Krzysztof Adam Kowalczyk: Ile kasy dacie swojej gminie?

Kasa dla politycznych protegowanych PiS

Owszem, PiS obiecał zrekompensować samorządom ubytki, ale po pierwsze utrwalił tym manewrem swoją politykę centralizacji władzy, pozbawiając samorządy dochodów, a w efekcie realnego wpływu na rzeczywistość, a po drugie podzielił rekompensaty po uważaniu – dla swoich najwięcej. Gminy rządzone przez ówczesną opozycję dostały w przeliczeniu na mieszkańca o ponad połowę mniej od rządzonych przez PiS. A rządzone przez niezależnych samorządowców o jedną trzecią mniej, jak policzył Instytut Finansów Publicznych.

Czytaj więcej

Opinie polityczno - społeczne

Bogusław Chrabota: Jak PiS klientyzował samorządy

Instytut Finansów Publicznych przygotował analizę przedstawiającą dowody na klientyzowanie samorz...

„Reformy”, które pozbawiają władze lokalne dochodów, a często dokładają im zadań, zabijają samorządność i uzależniają władzę lokalną od centralnej. Stąd niepokój, z jakim patrzą samorządowcy np. na obietnicę wyborczą KO zwiększenia kwoty wolnej od PIT (z której nowy rząd się zresztą jeszcze nie wywiązał).

Dlatego, jeśli chcemy mieć prawdziwie samorządną władzę lokalną, powinniśmy wyposażyć ją w solidne źródła dochodów. Dotychczasowe – ów podlegający manipulacjom udział w PIT czy trafiający w całości do samorządowej kasy podatek od nieruchomości, podatek od czynności cywilnoprawnych oraz mający marginalne znaczenie podatek spadkowy i wygaszana karta podatkowa – to zbyt słaby i chwiejny fundament, by władze samorządowe były w stanie zaspokoić potrzeby i ambicje lokalnych społeczności.

Nowy podział zadań i kasy między centrum i władze lokalne

Mają rację ekonomiści postulujący, by w 34 lata po pierwszych demokratycznych wyborach samorządowych rozpocząć debatę nad nowym podziałem zadań – i dochodów – między władze centralne i lokalne. Czy – skoro PIT został odchudzony o składkę na NFZ – nie należałoby go w całości oddać miastom i gminom? Wtedy obywatele wiedzieliby, że ich pieniądze wracają do nich w postaci usług publicznych. A może cały CIT powinien wpływać do kasy województw, a one mogły obniżać stawkę w ramach jakichś rozsądnych widełek, co regionom słabiej rozwiniętym dałoby narzędzie do przyciągania inwestycji?

Skoro już oddaliśmy w tę niedzielę głos, skuszeni programami lokalnych polityków, powinniśmy być konsekwentni i rozpocząć dyskusję, ile pieniędzy damy swojej gminie czy miastu w podatkach, by były w stanie choć część z tych wyborczych wizji spełnić. Bo każdy samorząd ma tylko tyle władzy, ile grosza trafi do jego kasy.