Skarb Państwa odpowiadał za własny dług

Umowa gwarancyjna polegać może na tym, że jeden z kontrahentów przyrzeka, iż osoba trzecia spełni na rzecz drugiego określone świadczenie, np. zapłaci za dostarczony mu towar

Publikacja: 04.08.2010 04:58

Skarb Państwa odpowiadał za własny dług

Foto: Fotorzepa, Seweryn Sołtys

Sąd Najwyższy w wyroku wydanym na posiedzeniu niejawnym [b](sygn. I CSK 311/09)[/b] uznał, że umowa taka zakłada, iż między tym, kto takie świadczenie ma otrzymać (beneficjentem), a osobą trzecią istnieje jakieś łączące ich zobowiązanie. Nie obejmuje ona natomiast sytuacji, gdy osoba trzecia ma spłacić dług zaciągającego takie zobowiązanie, a nie własny.

[wyimek]Doradcy prywatyzacyjnego i spółki nie wiązało zobowiązanie[/wyimek]

Umowę gwarancyjną reguluje art. 391 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=7094946645986D69D2EC4B08F9EF196E?id=70928]kodeksu cywilnego[/link]. Gwarant w myśl tego przepisu odpowiedzialny jest za szkodę, którą poniósł beneficjent wskutek tego, że osoba trzecia nie spełnia świadczenia albo odmawia zaciągnięcia zobowiązania objętego umową gwarancyjną.

Początek sprawie, której dotyczy wyrok, dała umowa z 1996 r. między Skarbem Państwa ministrem Skarbu Państwa a spółką z o.o. zajmującą się doradztwem prywatyzacyjnym. W umowie tej Skarb Państwa powierzył jej szereg czynności przygotowujących prywatyzację jednej z elektrociepłowni będącej przedsiębiorstwem państwowym. W umowie ustalono podstawy obliczania wynagrodzenia należnego spółce z o.o. za wykonanie wyszczególnionych w niej prac. Zastrzeżono w niej, że wynagrodzenie to wypłaci spółka akcyjna powstała w wyniku prywatyzacji.

Doradca prywatyzacyjny przedstawił faktury nowo powstałej spółce, ale ta odmówiła zapłaty. Opiewały one na 3 mln 123 tys. zł. Powołując się na wskazaną umowę ze Skarbem Państwa, spółka zażądała od niego zapłaty tej kwoty (ze stosownymi odsetkami). Sąd I instancji uwzględnił to żądanie.

Uznał, że rozporządzenie o zasadach finansowania udostępniania akcji Skarbu Państwa w spółkach powstałych w wyniku przekształceń przedsiębiorstw państwowych nie kreuje żadnego stosunku zobowiązaniowego między prywatyzowaną spółką a doradcą prywatyzacyjnym. Klauzula w umowie z 1996 r. wskazująca, kto ma zapłacić za prace nią objęte, jest przewidzianą z art. 391 k.c. umową gwarancyjną, tzn. o świadczenie na rzecz osoby trzeciej twierdził sąd. A skoro tak, to Skarb Państwa obowiązany do naprawienia szkody, jaką spółka z o.o. beneficjent tej umowy, poniosła wskutek odmowy zapłacenia faktur przez prywatyzowaną spółkę.

Takiego zdania był także sąd II instancji, który oddalił apelację Skarbu Państwa od tego wyroku. Bezskuteczna okazała się też skarga kasacyjna. SN uznał kwestionowane rozstrzygnięcie za prawidłowe, choć z innym uzasadnieniem niż przyjęte przez sądy. Zgodził się z ich oceną, że między doradcą prywatyzacyjnym a prywatyzowaną spółką nie powstał żaden stosunek zobowiązaniowy. Nie miał też wątpliwości, że nie wskazują na jego powstanie przepisy wspomnianego rozporządzenia, w którym ogólnie wskazano, kiedy koszty prywatyzacji obciążają Skarb Państwa, a kiedy prywatyzowaną spółkę.

Nie zgodził się natomiast z zakwalifikowaniem klauzuli zawartej w umowie z 1996 r. jako umowy gwarancji przewidzianej w art. 391 k.c. Nie dotyczy on bowiem takiej sytuacji jak w tej sprawie, tj. gdy dłużnik zapewnia wierzyciela, że osoba trzecia spłaci dług tegoż dłużnika. SN uznał, że prawną podstawą do zawarcia takiej umowy może być art. 353 (1) k.c. statuujący zasadę swobody umów. Jednakże Skarb Państwa na przepis ten się nie powoływał.

Sąd Najwyższy w rezultacie uznał, że doradcy prywatyzacyjnemu przysługiwało wynagrodzenie za wykonane prace, a nie odszkodowanie przewidziane w art. 391 k.c., bo ten przepis w tej sprawie nie miał zastosowania (sygn. I CSK 311/09).

Sąd Najwyższy w wyroku wydanym na posiedzeniu niejawnym [b](sygn. I CSK 311/09)[/b] uznał, że umowa taka zakłada, iż między tym, kto takie świadczenie ma otrzymać (beneficjentem), a osobą trzecią istnieje jakieś łączące ich zobowiązanie. Nie obejmuje ona natomiast sytuacji, gdy osoba trzecia ma spłacić dług zaciągającego takie zobowiązanie, a nie własny.

[wyimek]Doradcy prywatyzacyjnego i spółki nie wiązało zobowiązanie[/wyimek]

Pozostało jeszcze 87% artykułu
Prawo karne
Mateusz Morawiecki straci immunitet? Jest wniosek prokuratury
Administracja rządowa
Losy budżetu w rękach prezydenta. Co z wynagrodzeniami dla urzędników i nauczycieli?
Prawo drogowe
Przekroczenie prędkości zaboli nie tylko w mieście. Projekt wreszcie gotowy
Praca, Emerytury i renty
Waloryzacja emerytur 2025. Jedna grupa seniorów dostanie wyższe przelewy już w lutym
Materiał Promocyjny
Kluczowe funkcje Małej Księgowości, dla których warto ją wybrać
Praca, Emerytury i renty
Nowe wnioski o 800 plus w 2025 r. Zbliża się ważny termin dla rodziców
Materiał Promocyjny
Najlepszy program księgowy dla biura rachunkowego