Nie na wszystkie wyroby energetyczne jest akcyza

[b]Tak stwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wlkp. w wyroku z 28 kwietnia 2010 r (I SA/Go 113/10).[/b]

Zajął się bardzo ważnym dla wszystkich podatników akcyzy zagadnieniem wzajemnej relacji między krajowymi regulacjami akcyzowymi i przepisami wspólnotowymi.

[b] Bardzo często bowiem podatnicy akcyzy w Polsce skarżą się, że krajowe przepisy istotnie różnią się od obowiązujących w innych państwach członkowskich. Powstaje więc pytanie: skąd te różnice się biorą i czy skargi są słuszne? [/b]

Ustalenia sądu są druzgocące dla przyjętych w Polsce rozwiązań i jednoznacznie wskazują na sprzeczność polskich regulacji z przepisami unijnych dyrektyw energetycznej i horyzontalnej, stanowiącymi podstawę dla określania obowiązków podatników w ramach zharmonizowanego podatku akcyzowego.

Choć rozstrzygnięcie zapadło na gruncie starej [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=185EB5E064E4A225E21C49B52CC8F722?id=296270]ustawy akcyzowej z 23 stycznia 2004 r.[/link], to wciąż jest aktualne.

Zgodnie z podstawową zasadą prawa wspólnotowego produkty energetyczne nie mogą być opodatkowane akcyzą, gdy są wykorzystywane inaczej niż jako paliwa silnikowe lub paliwa do ogrzewania (art. 2 ust. 4 lit. b tiret pierwsze dyrektywy energetycznej). Ponadto, na co zwrócił uwagę sąd, państwa członkowskie zostały zobowiązane do nakładania podatków na wyroby energetyczne, zgodnie z regułami określonymi w art. 1 dyrektywy.

[srodtytul]Zamknięty katalog [/srodtytul]

Ostatnie zdanie art. 2 ust. 4 lit. b) dyrektywy energetycznej stanowi: „jednakże art. 20 ma zastosowanie do tych produktów energetycznych”. Przepis ten wymienia produkty energetyczne podlegające przepisom o kontroli i przemieszczaniu zawartym w dyrektywie horyzontalnej.

Nie wymienia jednak wyrobów o kodzie CN 2902 (cyklopentan), które nabył podatnik. Jak podkreślił sąd, przepis ten w kategorycznej formie wskazuje, że „jedynie następujące produkty energetyczne podlegają przepisom dotyczącym kontroli i przemieszczenia”.

Użyty zwrot „jedynie” nie pozwala na przyjęcie, że w katalogu produktów energetycznych zawartym w art. 20 dyrektywy energetycznej znajdują się również inne wyroby niż tam wymienione. Katalog ten ma bowiem charakter zamknięty.

W tym zakresie sąd nie pozostawia zatem wątpliwości. Wyroby oznaczone kodem CN 2902 nabywane i wykorzystywane do celów innych niż jako paliwa silnikowe lub paliwa do ogrzewania nie podlegają ani dyrektywie energetycznej, ani dyrektywie horyzontalnej. Tym samym ich opodatkowanie w Polsce jest sprzeczne z przepisami wspólnotowymi.

[srodtytul]Błędna wykładnia[/srodtytul]

Drugą ważną tezą wyroku jest stwierdzenie o niezasadności poglądu, zgodnie z którym, mimo że niektóre z produktów energetycznych, w tym cyklopentan, nie podlegają akcyzie, jeżeli nie są wykorzystywane na cele opałowe lub napędowe, mogą być objęte przez państwa członkowskie przepisami dyrektywy horyzontalnej.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 2 ust. 2 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=185EB5E064E4A225E21C49B52CC8F722?id=296270]ustawy o podatku akcyzowym z 23 stycznia 2004 r.[/link] wyroby akcyzowe zharmonizowane to paliwa silnikowe, oleje opałowe i gaz, napoje alkoholowe oraz wyroby tytoniowe określone w załączniku nr 2 do ustawy.

Będący przedmiotem sporu cyklopentan jest węglowodorem cyklicznym i klasyfikowany jest do kodu CN 2902. Ujęty był w poz. 6 załącznika nr 2 do ustawy i zaliczany do wyrobów zharmonizowanych bez względu na jego przeznaczenie.

Tymczasem przywołane przepisy dyrektywy energetycznej wskazują, że produkty energetyczne, wykorzystywane do celów innych niż napędowe i grzewcze, pozostają poza systemem zharmonizowanego podatku akcyzowego, co – jak wskazał sąd – jasno wynika z art. 2 ust. 4 tej dyrektywy. Sąd słusznie więc ocenił, że w tym zakresie przepisy ustawy akcyzowej są niezgodne z przepisami wspólnotowymi.

Organy celne określiły jednak w decyzji zobowiązanie podatkowe w akcyzie w związku z nabyciem wewnątrzwspólnotowym wyrobu energetycznego o kodzie CN 2902 (cyklopentanu). Zdaniem sądu przyjęta przez nie wykładnia przepisów wspólnotowych zawartych w dyrektywach energetycznej i horyzontalnej a także ustawy akcyzowej była błędna.

Ponadto, wobec kolizji przepisów dyrektyw i ustawy akcyzowej, nie uwzględniła zasady pierwszeństwa prawa wspólnotowego.

[srodtytul]Naruszenie swobody handlu[/srodtytul]

Po trzecie sąd stwierdził, że uregulowania krajowe – w zakresie, w jakim po spełnieniu warunków określonych w rozporządzeniach ministra finansów dają podatnikowi prawo do zwolnienia nabytych wyrobów akcyzowych przeznaczanych na cele inne niż paliwowe lub grzewcze od akcyzy – nakładają dodatkowe formalności i powodują utrudnienia w obrocie tymi wyrobami, co jest sprzeczne z art. 90 traktatu WE, narusza bowiem swobodę handlu i swobodnej wymiany towarowej między państwami członkowskimi.

Jest to więc odpowiedź na powszechny argument organów podatkowych, które bardzo często w trakcie kontroli podatkowych informują podatnika, że gdyby tylko sprostał wymogom formalnym określonym w rozporządzeniach wykonawczych, to podatku by nie było. Fakt, że wyroby były przeznaczone na cele inne niż paliwowe czy grzewcze, nie ma dla organów żadnego znaczenia.

Nie akceptują też one tezy o braku mocy wiążącej tych wszystkich formalnych warunków stawianych przez prawodawcę, które nie wynikają z przepisów unijnych.