Rzecznik konsumentów po stronie przedsiębiorcy

Jedną z kompetencji rzecznika konsumentów jest jego działanie w procesie cywilnym. Wynika to z art. 42 ust. 2 i art. 42 ust. 5 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=5800313235094B15620CF1FBB7C062B8?id=185138]ustawy z 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów[/link] (dalej: ustawa) oraz art. 633 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=A99A3E9989F96243A578A180117EC9C3?id=70930]kodeksu postępowania cywilnego[/link].

[srodtytul]Gdy pozwanym jest przedsiębiorca[/srodtytul]

Może on w szczególności wytaczać powództwa na rzecz konsumentów oraz wstępować za ich zgodą do toczącego się postępowania w sprawach o ochronę interesów konsumentów.

Bardzo podobne brzmienie ma art. 633 k.p.c., zgodnie z którym w sprawach o ochronę interesów konsumentów powiatowy (miejski) rzecznik może wytaczać powództwa na rzecz obywateli, a także wstępować za zgodę powoda do postępowania w tych sprawach w każdym stadium. W sprawach, o których mowa w art. 633 k.p.c., do powiatowego (miejskiego) rzecznika stosuje się odpowiednio przepisy o prokuratorze.

Wytaczając powództwo na rzecz konsumenta, rzecznik wskazuje go w pozwie, a sąd zawiadamia o tym konsumenta, doręczając mu odpis pozwu. Konsument może wstąpić do sprawy w charakterze powoda na każdym jej etapie (art. 634 w zw. z art. 55 i art. 56 § 1 k.p.c.).

Prawomocny wyrok zapadły w sprawie wytoczonej przez rzecznika ma powagę rzeczy osądzonej między konsumentem a pozwanym przedsiębiorcą.

W sprawach o roszczenia majątkowe (a więc przede wszystkim o zapłatę) prawomocne rozstrzygnięcie nie pozbawia konsumenta, który nie brał udziału w sprawie, możności dochodzenia swoich roszczeń w całości lub w części, w której nie zostały zasądzone (art. 634 w zw. z art. 55 k.p.c.).

Jeśli rzecznik wytoczył powództwo na rzecz konsumenta lub też wstąpił do toczącego się postępowania, staje się stroną postępowania w znaczeniu formalnym, a zatem należy doręczać mu pisma procesowe, orzeczenia oraz zawiadamiać o terminach posiedzeń. W sprawach tych może on zaskarżyć każde orzeczenie sądowe, od którego służy środek odwoławczy (art. 634 w zw. z art. 60 § 1 i 2 k.p.c.).

Praktyka wskazuje, że rzecznicy konsumentów stosunkowo często korzystają z przyznanych im uprawnień procesowych, zwłaszcza z możliwości wytaczania powództw, a ich poziom merytoryczny zasługuje na wysoką ocenę.

[srodtytul]Wykorzystać potencjał[/srodtytul]

Niestety, obowiązujące regulacje procesowe nie pozwalają na pełne wykorzystanie potencjału rzeczników. Z cytowanych wyżej przepisów wynika bowiem, że zarówno wytoczenie przez rzecznika powództwa, jak i przystąpienie do już toczącego się postępowania jest możliwe jedynie w sprawach o ochronę interesów konsumentów, a więc jedynie w takich, w których to konsument stawia określone żądanie pod adresem przedsiębiorcy. Nie sposób bowiem uznać, że sprawa, w której to przedsiębiorca stawia określone żądanie konsumentowi (np. żądanie zapłaty), jest sprawą o ochronę interesów konsumenta.