11 września 2025 r. poznamy opinię rzecznika generalnego Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w sprawie C-471/24. Pytania prejudycjalne zadał Sąd Okręgowy w Częstochowie i dotyczą one stosowania Dyrektywy 93/13 do umów kredytowych opartych na zmiennej stopie procentowej powiązanej z WIBOR. W opinii publicznej wydarzenie to budzi duże zainteresowanie – niektórzy przedstawiają je wręcz jako zapowiedź przesilenia w sporach sądowych.
Znaczenie opinii rzecznika dla praktyki sądowej w Polsce
Należy pamiętać, że główne pytanie prejudycjalne zadane TSUE nie dotyczy technicznej czy rynkowej poprawności WIBOR-u, lecz kwestii formalnej, a przede wszystkim tego, czy warunki zmiennego oprocentowania, gdzie stosowany jest WIBOR tj. wskaźnik referencyjny – regulowany przez Rozporządzenie BMR i wprowadzony do umowy kredytu hipotecznego zgodnie z ustawą o kredycie hipotecznym – mogą być badane przez sądy pod kątem klauzul abuzywnych. W tym zakresie stanowisko KNF i przedstawiciela Komisji Europejskiej wyrażone na czerwcowej rozprawie przez TSUE było jednoznaczne – zastosowanie WIBOR-u w umowie nie powinno być przedmiotem badania przez polski sąd.
Nawet jednak, gdyby tak się stało i rzecznik wydałby odmienną opinię, to warto jednak pamiętać, że opinia rzecznika nie jest wyrokiem, a jedynie propozycją interpretacyjną. Trybunał może, ale nie musi podążyć za jej treścią. Co więcej, nawet jeśli kierunek wytyczony przez rzecznika zostanie później potwierdzony w orzeczeniu TSUE, nie będzie on miał charakteru natychmiastowej rewolucji. Praktyka pokazuje, że skutki orzeczeń TSUE w sprawach kredytowych materializują się stopniowo, a ostateczny kształt nadają im krajowe sądy.
Badane będą konkretne przypadki zastosowania WIBOR-u
Stwierdzenie przez TSUE, że klauzula zmiennego oprocentowania oparta na WIBOR nie jest wyłączona z badania abuzywności, będzie oznaczać tylko tyle, że sądy krajowe będą miały prawo badać konkretne przypadki zastosowania WIBOR-u w klauzulach zmiennego oprocentowania. To nie automatyczne podważenie WIBOR-u, lecz rozszerzenie narzędzi analizy.