Pałac w Otwocku nadal państwowy

Jedyną drogą do podważenia aktów nacjonalizacyjnych, będących podstawą wpisu do księgi wieczystej, jest postępowanie administracyjne

Aktualizacja: 14.02.2008 08:10 Publikacja: 14.02.2008 00:33

Takie wnioski płyną z wyroku Sądu Najwyższego z 8 lutego 2008 r (sygn. I CSK 385/07). Uznał on, że w sprawie o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym sąd cywilny nie może samodzielnie podważyć decyzji administracyjnej będącej podstawą kwestionowanego wpisu.

Zespół pałacowo-parkowy w Otwocku pod Warszawą został przejęty przez państwo w 1945 r. jako część majątku ziemskiego Otwock Wielki na podstawie dekretu PKWN z 1944 r. o reformie rolnej. Cały majątek miał 270 ha, a na zespół rezydencjalny przypada 80 ha. Próbę odzyskania posiadłości na drodze cywilnoprawnej, w trybie uzgodnienia treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, podjął 89-letni spadkobierca poprzednich właścicieli Józef J. Art. 10 ustawy z 1981 r. o księgach wieczystych i hipotece pozwala osobie, której prawo nie jest wpisane lub jest wpisane błędnie albo dotknięte wpisem nieistniejącego obciążenia lub ograniczenia, żądać przed sądem usunięcia niezgodności.

Żądanie dotyczyło wpisu w księdze wieczystej założonej w 1983 r. dla zespołu rezydencjalnego. Józef J. domagał się wpisania siebie jako właściciela zamiast figurującego tam Skarbu Państwa. Twierdził, że nieruchomość ta nie miała charakteru rolnego, nie była związana funkcjonalnie z majątkiem ziemskim, czyli dekret z 1944 r. jej nie dotyczył.

Sąd I instancji uwzględnił żądanie spadkobiercy, ale sąd II instancji zmienił wyrok i je oddalił.

Opierając się na opinii biegłego, sąd przyjął, że dziś nie można ustalić sposobu użytkowania fragmentów majątku. Zespół rezydencjalny nie był z niego wydzielony i w chwili przejmowania przez państwo była to część majątku ziemskiego. Uznał, że podstawą do zmiany wpisu właściciela mogłaby być jedynie wydana stosownie do § 5 rozporządzenia z 1945 r. do dekretu o reformie rolnej decyzja administracyjna o wyłączeniu zespołu rezydencjalnego spod reformy rolnej.

W skardze kasacyjnej Józef J. przekonywał, że uzyskanie takiej decyzji jest niemożliwe, bo wchodzi to w grę tylko wówczas, gdy decyzja przejmująca wydana została na podstawie art. 2 ust. 1e dekretu o reformie rolnej, podczas gdy w decyzji z 1945 r. wskazano jako podstawę przejęcia ogólnie art. 2 ust. 1 dekretu. Jest ponadto zbędna w świetle zebranego materiału, m.in. oddania już w 1947 r. na cele niezwiązane z rolnictwem, z czego wynika nierolny charakter zespołu.

SN oddalił skargę kasacyjną. Sędzia Zbigniew Kwaśniewski stwierdził m. in., że przewidziany w § 5 rozporządzenia z 1945 r. tryb kwestionowania na drodze administracyjnoprawnej tego, że dana nieruchomość podpada pod reformę rolną, nadal obowiązuje. Sądy cywilne nie mogą zastępować właściwych do tego organów. Sędzia odwołał się do stanowiska zajmowanego już wcześniej przez SN, w tym do podjętej w składzie siedmiu sędziów uchwały z 9 października 2007 r. (sygn. III CZP 46/07). Na tle ustawy tzw. komunalizacyjnej w sprawie o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym sformułował tezę, że w tego rodzaju sprawach sąd jest związany decyzją administracyjną. Skarb jest więc nadal właścicielem otwockiego pałacyku.

Jest to kolejna sprawa, w której przed Sądem Najwyższym stanął problem zrekompensowania skutków nacjonalizacji na podstawie przepisów prawa cywilnego. I po raz kolejny okazało się, że sądy cywilne go nie rozwiążą

.

Nieruchomości odebrane z naruszeniem licznych ustaw i dekretów nacjonalizacyjnych, w tym o reformie rolnej, mogą wrócić do właścicieli czy ich spadkobierców dopiero po stwierdzeniu bezprawności ówczesnych decyzji na drodze administracyjnej lub po uzyskaniu – także na takiej drodze – decyzji o wyłączeniu nieruchomości spod reformy rolnej.

Takie wnioski płyną z wyroku Sądu Najwyższego z 8 lutego 2008 r (sygn. I CSK 385/07). Uznał on, że w sprawie o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym sąd cywilny nie może samodzielnie podważyć decyzji administracyjnej będącej podstawą kwestionowanego wpisu.

Zespół pałacowo-parkowy w Otwocku pod Warszawą został przejęty przez państwo w 1945 r. jako część majątku ziemskiego Otwock Wielki na podstawie dekretu PKWN z 1944 r. o reformie rolnej. Cały majątek miał 270 ha, a na zespół rezydencjalny przypada 80 ha. Próbę odzyskania posiadłości na drodze cywilnoprawnej, w trybie uzgodnienia treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, podjął 89-letni spadkobierca poprzednich właścicieli Józef J. Art. 10 ustawy z 1981 r. o księgach wieczystych i hipotece pozwala osobie, której prawo nie jest wpisane lub jest wpisane błędnie albo dotknięte wpisem nieistniejącego obciążenia lub ograniczenia, żądać przed sądem usunięcia niezgodności.

Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Sądy i trybunały
Dr Tomasz Zalasiński: W Trybunale Konstytucyjnym gorzej już nie będzie
Konsumenci
TSUE wydał ważny wyrok dla frankowiczów. To pokłosie sprawy Getin Banku
Nieruchomości
Właściciele starych budynków mogą mieć problem. Wygasają ważne przepisy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawo rodzinne
Przy rozwodzie z żoną trzeba się też rozstać z częścią krów