Polityka w czasach niemocy

Politycy coraz mniej mogą. Dlatego ze wszystkich sił starają się nadać sobie i swojej pracy aspekty moralne i przedstawić się jako nosiciele dobra.

Swych przeciwników zaś jako orków niosących śmierć i zło. Z braku możliwości zdziałania czegokolwiek sensownego w materii społecznej i ekonomicznej przenoszą swoje zmagania na poziom aksjologiczny. Tylko bowiem w ten sposób mogą uzasadnić swoje trwanie.

Nie będzie odrodzenia

Wyobraźmy sobie, że Jarosław Kaczyński wreszcie wygrywa wybory. I co? Naprawdę ktoś wierzy, że właśnie tego dnia nastanie początek odrodzonej Rzeczy Pospolitej, Polacy wstaną z kolan, Rosjanie się cofną, Niemcy odpuszczą, a przestępcy uciekną?

Wszak PiS będzie musiało stworzyć z kimś ten rząd. Z jakimiś PSL na przykład. Ów rząd będzie miał Bronisława Komorowskiego jako swego partnera. Putin i Merkel też z tego powodu nie zrzekną się swych urzędów. Kimś trzeba będzie obsadzić tysiące miejsc w spółkach Skarbu Państwa, mediach publicznych, urzędach centralnych. Taki gabinet może rządzić trochę lepiej lub trochę gorzej niż obecny. Ale nie odmieni oblicza tej ziemi.

Zresztą Kaczyński pokazał to już w latach 2005–2007, kiedy to sięgnął po ludzi przeciwnego obozu i realizował nie swój program wyborczy, np. obniżając podatki dla najbogatszych.

Zwolennicy PiS mogą się czuć oszukani, gdy wreszcie ziści się ich sen – obudzą się co prawda po wyborach w innej Polsce, ale ich życie za bardzo się nie zmieni tylko z tego powodu, że Sikorskiego zastąpi Fotyga, Grasia – Błaszczak, a Piechocińskiego... Sawicki.

Politycy niewiele mogą – ich władztwo nad rzeczami i procesami ograniczane jest przez innych graczy (wewnętrznych i zewnętrznych), przez reguły ekonomiczne, wymogi UE, biznes i procesy społeczne.

Wymiana Sarkozy'ego na Hollande'a nie powoduje znaczących zmian w życiu Francuzów, a ustąpienie Berlusconiego i przejęcie władzy przez Montiego nie zmienia za bardzo losów Włoch.

Pole manewru jest znikome, choć istotne i dające tym, którzy mają energię i chęć działania na nim, możliwości ciężkiej i pożytecznej pracy dla wyborców. Ale nie jest ono znaczące.

To dlatego politycy wymyślili, że przebiorą się w szaty kapłanów i zaczną reprezentować nie jakieś ograniczone możliwości w zakresie gospodarki czy systemu państwowego, ale prawdziwe i odwieczne wartości. Żeby przekonać o tym wyborców, codziennie starają się wmówić im, że to właśnie oni są nosicielami ich światopoglądu, a ich przeciwnicy to upostaciowione zło.

Dlatego tak łacno debatują o aborcji, eutanazji, karze śmierci, in vitro, małżeństwach homoseksualnych, ekologii, atomie itp.

Politycy, którzy utrzymują ze sobą bardzo dobre relacje osobiste ponad podziałami partyjnymi, odgrywają przed oniemiałą z zachwytu publiką codzienny spektakl rodem z Szekspira – są emocje, krzyki, namiętności, miłość i nienawiść. Ale tylko do czasu, aż spadnie kurtyna. Potem wszyscy zmywają z siebie puder, ściągają paradne stroje i omawiają ważne dla ich cechu sprawy – emerytury, uposażenie, warunki pracy, zasady BHP.

Czy naprawdę nikogo nie zadziwiło, jak wielu polityków potrafi w rok przejść z ekipy grającej rodzinę Capuletich do familii Montecchi? Owszem, jeśli robili to w złym stylu, jak Joanna Kluzik-Rostkowska, wywoływało to niejakie zgorszenie. Ale jeśli dzieje się to w takim stylu, jak robi to obecnie Jarosław Gowin, wszyscy właściwie uważają to za normalne.

Bo w istocie to jest normalne. Emocjonalne i moralne wzburzenie wywołuje się jedynie u widzów, ale nie u ludzi z branży. Tutaj się wie, że te groźne miny, sztychy szpadą, okrzyki i śmierci są jedynie udawaniem, rytuałem, grą.

Krwawa zabawa

Politycy nic nie mogą, więc zabawiają ludzi opowieściami o sobie, w których udają kogoś innego – bohaterów mających cel, misję, boży plan. To, że w istocie są jedynie aktorami w spektaklu, który z prawdziwym życiem nie ma wiele wspólnego, wiedzą tylko oni.

Widz ma mieć poczucie, że uczestniczy w zmaganiach tytanów, walce dobra ze złem, wojnie światów. Za to płaci, tego wymaga. Ale to nieprawda – Kaczyński na szczycie unijnym, gdy decydowano o środkach na najbliższe siedem lat dla Polski, mógłby wywalczyć o 10 mld mniej lub więcej. Gdyby rządził nie dwa, lecz cztery lata, to autostrad byłoby o 50 kilometrów więcej. Albo mniej. Być może gazoport byłby już gotowy. A tak będzie gotowy dopiero w grudniu.

Polityka oczywiście jest ważna. Ale szczęścia, prawdy i zbawienia należy szukać gdzie indziej.

Nie chcę przez to powiedzieć, że polityka nie ma znaczenia i że nie powinniśmy się nią interesować (szczególnie w naszym regionie, gdzie np. złe rządy Meciara szkodziły Słowacji, a dobre Orbana wzmacniają Wegry). Chcę przez to jedynie powiedzieć, że polityka ma małe znaczenie i powinniśmy się nią odpowiednio do tego interesować.

Bo w Polsce narzucenie na siebie moralnych szat przez polityków zaszło już za daleko. O ile oni sami odgrywają silne emocje, o tyle wśród ludzi te emocje są już naprawdę poważne – doprowadziły do śmierci jednej osoby, zabitej tylko dlatego, że pracowała w biurze znienawidzonej przez napastnika  partii.

Nikt nie jest w stanie oszacować kosztów społecznych tej aksjologicznej maskarady uprawianej przez polityków – ile przyjaźni zostało rozbitych, ile rodzin się do siebie nie odzywa, ile inicjatyw zostało uśmierconych z tego powodu, że ktoś nie chciał pomóc komuś z powodów afiliacji partyjnej. Systematycznie niszczony jest świat mediów przez to, że duża ich część uznała, iż musi bronić Polski przed jej wrogami (z PiS lub z PO – to już w zależności od poglądów co do tego, skąd ma nadejść Armagedon).

Zajmijmy się życiem

Nie nawołuję do wycofania się z obserwacji życia politycznego i do zostawienia tego wszystkiego w rękach samych polityków. Ale nawołuję do tego, by zająć się swoim życiem – płodzić dzieci, realizować swoje hobby, bywać u przyjaciół, robić pożyteczne rzeczy w swoim najbliższym otoczeniu – a nie wciąż siedzieć przed telewizorem i modlić się o powodzenie jednej partii i złorzeczyć jej przeciwnikom.

Trzeba czytać gazety, sprawdzać, co się dzieje w polityce, chodzić na wybory – i traktować partie jak instytucje użyteczności publicznej, a nie kościoły, w których zamieszkał jedyny prawdziwy bóg. Utylitarny i czysto przedmiotowy stosunek do polityki – oto, czego nam brakuje w Polsce.