Gdy nie ma konsumenta, to działania nie są obciążone VAT

Coraz częściej się zdarza, że działające w różnych branżach firmy organizują wspólną akcję marketingową. Dzięki temu chcą skłonić klientów do większych zakupów. Wcześniej muszą jednak ponieść koszty i podjąć różnego rodzaju działania. Pojawia się wtedy pytanie, czy są one opodatkowane VAT.

Problemem tym zajmował się [b]Wojewódzki Sąd Administracyjny w orzeczeniu z 26 kwietnia 2010 r. ( III SA/Wa 1655/09)[/b]

Sprawa dotyczyła wniosku o interpretację. Wystąpił z nim bank. Zawarł on z jednym z operatorów telefonii komórkowej porozumienie, na mocy którego firmy zamierzają prowadzić wspólną akcję marketingową. Celem jest zwiększenie obrotów każdej z nich.

Strony ustaliły, że operator telefonii będzie dostarczał do placówek banku witryny wystawiennicze, w których umieszczone będą modele aparatów, na jakie klientom banku przyznany zostanie rabat. Ponadto będą oni mogli pobrać za darmo z Internetu i zainstalować w swoich telefonach dodatkowe aplikacje. Obie strony porozumienia zobowiązały się do wysłania do swoich klientów newslettera ze szczegółami akcji marketingowej.

W związku z tym bank poniesie różne koszty, np. związane z przygotowaniem miejsc do zainstalowania witryn wystawienniczych, przygotowaniem materiałów reklamowych. Z kolei druga strona będzie musiała pokryć wydatki wstawienia witryn do placówek banku oraz przygotowania odpowiednich aplikacji na jej stronie internetowej.

Założeniem porozumienia jest przyniesienie jego stronom korzyści w postaci zwiększonej sprzedaży. Żadna z firm natomiast nie będzie otrzymywać wynagrodzenia.

[srodtytul]Bank zadaje pytanie[/srodtytul]

Bank spytał, czy wykonywane na mocy porozumienia czynności są opodatkowane.

Jego zdaniem [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=17D1F175CBC1000681743E9D550EDE8C?n=1&id=172827&wid=337454]ustawa o VAT[/link] nie ma do nich zastosowania. To dlatego, że zgodnie z jej art. 5 ust. 1 pkt 1 opodatkowaniu podlega odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Tymczasem żadna ze stron nie będzie otrzymywać wynagrodzenia. Ich działania skierowane zostaną do wspólnych klientów, a korzyścią ma być zwiększenie obrotów. Nie można więc mówić o istnieniu wzajemnych świadczeń między stronami porozumienia.

Bank powołał się m.in. na [b]wyrok ETS w sprawie C-384/95[/b]. Wynika z niego, że[b] warunkiem wystąpienia świadczenia podlegającego opodatkowaniu jest istnienie konsumenta danej usługi.[/b] Jeśli w ramach transakcji nie można go zidentyfikować, to nie może ona podlegać VAT.

Dlatego, zdaniem wnioskodawcy, ponoszenie przez współpracującą z nim firmę kosztów związanych z organizacją i realizacją oferty specjalnej nie może być uznane za czynności opodatkowane VAT. Wynika to z art. 5 ust. 1 pkt 1 i art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.

Zgodnie z tym pierwszym przepisem opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Artykuł 8 ust. 1 ustawy o VAT stanowi natomiast, że przez świadczenie usług, o którym mowa [b]w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej[/b], które nie jest dostawą towarów (w rozumieniu art. 7).

[srodtytul]Celem zwiększenie sprzedaży[/srodtytul]

Wnioskodawca wskazał na cel wspólnej akcji – jest nim uatrakcyjnienie oferty obu firm i zwiększenie sprzedaży każdej z nich. Podkreślił, że jest to wspólne przedsięwzięcie, które ma przynieść konkretny efekt finansowy w postaci przychodów obu podmiotów. Dlatego ponoszenie przez współpracującą firmę kosztów związanych z organizacją i realizacją oferty nie będzie mogło być uznane za świadczenie usługi na rzecz banku.

Dotyczy to także działań podejmowanych przez wnioskodawcę. W opisanej sytuacji nie można bowiem mówić o istnieniu wzajemnych świadczeń między stronami.

Wnioskodawca powołał się na [b]wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 23 kwietnia 2008 r. (I FSK 1788/07)[/b]. Sąd wskazał w nim, że [b]przy ustalaniu przedmiotu opodatkowania (na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy o VAT) świadczenia usług o złożonym charakterze, jakie stanowią umowy kooperacyjne, należy uwzględniać podstawowy cel wynikający z takich porozumień gospodarczych, a nie dokonywać wyodrębniania poszczególnych czynności służących jego realizacji.[/b] Trzeba więc uwzględniać gospodarczy sens świadczeń.

Wnioskodawca wskazał także na [b]wyrok NSA z 9 października 2008 r. (I FSK 291/08)[/b], z którego wynika, że nie stanowią wzajemnego świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT wspólne działania marketingowe dwóch podmiotów gospodarczych, których celem jest zachęcenie ich klientów do dokonania zakupów towaru u jednego z nich przy wykorzystaniu produktu drugiego.

NSA wyjaśnił, że [b]współpracujące podmioty nie świadczą wzajemnych usług odpłatnych, lecz wykonują czynności mające na celu pozyskanie ich wspólnych klientów. Opodatkowaniu podlega dopiero efekt ich wspólnego przedsięwzięcia, czyli wynikający z akcji promocyjnej zakup towarów. Dopiero w tym momencie obydwa podmioty akcji marketingowej uzyskują bowiem wynagrodzenie z tytułu jej prowadzenia.[/b]

[srodtytul]Szeroki zakres definicji usług[/srodtytul]

Bank wskazał też na orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Wynika z niego, że [b]warunkiem wystąpienia świadczenia podlegającego opodatkowaniu jest istnienie konsumenta danej usługi.[/b] To dlatego, że VAT jest podatkiem obciążającym konsumpcję. Wynika to wprost z art. 1 ust. 1 dyrektywy 2006/112/WE.

Izba skarbowa nie zgodziła się z tymi argumentami. Podkreśliła, że definicja usługi ma bardzo szeroki zakres. Podmioty współpracujące, podpisując umowę o wspólnym przedsięwzięciu, mają zamiar pozyskać wspólnych klientów. Jest to jednak możliwe dopiero po wykonaniu pewnych działań, w ramach których każda ze stron ponosi koszty na promocję obu firm. Oznacza to, że podejmowane działania mają charakter świadczenia ekwiwalentnego, którego wartość stanowi wysokość poniesionych kosztów.

[srodtytul]Danina płacona dopiero od efektów[/srodtytul]

Sprawa trafiła do WSA w Warszawie. Ten przyznał rację podatnikowi. Podzielił poglądy wyrażone w przytaczanym przez niego [b]wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 9 października 2008 r. (I FSK 291/08)[/b].

Uznał, że [b]wspólne działania marketingowe dwóch podmiotów gospodarczych nie są świadczeniem usług[/b]. Co prawda firmy w ramach podejmowanych działań promują siebie i partnera, ale w ten sposób nie świadczą wzajemnych usług w rozumieniu ustawy o VAT.

Opodatkowaniu podlega dopiero efekt wspólnego przedsięwzięcia, czyli będący konsekwencją akcji promocyjnej zakup towarów lub usług.

[ramka][b]Brak także może być opodatkowany[/b]