Kto i gdzie wstrzymał lub przesunął budowy biurowców

[srodtytul]Katarzyna Kowalczyk, menedżer w zespole ds. sektora nieruchomości w PricewaterhouseCoopers:[/srodtytul]

- Kryzys finansowy i gospodarczy spowodował istotne ograniczenie popytu na rynku powierzchni biurowych. Przykładowo, [b]w Krakowie[/b] tylko połowa inwestycji biurowych została wynajęta spośród tych, które miały być ukończone w tym roku, dlatego budowa około połowy planowanych na ten rok projektów została wstrzymana.

W 2010 r. również do użytku będzie oddanych o połowę mniej inwestycji, niż deweloperzy zapowiadali. Przykładami wstrzymanych inwestycji na rynku krakowskim są m.in.: biurowiec Pascal, Enterprise Park na Zabłociu - kompleks trzech nowoczesnych budynków biurowych klasy A pod szyldem Enterprise Park czy kompleks czterech budynków biurowych Bonarka 4 Business, których budowę w sąsiedztwie centrum handlowego Bonarka City Center planowała węgierska firma TriGranit. Budowa Bonarka 4 miała ruszyć w lipcu br., tymczasem deweloper podjął decyzję o wstrzymaniu inwestycji do odwołania.

[b]We Wrocławiu[/b] spowolnienie gospodarcze i zawirowania na rynkach finansowych zmusiły deweloperów do wstrzymania rozpoczętych już inwestycji o łącznej powierzchni ponad 30 tys. mkw. W 2010 r. zostanie zrealizowanych jedynie 20 proc. pierwotnie planowanych projektów. Na rynek wejdą wyłącznie obiekty biurowe, będące aktualnie w trakcie realizacji. Sytuacja będzie wyglądać podobnie w roku 2011, w którym to na rynek powinno trafić nie więcej niż 30 tys. mkw.

Na rynku [b]w Katowicach[/b] około 80 proc. planowanych inwestycji na rok 2011 zostanie przesuniętych w czasie. Tempo prac budowlanych przy największej inwestycji w Łodzi - University Business Park między al. Kościuszki a ul. Wólczańską - zostało ściśle dostosowane do postępu w wynajmie powierzchni biurowych w tym kompleksie, a tym samym przesunięto w czasie oddanie nieruchomości na rynek.

Swoje plany inwestycyjne zrewidował również [b]kielecki[/b] Echo Investment względem biurowca Aurus przy al. Piłsudskiego. Planowano zakończyć jego budowę w czwartym kwartale tego roku. Tymczasem podjęto prace związane z przeprojektowaniem biurowca tak, żeby można było go wznieść w etapach.

Wstrzymano również budowę biurowca Oxygen - sztandarową inwestycję [b]Szczecina[/b]. Jego realizacja jest ściśle uzależniona od kredytu bankowego. Budowa biurowca Oxygen miała ruszyć wiosną 2008 r. Ostatecznie prace ruszyły w październiku ubiegłego roku, które następnie przerwano w kwietniu br. i wznowiono w lipcu 2009 r.

Konsekwencją obecnej sytuacji na rynku jest również zmiana projektów na etapie planowania, a także rozłożenie inwestycji na większą liczbę etapów w celu zmniejszenia ryzyka przedsięwzięcia. Negatywnym zjawiskiem na rynku jest skłanianie się deweloperów ku niskiej kapitałochłonności rozwiązań kosztem jakości dostarczanej na rynek powierzchni biurowej.

[srodtytul]Michał Ćwikliński, Associate dyrektora z działu inwestycji King Sturge: [/srodtytul]

- Część deweloperów planujących nowe inwestycje biurowe postanowiło wstrzymać prace lub przełożyć je na późniejsze terminy. Przykładem może być tu projekt biurowca o powierzchni 5 tys. mkw. [b]na warszawskiej Ochocie[/b] oraz projekt z 11 tys. mkw. biur w centrum stolicy (oba projekty planowane przez warszawskich deweloperów).

Projekty takie obejmują jednak tylko ok. 10 - 15 proc. powierzchni wszystkich planowanych w Warszawie projektów biurowych na 2010 rok. Znaczna większość deweloperów postanowiła jednak kontynuować swoje projekty.