Wyjęte z firmy bez preferencji w PIT

Opodatkowanie wynajmu budzi wiele kontrowersji. Podstawowym problemem jest to, kiedy najem przestaje być zwykłym zarządzaniem majątkiem prywatnym, a przeradza się w firmę. Jeszcze więcej wątpliwości wywołuje to, w jaki sposób najem powinien opodatkować ktoś, kto prowadzi jednoosobową firmę, czyli jak wytyczyć granicę między tym, co prywatne, a tym, co firmowe.

O skali problemu świadczy to, że coraz częściej spory dotyczące opodatkowania najmu trafiają do sądów administracyjnych. Kolejny spór ważny dla jednoosobowych przedsiębiorców, rozsądził niedawno Naczelny Sąd Administracyjny. Szala zwycięstwa przechyliła się na stronę fiskusa.

Zmiana planu

W sprawie chodziło o podatkowe skutki wyprowadzenia nieruchomości z firmy. We wniosku o interpretację podatniczka wyjaśniła, że prowadzi firmę i jest właścicielem budynku i lokalu usługowego. Obie nieruchomości zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych prowadzonej działalności gospodarczej.

Kobieta wskazała, że planuje jednak wycofać nieruchomości z działalności, tj. wykreślić je z ewidencji i przenieść do majątku prywatnego. Konsekwencją tego będzie też przeniesienie umów najmu z działalności do najmu prywatnego.

Podatniczka podkreśliła, że tak jak dotychczas, również po wykreśleniu obie nieruchomości będą stanowiły wspólność ustawową małżonków. Była przekonana, że taka operacja na majątku firmowym otwiera jej drogę do opodatkowania późniejszego najmu ryczałtem w wysokości 8,5 proc.

Fiskus nie potwierdził tego stanowiska. W jego ocenie zyski z najmu, mimo uprzedniego wycofania nieruchomości z firmowej ewidencji, należy zaliczyć do przychodów z działalności.

Podatniczka zaskarżyła interpretację i pierwszą batalię wygrała. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że gdy podatnik nie prowadzi działalności w zakresie najmu, a lokale czy budynki pozostają bez związku z inną prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, to tego rodzaju składników majątkowych nie można traktować jako firmowych.

Tego korzystnego dla skarżącej i innych podatników w podobnej sytuacji stanowiska nie udało się obronić przed NSA. W wyroku z 17 kwietnia 2019 r. ostatecznie odmówił on prawa do ryczałtu w przypadku składników przeniesionych z majątku firmowego do prywatnego (sygn. akt II FSK 1078/17, prawomocny). NSA zauważył, że czynności podejmowane w zakresie najmu czy też dzierżawy nieruchomości z istoty wypełniają cechy charakteryzujące działalność gospodarczą. Odmienny charakter mogą mieć drobne, epizodyczne transakcje. Ustawodawca nie różnicuje jednak najmu na drobny i okazjonalny oraz inny.

Wykreślenie to za mało

NSA uznał, że samo wykreślenie z ewidencji środków trwałych nie skutkuje przyznaniem podatnikowi prawa do wyboru zryczałtowanej formy opodatkowania. To bowiem nie intencja strony co do prowadzenia lub nie działalności gospodarczej ma znaczenie, a obiektywne okoliczności z art. 5a ust. 6 ustawy o PIT. NSA zwrócił uwagę, że podatniczka odliczyła VAT od wydatków na wybudowanie budynku usługowego. A jego zdaniem nie może być tak, że dwukrotnie będzie uzyskiwać korzyści podatkowe.

Z taką interpretacją przepisów nie zgadza się Krzysztof J. Musiał, doradca podatkowy, partner w kancelarii Musiał i Partnerzy. W jego ocenie stanowisko NSA prowadzi bowiem do błędnego wniosku, że co do zasady wynajem dzierżawa i zbycie nieruchomości są odrębnymi źródłami przychodu, ale tylko, gdy czynności te nie miały jakiegokolwiek związku działalnością gospodarczą.

– To narusza konstytucyjną zasadę regulowania spraw podatkowych w drodze ustawy. W praktyce to wola administracji skarbowej, względnie prawotwórcze działania sądu, będą zastępowały wolę ustawodawcy – uważa Musiał.