Wywłaszczenie bez znacznych korzyści

Nowe zasady wypłaty odszkodowań za nieruchomości wywłaszczone pod inwestycje publiczne to rewolucja. Wśród tych rozwiązań znalazły się i takie, które warto poprawić.

Publikacja: 02.11.2021 18:03

Wywłaszczenie bez znacznych korzyści

Foto: Adobe Stock

Przygotowany przez Ministerstwo Infrastruktury projekt nowelizacji ustawy o gospodarce nieruchomościami przewiduje rewolucyjną zmianę w zasadach ustalania odszkodowań. Po pierwsze, zlikwiduje tzw. zasadę korzyści, zgodnie z którą wywłaszczaną nieruchomość wyceniano według przeznaczenia wynikającego z celu wywłaszczenia. Chyba że dotychczas istniejące przeznaczenie pozwalało na uzyskanie wyższego odszkodowania.

– Innymi słowy, osoby wywłaszczane mogły być dziś w pewnym zakresie beneficjentami inwestycji planowanej przed państwo czy samorząd – podkreśla adwokat Bartłomiej Dębski z SK&S Legal.

– Dla przykładu, jeżeli wywłaszczana jest nieruchomość rolna pod budowę lotniska, to zgodnie z zasadą korzyści odszkodowanie będzie ustalone z uwzględnieniem jej przeznaczenia pod lotnisko – obrazuje adwokat Maciej Górski.

Jak podkreśla mec. Dębski, w rynkowych realiach sprzedający może zdecydować, czy, komu i kiedy sprzedać nieruchomość. Przy wywłaszczeniu nie ma takiej możliwości i nie może np. poczekać na wzrost wartości ziemi. I tę właśnie niedogodność rekompensowała zasada korzyści.

– Z tych względów proponowaną likwidację zasady korzyści należy ocenić negatywnie jako niezgodną z zasadą słusznego odszkodowania wyrażoną w art. 21 Konstytucji RP – uważa.

Co jednak istotne, zmiany idą dalej niż likwidacja wskazanej reguły. Przy ustalaniu wysokości odszkodowania nie tylko nie będzie się brało pod uwagę przeznaczenia wynikającego z decyzji administracyjnych (np. o lokalizacji inwestycji celu publicznego), ale także nie będzie się uwzględniać przeznaczania wynikającego z miejscowego planu. To natomiast w ocenie mec. Górskiego wydaje się niedopuszczalne i sprzeczne z zasadą słusznego odszkodowania.

Zdaniem mec. Dębskiego pozytywne jest natomiast zainteresowanie się projektodawców tym, co się dzieje z właścicielem nieruchomości po wywłaszczeniu. Mowa m.in. o konieczności przeprowadzki, nabycia nowej nieruchomości, rozpoczęcia działalności w nowym miejscu itp. W projekcie zaproponowano ryczałtowe zwiększenie odszkodowania o 10 lub 20 proc. wartości nieruchomości (odpowiednio dla nieruchomości niezabudowanych i zabudowanych), żeby zrekompensować te dodatkowe koszty.

– Wcześniej w systemie prawa nie było podobnych rozwiązań – wyjaśnia Dębski.

Nowelizacja przewiduje także otwarcie możliwości dochodzenia przed sądem powszechnym odszkodowania przewyższającego ryczałtowe odszkodowanie.

– Nie jest jednak zrozumiałe, dlaczego takie odszkodowanie ma być ograniczone do szkody rzeczywistej, z wyłączeniem utraconych korzyści. Nie wiadomo np., dlaczego przedsiębiorca, który przez wywłaszczenie stracił lukratywny kontrakt, bo nie mógł go wykonać, miałby być pozbawiony odszkodowania –akcentuje mec. Dębski.

Etap legislacyjny: konsultacje społeczne

Nieruchomości
NSA wydał kluczowy wyrok ws. zamku w Stobnicy
Sądy i trybunały
Barbara Piwnik: Niedopuszczalne nadużywanie wyłączenia sędziego
Praca, Emerytury i renty
13. emerytura nie dla wszystkich seniorów. Te grupy nie otrzymają świadczenia
Prawo karne
Prokuratura ujawniła przyczynę śmierci Barbary Skrzypek
Prawo drogowe
Będzie pułapka na łamiących zakaz prowadzenia aut. Może złamać wiele karier
Materiał Promocyjny
Konieczność transformacji energetycznej i rola samorządów
Sądy i trybunały
Sędzia od lat nie pisze uzasadnień wyroków. Resort Bodnara reaguje
Materiał Promocyjny
Sezon motocyklowy wkrótce się rozpocznie, a Suzuki rusza z 19. edycją szkoleń