Zakopiańskie Krupówki mają trafić pod kontrolę konserwatora zabytków

Władze Zakopanego starają się o wpisanie Krupówek do rejestru zabytków. To da im najwyższy poziom kontroli i zabezpieczenia przed przestrzennym bałaganem.

Publikacja: 15.04.2023 22:00

Zakopane - Krupówki

Zakopane - Krupówki

Foto: Fotorzepa, Piotr Guzik

W Zakopanem na 1272 obiekty objęte ochroną, 158 wpisanych zostało do rejestru zabytków. Reszta chroniona jest ewidencją gminną. Teraz do tej najwyższej ochrony jaką jest rejestr, ma dołączyć układ urbanistyczny Krupówek. Hamowane będą zakusy stawiania kolejnych straganów, budek czy budowy kolejnych dyskontów. Zabudowa ma odzwierciedlać charakter miejsca, które jest jednym z dwóch w Polsce najsłynniejszych deptaków, zaraz obok sopockiego Monciaka. Najsłynniejszych i najdroższych.

- Bez wątpienia to żyła złota dla wszystkich tych, którzy żyją z turystów. Wszelka prowadzona tu działalność przynosi największe zyski. Dlatego Krupówki naćkane są  wszystkim co da się sprzedać, i czym można się wyróżnić. Zwłaszcza wątpliwej jakości sprzedawane gadżety kompletnie niezwiązane z Podhalem – opowiada konserwator zabytków Natalia Skiepko z Narodowego Instytutu Dziedzictwa, także mieszkanka Zakopanego.

Między innymi, aby nad tym zapanować, już w 2016 r. miasto na mocy uchwały, utworzyło na Krupówkach Park Kulturowy. Dzięki temu trochę można było ograniczyć pstrokaciznę i tandetę, zalew reklam, byle, jakich straganów sprzedających wszystko tylko nie dzieła Podhala. Ale nie do końca się to miastu udało, co widać do dzisiaj. Podobnie jak nie udało się powstrzymać inwestorów i tych małych i dużych przed budowaniem w Zakopanem, co się da i gdzie się da, a najlepiej przy Krupówkach.  Uchwały nie regulują tego, co się buduje lub jak przebudowuje. Stąd zabudowa w stylu „od Sasa do Lasa” nadal szpeci zakopiański deptak, który co roku odwiedza ok 1,5 mln ludzi, chcących pobyć na Podhalu.

Czytaj więcej

Porządek ma wrócić na Krupówki

 A Park Kulturowy utworzony na Krupówkach, jak mówią konserwatorzy jest warty zachowania. Jest unikalnym przykładem architektury terenu Podlasia. I ma swój urok właśnie ze względu na jego różnorodność architektoniczną.

- Urosły do symbolu Zakopanego. Przy tej ulicy jednak możemy znaleźć najwięcej obiektów zabytkowych. Są i chałupy góralskie, wille w stylu zakopiańskim, szwajcarskim, architektura secesyjna, modernizm, nawet architektura socrealistyczna, ale ta w dobrym wydaniu. Zatem jest tu przekrój różnorodnych form architektonicznych. Unikat na skalę regionu. Decyzja om wpisie będzie jednak zależał od opinii ekspertów w tym także od Narodowego Instytutu Dziedzictwa – zastrzega Natalia Siepko.

Wojewódzki Konserwator Zabytków na Małopolskę, wszczął już procedurę umieszczenia Krupówek w rejestrze zabytków, najwyższej formie prawnej ochrony obiektu cennego historycznie. Ochroną objęte będą Krupówki oraz część ulic Kościuszki, Nowotarskiej, Zborowskiego, Ogrodowej i Zaruskiego, Gen. Galicy, Placu Niepodległości, ul. Weteranów Wojny, Staszica, Piłsudskiego.

- Zakopane chce stworzyć precyzyjną strukturę funkcjonalno-przestrzenną miasta, która pozwoli na czytelne prowadzenie inwestycji w oparciu o jasne zasady, które z jednej strony będą chroniły dziedzictwo historyczno-kulturowe, ale z drugiej strony pozwolą na prowadzenie inwestycji komercyjnych, które będą się wzajemnie uzupełniały zgodnie ze sztuką budowlaną i szeroko pojętą estetyką – mówi miejska konserwator zabytków Małgorzata Staszel.

Po wpisie do rejestru konserwatorzy wprawdzie nie będą mogli całkowicie zabronić budowy na tym obszarze, za to inwestor będzie musiał z nimi dokładnie uzgodnić każdy aspekt takiej inwestycji. A ponieważ procedura wpisu do rejestru prowadzona przez Małopolski Wojewódzki Urząd Konserwatorski już trwa, to już teraz na Krupówkach nie powstanie żadna niegodna tej lokalizacja inwestycja.

- Wpis do rejestru zabytków nie zmieni tego, co już powstało, za to pozwoli zapanować nad zabudową i jej charakterem – wyjaśnia Natalia Skiepko.-  Nie zapewni wprawdzie widoku na Giewont z każdego zakątka deptaka, ale nie powinien tej panoramy pogorszyć. Cenna zabudowa będzie chroniona i turyści szybko to zobaczą.

Rejestr zabytków jest podstawową formą ochrony zabyt­ków i prowadzony jest na podstawie Ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z 2003 r. (Dz.U. 2003 Nr 162 poz. 1568) oraz Rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Na­rodowego z 2011 roku w sprawie prowadzenia rejestru zabytków, krajowej, wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków oraz krajowego wykazu zabytków skra­dzionych lub wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem (Dz. U. z 2011 r. nr 113, poz. 661). Wpis do rejestru zabytków, jest prawem nadrzędnym nad prawem miejscowym, które reguluje wysokości i gabaryty budynków, ale już nie dotyka elewacji.

Nazwa Krupówki pochodzi od nazwy polany przy której wytyczona została ulica. Polana należała niegdyś do rodziny Krupowskich, stąd też jej nazwa. Krupówki były nazwą polany przy drodze do Kuźnic. Wcześniej wiodący tędy trakt zwano właśnie Drogą do Kuźnic ale nazwę zmieniono w drugiej połowie XIX na Krupówki.

W Zakopanem na 1272 obiekty objęte ochroną, 158 wpisanych zostało do rejestru zabytków. Reszta chroniona jest ewidencją gminną. Teraz do tej najwyższej ochrony jaką jest rejestr, ma dołączyć układ urbanistyczny Krupówek. Hamowane będą zakusy stawiania kolejnych straganów, budek czy budowy kolejnych dyskontów. Zabudowa ma odzwierciedlać charakter miejsca, które jest jednym z dwóch w Polsce najsłynniejszych deptaków, zaraz obok sopockiego Monciaka. Najsłynniejszych i najdroższych.

Pozostało 91% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Rośnie lawina skarg kasacyjnych do Naczelnego Sądu Administracyjnego