Regulację prawną w tym zakresie zawiera art. 26 ust. 1 i 2 ustawy o prawach pacjenta. Przepis ten stanowi, że podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych udostępnia dokumentację medyczną pacjentowi lub jego przedstawicielowi ustawowemu bądź osobie upoważnionej przez pacjenta (ust. 1). Zgodnie zaś z ust. 2 po śmierci pacjenta prawo wglądu w dokumentację medyczną ma osoba upoważniona przez pacjenta za życia.
Chciałbym w artykule wskazać na kwestie udostępniania dokumentacji w sytuacji, gdy zmarły pacjent upoważnił uprzednio kogoś bliskiego, ale zgoda w tym zakresie wyrażona została w innej placówce niż ta, w której pacjent zmarł (np. w innym szpitalu czy w poradni lekarza rodzinnego).
Skutki prawne
W przypadku gdy w treści oświadczenia pacjent wprost stwierdził, iż zgoda na udostępnienie dokumentacji dotyczy jej pozyskania na wypadek śmierci składającego oświadczenie, to winna ona wywierać skutki prawne w każdej placówce opieki medycznej. W praktyce jednak bywa różnie, a zazwyczaj bliscy zmarłego spotykają się z odmową przy zastosowaniu argumentacji, iż zgoda pacjenta dotyczyła konkretnej placówki, w której została sformułowana, a zmarł on w innej.
Z powoływanych na wstępie przepisów nie można jednak wyprowadzić wniosku (jak to czynią jednostki medyczne), że potrzebne jest szczególne upoważnienie na wypadek śmierci pacjenta złożone w konkretnej placówce (w której doszło do zgonu). Takie rozumienie wskazanych przepisów prowadziłoby do nieakceptowalnej – z punktu widzenia logiki, ale i zasad wykładni systemowej i funkcjonalnej – sytuacji, że aby wskazane oświadczenie miało moc wiążącą i osoba bliska mogła skutecznie domagać się wydania dokumentacji zmarłego, to do zgonu musiałby dojść właśnie w tej konkretnie jednostce medycznej, w której pacjent złożył oświadczenie.
Oświadczenie
W przepisach regulujących zasady udostępnienia dokumentacji medycznej przewidziano możliwość zawarcia stosownych upoważnień w indywidualnej wewnętrznej dokumentacji lub też dołączenia do tej dokumentacji takiego oświadczenia. Z przepisów wynika zatem, że pacjent może obecnie sporządzić takie oświadczenie zarówno w ramach dokumentacji medycznej, jak i poza nią i tylko od jego woli zależało będzie, jaką treść i jaki zakres upoważnienia obejmie to oświadczenie. Jeśli oświadczenie to przybiera najszerszą możliwą formę o upoważnieniu określonej osoby do uzyskiwania dokumentacji medycznej pacjenta po jego śmierci i zostanie załączone do dokumentacji medycznej określonej jednostki chorobowej, w konkretnej jednostce służby zdrowia, to niezależnie od tego, który podmiot medyczny będzie później świadczeniodawcą wytwarzającym dokumentację medyczną, ma – w mojej ocenie – obowiązek respektowania oświadczenia wskazującego upoważnioną osobę do uzyskiwania dokumentacji po śmierci pacjenta.
