Rewolucja w szpitalach klinicznych i instytutach od 1 lipca

Kolejne nowości z ustawy o działalności leczniczej dotyczą szpitali akademickich i instytutów badawczych. Zaczniemy od tych pierwszych.

Jest rozstrzygnięcie

Zatrudnianie nauczycieli akademickich przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych w szpitalach klinicznych przysparzało wielu wątpliwości ze względu na problem ze ścisłym rozgraniczeniem obowiązków wykonywanych na rzecz uczelni od zadań realizowanych na polecenie szpitala.

Przyczyną tych kłopotów były art. 112 i 130 ustawy z 27 lipca 2005 Prawo o szkolnictwie wyższym (DzU nr 164, poz. 1365 ze zm.).

Według tych przepisów nauczyciele akademiccy uczestniczą w sprawowaniu opieki zdrowotnej, wykonując m.in. zadania dydaktyczne i badawcze związane z udzielaniem świadczeń zdrowotnych w szpitalach klinicznych lub oddziałach innych zakładów opieki zdrowotnej udostępnionych tym uczelniom.

Udzielanie świadczeń zdrowotnych jest przy tym możliwe jedynie na podstawie odrębnej umowy zawartej ze szpitalem klinicznym lub inną jednostką. Najistotniejsze jest jednak to, że obowiązki medyczne nauczyciela akademickiego, czyli zapewnienie ciągłej opieki nad pacjentami, wchodziły dotychczas w zakres jego czasu pracy oprócz realizacji zadań dydaktycznych, naukowych i organizacyjnych.

W praktyce wiele szpitali klinicznych miało w związku z tym poważne trudności z rozgraniczeniem, kto powinien rozliczać dodatkową pracę takiego lekarza. Działo się tak, ponieważ lekarz będący jednocześnie nauczycielem akademickim wykonuje w tym samym miejscu (szpital kliniczny lub inna jednostka) takie same obowiązki raz na rzecz uczelni, innym razem z ramienia podmiotu leczniczego.

Przykład

Uniwersytet Medyczny w Gdańsku zatrudnia lekarzy i innych specjalistów, z których znaczna część pracuje jednocześnie w Akademii Medycznej i Szpitalu Klinicznym.

Jako że pracownicy ci wykonują te same czynności (udział w operacjach i zabiegach, konsultacje medyczne, badanie i diagnozowanie pacjentów) na rzecz dwóch różnych podmiotów, w niektórych przypadkach ciężko stwierdzić, który z podmiotów powinien zaliczyć czas wykonywania poszczególnych zadań do czasu pracy.

Jest to pole do nadużyć dla części lekarzy, którzy podwójnie ewidencjonują aktywności związane z udzielaniem świadczeń zdrowotnych, domagając się wypłaty wynagrodzenia za tę samą pracę od obu podmiotów.

W praktyce można było spotkać również pogląd, że całokształt czynności medycznych powinien być zaliczony do pensum nauczyciela akademickiego, co wynikać miałoby z art. 130 prawa o szkolnictwie wyższym. 1 lipca 2011 ten przepis się zmienił. Modyfikacja polega na wykreśleniu z zakresu obowiązków nauczyciela akademickiego obowiązków związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych.

Tym samym dodatkowa praca takich nauczycieli, polegająca na udzielaniu świadczeń zdrowotnych w szpitalach, będzie musiała być rozliczana przez te podmioty. Co więcej czas udzielania świadczeń zdrowotnych przez takiego lekarza będzie rozliczany na podstawie ustawy o działalności leczniczej.

Kolejną nowością dotyczącą tej grupy zawodowej jest ograniczenie podstaw zatrudnienia nauczycieli akademickich pracujących w uczelniach medycznych. Zgodnie z art. 92 ustawy o działalności leczniczej mogą być oni zatrudnieni na podstawie umowy o pracę, w zadaniowym czasie pracy, pod warunkiem określenia zadań dydaktycznych, badawczych i związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych, w tym świadczeń wysokospecjalistycznych.

Alternatywą będzie zatrudnienie takich nauczycieli na podstawie umowy cywilnej, która powinna określać rodzaje powierzanych nauczycielowi akademickiemu zadań. Wybór możliwych form zatrudnienia znajdzie również zastosowanie do osób odbywających studia doktoranckie na uczelniach medycznych na zasadach analogicznych do nauczycieli akademickich zatrudnionych w tych uczelniach.

Instytucje naukowe

Czas pracy pracowników instytutów badawczych zmienia się w ostatnim czasie nad wyraz często. Pierwszą nowością było wprowadzenie 1 listopada 2010 nowej ustawy z 30 kwietnia 2010 o instytutach badawczych (DzU nr 96, poz. 618).

Wyjaśniła ona ostatecznie spór o wielkość normy dobowej i tygodniowej czasu pracy obowiązującej pracowników tych podmiotów. W praktyce część instytutów stosowała wcześniej normę przewidzianą dla ZOZ, tj. 7 godzin 35 minut na dobę i 37 godzin 55 minut przeciętnie w tygodniu pracy, a pozostałe honorowały normę kodeksową 8-godzinną dobową i 40-godzinną tygodniową, bo taka wynikała z poprzedniej ustawy.

Sytuację dodatkowo komplikowały sprzeczne w tym zakresie stanowiska PIP i Ministerstwa Zdrowia. W stanie prawnym obowiązującym do 30 czerwca 2010 – na mocy delegacji z art. 40 ustawy o instytutach badawczych – czas pracy pracowników instytutów prowadzących badania naukowe i prace rozwojowe w sferze związanej z ochroną zdrowia regulowały art. 32g – 32ł ustawy o ZOZ.

Oznacza to, że pracowników tych obowiązywała już bezwzględnie norma czasu pracy równa 7 godzinom 35 minutom na dobę oraz 37 godzinom 55 minutom przeciętnie w tygodniu pracy.

Art. 40 ustawy o instytutach badawczych został uchylony w związku z wejściem w życie ustawy o działalności leczniczej. Nie oznacza to jednak powrotu do stanu sprzed wydania ustawy, bo do pracowników tych instytutów, w zakresie nieuregulowanym w ustawie o instytutach badawczych, znajdą zastosowanie przepisy nowej ustawy o działalności leczniczej (art. 4 ust. 3 pkt 2 ustawy o działalności leczniczej).

Biorąc pod uwagę, że ustawa o instytutach badawczych zostanie pozbawiona wszelkich norm dotyczących czasu pracy, z chwilą wejścia w życie przepisów o  działalności leczniczej czas pracy wszystkich pracowników takich instytutów zostanie w całości poddany regulacjom art. 93 – 99 ustawy o działalności leczniczej.

Autor jest asystentem sędziego w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego

Czytaj więcej w artykułach

Zobacz

» Sfera budżetowa » Lekarze i pielęgniarki

» Samorząd » Zadania » Zdrowie

» Dobra Firma » Kadry i płace » Czas pracy