Niepewność podatkowych przepisów o spółce komandytowo akcyjnej

Ministerstwo Finansów przedstawiło plan zmian w podatkach dochodowych na rok 2014, a przedsiębiorców czeka kolejny rok podatkowych zagadek. Po 2013 r., który upłynął pod znakiem spodziewanych zmian, które ostatecznie nie weszły w życie, sytuacja się powtarza. Kolejny rok przedsiębiorcy prowadzący spółki komandytowo-akcyjne  (SKA) wstrzymują oddech i bacznie obserwują ruchy ustawodawcy w zakresie opodatkowania ich biznesu. Dodatkowo w tym roku do grupy „obserwujących" dołączą właściciele spółek komandytowych (SK), które rzutem na taśmę pojawiły się w projektowanych zmianach, mimo że od lat nic nie wskazywało na potrzebę zmian w tym zakresie.

Wiele uwag

Co więc się zmieniło pomiędzy opublikowaniem poprzedniego projektu (sierpniem 2012) a lutym 2013 r.

Główne założenia zmian przedstawione w projekcie ustaw pozostają tożsame z projektem, który ze względu negatywne opinie konstytucjonalistów nie został wprowadzony w roku ubiegłym z mocą od 2013 r. Do projektu były zgłoszone zarówno uwagi natury ekonomicznej, czyli zbyt krótki czas przygotowania się przedsiębiorców do nowych zasad opodatkowania, ale również uwagi techniczne – wadliwe przepisy przejściowe.

Dla przypomnienia najistotniejszą zmianą było wprowadzenie opodatkowania SKA, które to spółki po serii korzystnych wyroków NSA oraz interpretacji ogólnej Ministerstwa Finansów zyskały sobie przychylność wielu podatników jako „małe fundusze inwestycyjne" (liczba SKA wzrosła z 570 od 2008 r. do około 3000 do grudnia 2012 r.).

Podobnie jak akceptowany od lat przez MF fundusz inwestycyjny zamknięty, SKA pozwala na odroczenie opodatkowania zysków z działalności bieżącej do momentu dystrybucji zysku do inwestora.

Zaprezentowane przez MF zmiany do ustaw w tym zakresie mają zatem cel oczywisty, tj. przywrócenie bieżącego opodatkowania prowadzonej działalności gospodarczej.

Trudno podejmować decyzje wobec niepewnych zmian przepisów.

Należy również wskazać, iż w wielu jurysdykcjach (np. Luksemburg, Francja), ze względu na problemy z opodatkowaniem dochodu po stronie akcjonariuszy, SKA są traktowane jako podatnicy podatku dochodowego. Ponadto do SKA zwyczajowo stosuje się również przepisy dotyczące spółek akcyjnych, co „wiąże" tę formę prowadzonej działalności z bardziej korporacyjną formą prawną, typową dla spółek kapitałowych.

O ile powyższe zmiany są przez rynek zmianami oczekiwanymi i nie budzą zasadniczych wątpliwości, o tyle zaprezentowany w projekcie ustawy pomysł opodatkowania SK jest pomysłem mocno kontrowersyjnym.

W aktualnym stanie prawnym SK w odróżnieniu od SKA nie pozwala bowiem na odroczenie podatku dochodowego po stronie jej wspólników, czyli dochody SK są u wszystkich wspólników SK opodatkowywane na bieżąco, niezależnie od statusu wspólników.

SK jest formą prawną wykorzystywaną głównie w celu „odcięcia" osobistej odpowiedzialności typowej dla jednoosobowej działalności gospodarczej lub dla udziału w spółce jawnej. Udział w SK jako komandytariusz powoduje bowiem ograniczenie odpowiedzialności i ryzyk gospodarczych do wartości udziału w spółce komandytowej.

SK jest zatem często wykorzystywana przez większe biznesy rodzinne, które ze względu na skalę działalności potrzebują „prawnego" rozgraniczenia odpowiedzialności, przy zachowaniu wszelkich korzyści, jakie wynikają z prowadzenia spółki osobowej w małym biznesie.

Ponadto ten typ spółki jest atrakcyjny również dla podmiotów zainteresowanych pozyskaniem inwestorów pasywnych, którzy są gotowi zainwestować swoje środki, jednak nie chcą ponosić ryzyka wynikającego z tego biznesu. Ponadto zachętą inwestycyjną jest dla nich to, że przy ograniczonej odpowiedzialności z tytułu zainwestowanych środków mogą również korzystać z bezpośredniego opodatkowania dochodów (uniknięcia podwójnego opodatkowania zysku na poziomie zysku bieżącego spółki i opodatkowania wypłaty zysku do majątku prywatnego jako dywidendy).

„Pojedyncze" opodatkowanie dochodu z działalności gospodarczej stało się również pewną alternatywą głównie dla polskich przedsiębiorców prowadzących jedno- lub kilkuosobowe spółki z .o.o. , dla których podwójne opodatkowanie dochodu stanowiło barierę w prowadzonej działalności gospodarczej.

Cel fiskalny

Pomysł Ministerstwa Finansów na opodatkowanie wspólników SK ma zatem, naszym zdaniem, wyłącznie cel fiskalny mający na celu istotne zwiększenie obciążenia fiskalnego głównie po stronie średniego biznesu rodzinnego. Efektem ubocznym jest przy tym niepewność, co do zasad opodatkowania, która jest szczególnie niepożądana w czasach obecnego kryzysu. Przedsiębiorcom trudno jest podejmować decyzje w obliczu niepewnych rewolucyjnych zmian przepisów. Może to mieć negatywne skutki już w 2014 r., jeżeli przedsiębiorcy wstrzymają się z decyzjami do czasu poznania ostatecznego kształtu przepisów. Jeżeli zaś doszłoby do zmiany opodatkowania SK, to rok 2015 będzie rokiem dostosowywania się do nowych warunków i co możliwe również rokiem wstrzymania inwestycji.

Należy również pamiętać, iż biznesy korporacyjne, w których inwestorami są podmioty zagraniczne, prowadzą zazwyczaj działalność gospodarczą w Polsce w formie spółek kapitałowych. Stosują one jednak bieżącą optymalizację podatkową zysków z działalności gospodarczej oraz następnie optymalizację dystrybucji dochodów.

W związku z powyższym należy się spodziewać, iż konkurencyjność podmiotów polskich wobec podmiotów zagranicznych działających na naszym rynku istotnie osłabnie. Spodziewać się również należy osłabnięcia poziomu polskich inwestycji.