Osoby, które otrzymały uprawnienia pośrednika, muszą się wpisać do Centralnego Rejestru Pośredników w Obrocie Nieruchomościami. Prowadzi go resort infrastruktury. Dopiero z dniem wpisu do rejestru osoby te uzyskują prawo wykonywania licencjonowanej działalności.
Pośrednik może też, ale nie musi, należeć do stowarzyszenia zawodowego. Musi natomiast posiadać aktualne ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej (OC). Informację o OC, pod rygorem nieważności, musi bowiem zawierać każda umowa pośrednictwa.
Szczegóły ubezpieczenia określa rozporządzenie ministra finansów z 21 września 2004 r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej pośrednika w obrocie nieruchomościami (DzU z 2004 r. nr 207, poz. 2113). Minimalna suma gwarancyjna ubezpieczenia OC to równowartość 25 tys. euro.
Do końca tego roku licencję pośrednika mogą także uzyskać osoby ze średnim wykształceniem, muszą jednak zdać egzamin. Zdają go też osoby z wyższym wykształceniem, które nie ukończyły studiów podyplomowych, ale dopuszczone starymi przepisami kursy.
Osoby te musiały jednak złożyć do końca ubiegłego roku wszystkie niezbędne dokumenty do ministra. Następnie przystępują do testowego egzaminu pisemnego, a dopiero jeżeli uzyskają wynik pozytywny – do części ustnej. Tylko część ustną mogą powtarzać.
Dla części kandydatów na pośredników zmiana przepisów nastąpiła w trakcie przygotowań do uzyskania licencji. Przedstawiamy poniżej na przykładach najczęściej spotykane sytuacje.
Pan Marek ukończył studia licencjackie oraz magisterskie na wydziale prawa.
Jego praca licencjacka dotyczyła statusu prawnego rzeczoznawcy majątkowego, a magisterska – nabywania nieruchomości pod budowę dróg krajowych. W maju 2003 r. ukończył też kurs na pośrednika i odbył praktykę zawodową. Zastanawia się, czy może otrzymać licencję pośrednika bez zdawania egzaminu.
Niestety nie. Nowelizacja ustawy o gospodarce nieruchomościami mówi bowiem jasno, że osoba, która chce zostać pośrednikiem, musi ukończyć studia wyższe, studia podyplomowe w zakresie pośrednictwa oraz odbyć praktykę zawodową.
Od tej zasady jest jeden wyjątek. Nie trzeba kończyć studium podyplomowego, jeżeli ukończone studia wyższe spełniają co najmniej minimalne wymogi programowe ustalone dla studiów podyplomowych w zakresie pośrednictwa w obrocie nieruchomościami. Chociaż czytelnik miał zajęcia z różnych dziedzin prawa, to takie studia nie spełniają wspomnianych wymogów programowych. Wymagań tych nie spełnia także obrona dwóch prac dyplomowych. Czytelnik ma więc dwa wyjścia – może zdawać egzamin w 2008 r. albo musi ukończyć studia podyplomowe i dopiero potem starać się o licencję.
Pan Michał jest absolwentem politechniki, ma też ukończony kurs na pośrednika. Ma również udokumentowaną ponaddwuletnią pracę w biurze pośrednictwa nieruchomości. Zastanawia się, co w jego sytuacji jest lepsze – podjęcie studiów podyplomowych czy zdawanie trudnego egzaminu. Jeżeli czytelnik nie chciałby zdawać egzaminu (lub ten by mu się nie powiódł), to musi mieć wyższe wykształcenie, ukończyć studia podyplomowe oraz odbyć praktykę zawodową. Jeżeli wykonywał działalność zawodową w zakresie pośrednictwa przed 31 grudnia 2001 r., to może się ubiegać o zwolnienie z obowiązku odbycia praktyki zawodowej. Przy czym praca ta powinna polegać na faktycznym wykonywaniu czynności pośrednictwa, czyli np. prezentowaniu nieruchomości klientowi, sprawdzaniu stanu prawnego i faktycznego nieruchomości, przekazywaniu klientowi informacji na temat nieruchomości itd.
Natomiast to, czy pan Michał może zdawać egzamin, zależy od tego, czy złożył do końca 2007 r. wniosek o dopuszczenie do postępowania kwalifikacyjnego wraz z kompletem dokumentów. Egzaminy może zdawać do końca 2008 roku.
Pani Agata ma średnie wykształcenie. Odbyła kurs na pośrednika nieruchomości. Nie ukończyła do końca 2007 r. praktyki zawodowej. Nie mogła więc złożyć papierów niezbędnych do dopuszczenia do egzaminu. Nie może tym samym go zdawać. Nie może też uzyskać licencji zgodnie z nowymi zasadami, ponieważ nie ma wyższego wykształcenia ani studiów podyplomowych (kurs to za mało).
Osoba ze średnim wykształceniem może bowiem przystąpić do egzaminu tylko wtedy, gdy złożyła do końca 2007 r. wniosek o dopuszczenie do postępowania kwalifikacyjnego wraz z kompletem dokumentów. Jeżeli zdecyduje się uzyskać licencję na nowych zasadach, to będzie musiała najpierw ukończyć studia wyższe. Jeśli kierunek studiów nie wypełni minimum programowego, będzie musiała ukończyć też studia podyplomowe. W obu wypadkach będzie musiała odbyć praktykę zawodową.
Opłata za postępowanie kwalifikacyjne dla kandydata na pośrednika w obrocie nieruchomościami wynosi 250 zł.
Jeżeli wynik kwalifikacji będzie negatywny, to kandydat może złożyć wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy zgodnie z art. 127 § 3 kodeksu postępowania administracyjnego, za co trzeba wnieść kolejne 250 zł.
Jeżeli jednak kandydat na pośrednika wycofa wniosek o nadanie licencji zawodowej nie później niż siedem dni przed terminem postępowania kwalifikacyjnego, to opłata zostanie zwrócona w całości. Zwrot nastąpi w ciągu 30 dni od dnia przeprowadzenia postępowania.
Pełny koszt postępowania na starych zasadach, czyli z dwustopniowym egzaminem, jest wyższy i wynosi 1150 zł (w tym 900 zł za egzamin).
