Ryszard Czarnecki: Jak dozbroić polską armię

W obliczu zmian w otoczeniu geostrategicznym Polska zaczęła zwiększać wydatki wojskowe. Lepiej późno niż wcale – można powiedzieć. Tempo tego wzrostu powinno być znacznie przyspieszone. Sam jednak wzrost ilości posiadanych środków nie przekłada się automatycznie na wzrost potencjału bojowego sił zbrojnych. Zakupy uzbrojenia trzeba prowadzić mądrze, perspektywicznie, uwzględniając zagrożenia i własny potencjał przemysłowy.

Zasadnicze problemy, które należy rozwiązać, to:

1) określenie optymalnego profilu uzbrojenia Wojska Polskiego, a więc docelowych klas i kategorii uzbrojenia, które powinno ono posiadać;

2) wyznaczenie priorytetów dotyczących zakupów uzbrojenia, czyli obszarów, w których należy inwestować w jego najnowocześniejsze typy, oraz tych, w których z przyczyn ekonomicznych musimy się zadowolić uzbrojeniem przyzwoitej jakości (choć oczywiście należy dążyć do stopniowego pozyskania sprzętu najwyższej jakości i w tych kategoriach);

3) zdefiniowanie preferowanych źródeł pozyskiwania uzbrojenia, a więc przede wszystkim określenie, które jego kategorie powinny być bezwzględnie produkowane w kraju, a w przypadku których dostawcy zewnętrzni mogą być brani pod uwagę.

Atrakcyjny rynek

Prowadząc te rozważania, musimy pamiętać, że z obecnymi wydatkami inwestycyjnymi rzędu 2 miliardów euro rocznie i pożądaną perspektywą znacznego ich powiększenia Polska staje się rynkiem atrakcyjnym nawet dla największych koncernów międzynarodowych, ale jednocześnie nadal nie będzie w stanie modernizować całości uzbrojenia w jednakowym tempie i w pożądanym zakresie. Wyznaczenie priorytetów ma więc absolutnie kluczowe znaczenie.

Zacznijmy od docelowego profilu uzbrojenia Wojska Polskiego. Nasze położenie oraz obecne i możliwe zagrożenia militarne powodują, że musimy się liczyć z możliwością prowadzenia klasycznych działań regularnych, ale też udziału w konfliktach „poniżej granicy wojny". Nasze siły zbrojne powinny zatem posiadać wszystkie podstawowe typy uzbrojenia konwencjonalnego. Rezygnacja z niektórych zdolności (i typów uzbrojenia) wzorem choćby Holandii, która w praktyce pozbyła się wojsk pancernych (i czołgów), jest w warunkach polskich zupełnie nieuzasadniona. Czołgi, systemy artyleryjskie (w tym z amunicją precyzyjną), środki naziemnej OPL, cała gama środków przeciwpancernych, samoloty i śmigłowce bojowe, a także nawodne okręty uderzeniowe i okręty podwodne powinny pozostać w uzbrojeniu Wojska Polskiego w proporcji umożliwiającej wypełnianie przyjętych zdolności obronnych. Przy wyborze parametrów taktyczno-technicznych nowo nabywanego sprzętu jego dostosowanie do operowania na europejskim teatrze działań powinno mieć podstawowe znaczenie.

Jednocześnie należy pozyskać typy uzbrojenia umożliwiające stworzenie minimalnego, wiarygodnego potencjału odstraszającego – a więc przede wszystkim pociski manewrujące wystrzeliwane z samolotów i okrętów podwodnych, być może także pociski operacyjne bazowania lądowego. Uzbrojenie to powinno pozwolić na skuteczne zwalczanie celów o znaczeniu operacyjnym i strategicznym (centra dowodzenia, węzły komunikacyjne, infrastruktura krytyczna) na odległość nawet do 1000 km.

Na co nas stać?

Oczywiście Polski nie stać na szybki zakup setek nowych czołgów czy samolotów bojowych. Biorąc pod uwagę nasze możliwości i scenariusze potencjalnych konfliktów, musimy wyznaczyć priorytety odnośnie do zakupów uzbrojenia. I tak bez wątpienia należy jak najszybciej przeprowadzić modernizację systemu naziemnej obrony przeciwlotniczej i przeciwrakietowej, jak najszybciej doprowadzając do końca otwarte już postępowania przetargowe. Przyspieszeniu muszą ulec programy produkcji nowych systemów artyleryjskich. Spośród wielu projektów ujmowanych razem jako „program pancerny" oprócz szybkiego uruchomienia modernizacji czołgów Leopard 2 najważniejsze jest, aby wojska lądowe otrzymały jak najszybciej nowy bojowy wóz piechoty. Ten projekt winien stać się absolutnym priorytetem. Konieczne jest też masowe wprowadzenie do uzbrojenia nowego typu indywidualnej broni przeciwpancernej (granatników). Na skandal zakrawa fakt, że polscy żołnierze nadal posługują się mocno podstarzałymi granatnikami RPG-7, nie mając nawet do nich nowoczesnej amunicji.

Należy kontynuować prace nad następcą przenośnych zestawów przeciwlotniczych GROM, które udaje nam się z sukcesem eksportować. W przypadku znacznego zwiększenia środków na zakupy uzbrojenia należy wrócić też do koncepcji dalszego powiększenia sił powietrznych o kolejne jedną, dwie eskadry samolotów bojowych, jednak nowszej niż F-16 generacji.

Oddzielnym wyzwaniem jest modernizacja Marynarki Wojennej. Zakładany zakup nowych okrętów podwodnych oraz trzech typów małych i średnich okrętów nawodnych musimy traktować jako niezbędne minimum. W wypadku dostępności zwiększonych środków trzeba pomyśleć co najmniej o czwartym okręcie podwodnym. Projektowane obecnie okręty patrolowe i obrony wybrzeża winny być budowane z założeniem możliwości zwiększenia ich możliwości bojowych poprzez wyposażenie w nowe typy uzbrojenia.