Konstytucja RP chroni m.in. prawo własności, a wywłaszczenie jest dopuszczalne jedynie wówczas, gdy dokonuje się go na cele publiczne i za słusznym odszkodowaniem (art. 21). Czytelnik może walczyć o swoje już na etapie uchwalania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. W planie określa się bowiem zasady modernizacji, rozbudowy i budowy systemów komunikacyjnych i infrastruktury technicznej zlokalizowanych na terenie gminy.
Zgodnie zaś z art. 18 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym każdemu, kto kwestionuje ustalenia przyjęte w projekcie planu, przysługuje prawo wniesienia uwag. Wnosi się je na piśmie w terminie wyznaczonym w ogłoszeniu o wyłożeniu projektu planu do publicznego wglądu. Uwagi takie są rozpatrywane przez wójta, który może wprowadzić zmiany do projektu planu miejscowego. Również rada gminy na podstawie przedstawionych uwag może stwierdzić konieczność dokonania zmian w przedstawionym jej do uchwalenia projekcie planu miejscowego. W razie nieuwzględnienia przez organy gminy uwag dotyczących zmian projektu planu czytelnikowi nie będzie przysługiwała od takiego rozstrzygnięcia skarga do sądu administracyjnego. Będzie on jednak mógł, po uprzednim bezskutecznym wezwaniu do usunięcia naruszenia, zaskarżyć uchwałę rady gminy w sprawie planu miejscowego do sądu administracyjnego w trybie art. 101 ustawy o samorządzie gminnym. Czytelnik będzie jednak musiał wykazać, że w wyniku powzięcia takiej uchwały został naruszony jego interes prawny lub uprawnienie. Warunki lokalizacji i nabywania nieruchomości pod drogi publiczne określa ustawa z 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych.
Gdy chodzi o drogi gminne, starosta zawiadamia o wszczęciu postępowania w sprawie ustalenia lokalizacji takiej drogi, wywieszając obwieszczenie w urzędzie gminy. W taki sam sposób informuje o wydaniu decyzji ustalającej lokalizację drogi gminnej. Od tej decyzji czytelnikowi będzie przysługiwało odwołanie do wojewody oraz skarga do sądu administracyjnego. Należy jednak pamiętać, że decyzja o ustaleniu lokalizacji drogi może mieć nadany rygor natychmiastowej wykonalności, jeżeli będzie to uzasadnione interesem społecznym lub gospodarczym. Z dniem, w którym stanie się ona ostateczna, nieruchomość wydzielona pod taką drogę zostanie z mocy prawa własnością gminy.
Do czasu jednak uzyskania przez gminę pozwolenia na budowę dotychczasowy właściciel może użytkować nieruchomość nieodpłatnie.
