Wieża pozostała po nieistniejącym już pałacu została wpisana na listę zabytków w 1981 r. W wyniku kontroli w 2020 r. wojewódzki konserwator zabytków zobowiązał jej właściciela do wykonania prac zabezpieczających obiekt przed dalszą degradacją. Prace nie zostały jednak wykonane, dlatego wojewódzki konserwator zabytków wymierzył właścicielowi 20 tys. zł kary. Nie uwzględnił wniosku o odstąpienie od takiej sankcji z powodu wystąpienia siły wyższej. Art. 189e k.p.a. przewiduje, że gdy do naruszenia prawa doszło wskutek działania siły wyższej, strona nie podlega ukaraniu.

Czytaj także:

Nowela ustawy o ochronie zabytków: wysokie kary za zburzenie zabytku

W odwołaniu do ministra kultury i dziedzictwa narodowego ukarany powtórzył, iż nie wykonał prac zabezpieczających, bo zapadł w 2016 r. na chorobę nowotworową. Stan zdrowia, pobyty w szpitalu oraz wydatki na leczenie uniemożliwiły opiekę nad zabytkiem – argumentował. Do odwołania dołączył dokumentację medyczną oraz orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Minister stwierdził jednak, że nie zachodzą okoliczności mające charakter siły wyższej. Z dokumentacji medycznej nie wynika, że zdiagnozowano nowotwór ani że zastosowano leczenie onkologiczne. Orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności potwierdza, że chory może pracować w warunkach chronionych.

Minister nie przeprowadził dowodu z opinii biegłego lekarza – zarzucił właściciel zabytku w skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Sąd ją uwzględnił i uchylił obie decyzje. Orzekł, że decyzje o ukaraniu podjęto bez zbadania wszystkich okoliczności sprawy. Zamiast potraktować odwołanie jako żądanie uzupełnienia dowodów, minister, w ślad za konserwatorem zabytków, stwierdził, że wskazana choroba nie jest chorobą nowotworową, i w związku z tym nie musi być brana pod uwagę. Zgodnie z przepisem (art. 189d pkt 7) k.p.a., wymierzając administracyjną karę pieniężną, organ ma obowiązek wziąć pod uwagę warunki osobiste strony, na którą jest nakładana kara. Obowiązek ten nie został należycie wykonany – stwierdził sąd.

Sędzia sprawozdawca Tomasz Stawecki powiedział, że rozpatrując ponownie sprawę, minister powinien szczegółowo odnieść się do twierdzenia skarżącego, że jego choroba ma charakter siły wyższej. A jeśli pojawiły się wątpliwości, wezwać go do złożenia stosownych wyjaśnień i dokumentów. Wyrok jest nieprawomocny.

Sygnatura akt: VII SA/Wa 1900/20