Cudzoziemcy: bez tożsamości trudno o pobyt

Interes społeczeństwa jest istotniejszy niż życie rodzinne jednostek – orzekła najwyższa instancja apelacyjna sądów migracyjnych.

Aktualizacja: 29.05.2016 09:28 Publikacja: 28.05.2016 15:58

Cudzoziemcy: bez tożsamości trudno o pobyt

Foto: Fotorzepa, Krzysztof Lokaj

Tym sensacyjnym werdyktem sąd przychylił się do decyzji urzędu ds. migrantów, który odmówił 23-letniej Somalijce prawa pobytu w Szwecji w ramach łączenia rodziny. Dlaczego? Kobieta nie przedstawiła dokumentów, które potwierdziłyby jej tożsamość. Dotychczas taki argument niekoniecznie decydowałby o losach przybyszów pragnących się tu osiedlić z najbliższymi członkami rodziny. Nierzadko bowiem w takich przypadkach stosuje się tzw. ulgę dowodową, a tożsamość nie zostaje ustalona, ale „uwiarygodniona".

Somalijka wystąpiła o prawo pobytu i o prawo do pracy cztery lata temu. We wniosku powołała się na fakt, że jej mąż ma szwedzkie obywatelstwo i jest osiedlony w kraju od ponad 20 lat. Kobieta ma z nim córkę.

Urząd ds. migrantów odrzucił jej wniosek, ponieważ Somalijka nie dysponowała paszportem ani żadnym innym dokumentem potwierdzającym, kim jest. Wówczas odwołała się od decyzji do sądu migracyjnego. Ten przyznał jej zezwolenie na pobyt czasowy i pracę oraz „paszport cudzoziemca", który otrzymują osoby niemogące uzyskać go w kraju, którego są obywatelami. Z kolei urząd ds. migrantów zwrócił się do sądu apelacyjnego rozpatrującego sprawy cudzoziemców i stanowiącego najwyższą instancję odwoławczą w tym zakresie. Sąd orzekł, że by być uprawnionym do pobytu w kraju, należy mieć potwierdzoną tożsamość, czego brakowało pozwanej.

Zwrócił też uwagę, że w sumie małżonkowie aspirujący teraz do połączenia rodziny po rozpoczęciu swojej znajomości widywali się tylko parokrotnie i krótko w Etiopii, gdzie mieszkała kobieta. Z tego względu nie można ich zgodnie z prawem o cudzoziemcach traktować jako pary, która utrzymywała wspólne gospodarstwo, zanim mężczyzna przybył do Szwecji. Dlatego zawyrokował, że interes społeczeństwa w kontrolowaniu wjazdu cudzoziemców do kraju i ich pobytu powinien mieć wyższą rangę niż wspólne życie z rodziną w Szwecji. W procesie stwierdzono także brak obiektywnych przesłanek świadczących o tym, że para zamieszkałaby tu razem jako rodzina. Tu sąd odwołał się do prejudykatu Trybunału Sprawiedliwości UE w sprawie Abdulaziz, Cabales i Balkandali przeciwko Wielkiej Brytanii. W tym przypadku chodziło o trzy kobiety, których małżonkom odmówiono prawa osiedlenia się w królestwie w ramach łączenia rodzin. Trybunał Sprawiedliwości odniósł się wówczas do faktu, że konwencja europejska nie obejmuje prawa do rozpoczynania życia w rodzinie w określonym państwie. Nie ma natomiast żadnych barier, by powódki zamieszkały ze swoimi mężami w ich krajach pochodzenia.

Ciekawy wydaje się w brytyjskim procesie przedstawiony przez kobiety zarzut narażania ich na dyskryminację ze względu na płeć i rasę. Trybunał przyznał wszak, że narodowe regulacje oznaczają, że mężczyznom łatwiej sprowadzić rodzinę niż zabiegającym o połączenie z mężami w Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii powódkom. To zróżnicowane podejście do sprawy jest jednak uzasadnione koniecznością zapobiegania wzrostowi bezrobocia – argumentował Trybunał. Statystyka bowiem świadczy o tym, że mężczyźni okazują w większym stopniu niż kobiety skłonność do podjęcia pracy. W efekcie zastosowania takich reguł i odmawiania prawa pobytu ponad 5 tys. mężczyzn rocznie ratuje się kilka tysięcy miejsc pracy w Wielkiej Brytanii – skonstatował.

Tyle Trybunał Sprawiedliwości UE. W każdym razie najwyższa instancja apelacyjna sądów migracyjnych w Szwecji orzekła, że skoro tożsamość kobiety nie została potwierdzona, nie otrzyma ona ani prawa pobytu, ani też nie przyzna się jej ulgi dowodowej. Wyrok w sprawie Somalijki jest unikatowy, zapewne podyktowany zapowiedzią wielu obostrzeń w przyznawaniu prawa pobytu w ramach łączenia rodzin po ostatnim exodusie migrantów. W czerwcu parlament ma uchwalić prawo, które ograniczy przyznawanie pobytu dla azylantów i możliwości starania się najbliższych członków rodziny o przyjazd na stałe do Szwecji.

Według projektu dotyczącego prawa o cudzoziemcach osoby, które otrzymają status uchodźcy, będą miały jedynie trzy miesiące na to, by ubiegać się o sprowadzenie swoich bliskich. Potem wymagane będzie, by uchodźca mógł się sam utrzymać, jeżeli zechce połączyć się z rodziną. Dzisiaj nie obowiązuje żaden limit czasowy w tym aspekcie.

Zważywszy, że Szwecja wciąż należy do krajów atrakcyjnych dla azylantów, liczba rozpraw związanych z roszczeniami o pobyt wciąż będzie rosła. Wraz z tym trzeba zatrudnić nowych sędziów. Prognozuje się, że Temida musi zainwestować w sądach migracyjnych w ponad stu arbitrów.

Autorka jest dziennikarką, wieloletnią korespondentką „Rz" w Szwecji

Opinie Prawne
Mirosław Wróblewski: Ochrona prywatności i danych osobowych jako prawo człowieka
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Opinie Prawne
Tomasz Pietryga: Święczkowski nie zmieni TK, ale będzie bardziej subtelny niż Przyłębska
Opinie Prawne
Ewa Szadkowska: Biznes umie liczyć, niech liczy na siebie
Opinie Prawne
Michał Romanowski: Opcja zerowa wobec neosędziów to początek końca wartości
Materiał Promocyjny
Do 300 zł na święta dla rodziców i dzieci od Banku Pekao
Opinie Prawne
Tomasz Pietryga: Komisja Wenecka broni sędziów Trybunału Konstytucyjnego