państwa członkowskie, jak również państwa członkowskie przystępujące do Wspólnoty w okresie późniejszym (tak np.[b] wyrok ETS C-397/07[/b]).

Warto dodać, że na skutek nowelizacji ustawy o PCC, obowiązującej od 22 kwietnia 2010 r., omawiane czynności restrukturyzacyjne zostały wyłączone z opodatkowania PCC (por. art. 2 pkt 6 lit. c ustawy o PCC). Spór o to, jak powinny być traktowane w okresie wcześniejszym, nadal jednak pozostaje otwarty.[/ramka]