Tomasz Konieczny: W kraju inni często patrzą na nas ze zdziwieniem

Od kilku tygodni ma pan próby w Amsterdamie, gdzie 10 czerwca wystąpi jako Borys Godunow, a w Polsce trwają przygotowania do Baltic Opera Festival, który pan stworzył. Czy to oznacza, że jego trzecią edycję łatwiej jest przygotować niż dwie pierwsze?

Nie mogę powiedzieć, że z roku na rok jest łatwiej. Teraz mamy inne problemy, ale też ogromne. Nie chodzi już o poszukiwanie pieniędzy, bo zdobyliśmy zapewnienie o trzyletnim finansowaniu w stałej corocznej kwocie ze strony Ministerstwa Kultury oraz Orlenu, a także stałe finansowanie marszałka województwa pomorskiego.

W czym zatem tkwi problem?

Tegoroczny program był – jak to w Polsce często bywa – układany po partyzancku, wszystkie umowy z instytucjami nas finansującymi były zawierane późno. Za rok musimy więc skupić się na długoletnim planowaniu. Tak funkcjonuje świat, gdzie dyrektorzy wielkich teatrów operowych i festiwali działają z wyprzedzeniem dwu-, trzyletnim.

U nas to nie jest norma.

Właśnie. Dlatego bardzo liczę na nowego dyrektora Opery Narodowej Borisa Kudličkę, który zna doskonale te wszystkie mechanizmy. Może zacznie je wcielać i wtedy przykład Opery Narodowej podziała w Polsce na innych. Baltic Opera Festiwal jest pod tym względem pewnym pionierem i na nasze potrzeby inni często patrzą ze zdziwieniem, ale one wynikają z doświadczeń, które powstały dzięki pracy w teatrach operowych na świecie. U nas wciąż nie funkcjonuje przekonanie, że im coś planuje się później, tym kosztuje to drożej.

Porozmawiajmy jednak o czymś bardziej pozytywnym. Baltic Opera Festival już w pierwszym roku odniósł sukces, choćby u publiczności.

Od początku stawialiśmy na to, że nasz festiwal musi zaistnieć w świadomości nie tylko polskiej, ale i europejskiej. Dzięki temu, że bardzo staraliśmy się o obecność ważnych zagranicznych mediów, zostaliśmy przedstawieni w Niemczech, Austrii czy Wielkiej Brytanii. Pisano też, na czym bardzo nam zależało, że odczarowaliśmy niełatwy kontekst historyczny festiwalu stworzonego w wybudowanej przez Niemców Operze Leśnej w Sopocie. Udało nam się chyba zdjąć z tego miejsca odium tamtej imprezy i wypromować stworzony w Polsce festiwal z jednej strony elitarny, bo prezentujący operę na wysokim poziomie artystycznym, a z drugiej – egalitarny, dla ludzi nieznających opery, a jest ich u nas przecież przeważająca większość.

Z tym wykorzystaniem naturalnej scenerii bywa różnie. Akcja naszej pierwszej premiery dwa lata temu – „Latającego Holendra” – dzieje się przecież na morzu, a nie w lesie. Z twórcą koncepcji scenograficznej, Borisem Kudličką postanowiliśmy jednak las potraktować jako alegorię morskiej otchłani i ten pomysł się spodobał. Ubiegłoroczna scenografia „Turandot” także się sprawdziła, choć nawiązywała trochę do klimatu i tradycji dawnych festiwali piosenki w Operze Leśnej, ale w przedstawieniu, które stało na wysokim poziomie wokalnym i muzycznym. To były, co dla mnie ważne, dwie różne inscenizacje.

Nie macie problemów z zapełnieniem kilkutysięcznej widowni Opery Leśnej także dlatego, że tylko tu można zobaczyć widowiska operowe wykorzystujące naturalną scenerię. Starczy wam na długo pomysłów na takie inscenizacje?

Czytaj więcej

Opera

Baltic Opera Festival. W Sopocie las znowu zaśpiewa

Za sprawą Baltic Opera Festival sławna w przeszłości Opera Leśna w Sopocie po latach znów staje s...

Jaka będzie więc tegoroczna „Salome”?

Myślę, że widzowie, którzy znają tę operę Straussa, zdziwią się, jak dobrze wpisuje się ona w przestrzeń Opery Leśnej. Nie chcę za wiele zdradzić, ale przypomnę, że akcja biblijnej „Salome” dzieje się nocą w pałacowych ogrodach. Tymczasem bardzo często wystawia się ją w dekoracjach zamkniętych przestrzeni, a poza tym, jeśli się wczytamy się w nią wnikliwie, dostrzeżemy, że jest dramatem społeczno-politycznym i warto postawić pytanie o miejsce, w którym „Salome” się rozgrywa i co zmieniło się tam od czasów Jana Chrzciciela. Nasuwa się odpowiedź, że praktycznie nic. Konflikty są te same. O tym będziemy też opowiadać. I o samotności, o samotnej wędrówce i o wykluczeniu z różnych powodów, bo to jest motto tegorocznego festiwalu.

Jest pan autorem koncepcji inscenizacyjnej „Salome”, dlaczego nie chciał pan sam jej zrealizować do końca?

Reżyseria to moje wciąż niezrealizowane marzenie. Wydaje mi się, że w operach, w których sam występowałem i występuję, takich jak „Salome” czy „Pierścień Nibelunga”, miałbym wiele do zaproponowania. Problemem jest oczywiście czas. Miałem wcześniej podpisany angaż do Festiwalu w Bayreuth, więc nie mógłbym pogodzić tych dwóch zobowiązań. Podzieliśmy się zadaniami z reżyserem spektaklu Romualdem Wiczą-Pokojskim, który będzie działał na podstawie koncepcji wymyślonej przeze mnie.