Służebność po przedsiębiorstwie państwowym można zasiedzieć

Posiadanie służebności przesyłowej przez przedsiębiorstwo państwowe przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej kodeks cywilny z 1989 r. mogło prowadzić do zasiedzenia.

Aktualizacja: 17.04.2013 13:38 Publikacja: 17.04.2013 13:20

Służebność po przedsiębiorstwie państwowym można zasiedzieć

Foto: Fotorzepa, Raf Rafał Guz

Taka jest teza orzeczenia Sąd Okręgowego w Słupsku. Sąd ten rozpatrywał apelację od wyroku Sądu Rejonowego w Słupsku, który oddalił wniosek o ustanowienie służebności przesyłu.

Sprzeczna z prawem praktyka organów

S.K. domagał się ustanowienia takiego prawa za wynagrodzeniem w wysokości 15 tys. zł od firmy energetycznej. We wniosku wskazał, iż nad jego nieruchomością przebiega, należąca do przedsiębiorstwa linia wysokiego napięcia o długości 90 metrów. Zdaniem mężczyzny naruszała ona jego prawo własności, ponieważ uniemożliwiała mu pełne fizyczne dysponowanie nieruchomością nie tylko w zakresie przestrzeni, na której bezpośrednio umieszczone zostały słupy, ale także w przestrzeni tzw. pasa eksploatacyjnego i drogi dojazdowej. Podnosił ponadto, że firma korzysta z gruntu nie dysponując zgodą jego ani jego poprzedników prawnych.

Firma w odpowiedzi na wniosek wniosła o jego oddalenie, ponieważ jej zdaniem doszło do zasiedzenia służebności. Przedsiębiorstwo wyjaśniło, że linia została  wybudowana w 1977 r. i weszła w skład majątku Skarbu Państwa reprezentowanego przez PP Zakład (...) w S. Na skutek przekształceń i podziałów z końcem grudnia 2007 r. firma jest właścicielem linii elektroenergetycznej oraz podmiotem korzystającym z nieruchomości S.K. w zakresie treści służebności przesyłu. Miało to wynikać z art. 176 kodeksu cywilnego, zgodnie z którym do czasu własnego posiadania dolicza się okres posiadania poprzednich posiadaczy.

Przedsiębiorstwo stwierdziło, że do zasiedzenia doszło w dobrej wierze, ponieważ domniemanie dobrej wiary wynikające z art. 6 k.c. nie zostało obalone przez właściciela nieruchomości, a dodatkowo do akt dołączono decyzję w sprawie zezwolenia na budowę linii. Nawet w sytuacji przyjęcia złej wiary do zasiedzenia doszło z dniem 31 stycznia 2007 r. – przekonywał dystrybutor prądu.

Z tym poglądem nie zgodził się właściciel działki, którego zdaniem firma nie jest następcą prawnym podmiotu, który wybudował linię wysokiego napięcia, dlatego bieg terminu zasiedzenia mógł rozpocząć swój bieg dopiero z chwilą powstanie przedsiębiorstwa, tj. w 2007 r. S.K. wyjaśnił, że firma nie może też zaliczyć okresu posiadania służebności przez Skarb Państwa, gdyż nie jest poprzednikiem prawnym Skarbu Państwa, lecz co najwyżej przedsiębiorstwa państwowego.

Właściciel zakwestionował także dobrą wiarę, wskazując na  wyrok Sądu Najwyższego (sygn. akt II CKS 139/05), w którym stwierdzono, że decyzja na którą powoływało się przedsiębiorstwo, wydana na podstawie art. 35 ustawy wywłaszczeniowej stanowi podstawę władczego działania państwa tylko w zakresie wstępu na nieruchomość niepaństwową z ewentualnością jej wywłaszczenia, nie zaś w zakresie trwałego i nieodpłatnego obciążenia nieruchomości prawem korzystania z niej przez inną osobę. Do chwili zmiany ustroju 4 czerwca 1989 r. nie było możliwości dochodzenia swoich praw w tym względzie stąd ówczesny ustrój uznać można za siłę wyższą, i dlatego okresy przedawnienia i zasiedzenia do tego czasu ulegają zawieszeniu.

Opinii, iż doszło do zawieszenia biegu terminu zasiedzenia z uwagi na siłę wyższą w postaci sprzecznej z prawem powszechnej praktyki organów administracji uniemożliwiającej realizację przez uprawnionego przysługujących mu roszczeń, nie podzielił rozpatrujący wniosek Sąd Rejonowy w Słupsku.

Oddalając wniosek sąd ten całkowicie podzielił i potraktował jako własne stanowiska Sądu Najwyższego (sygn. akt I CSK 11/05, I CSK 171/08, III CSK 251/10, IV CSK 183/11, III CZP 93/11), w których m.in. wskazano, że nie ma żadnych podstaw do przyjęcia, że posiadanie służebności przesyłowej przez przedsiębiorstwo państwowe przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej kodeks cywilny z 1989 r. nie mogło prowadzić do zasiedzenia. Osoba prawna, która przed 1 lutego 1989 r. mając status państwowej osoby prawnej nie mogła nabyć (także w drodze zasiedzenia) własności nieruchomości, może do okresu samoistnego posiadania wykonywanego po tym dniu zaliczyć okres posiadania Skarbu Państwa sprzed tej daty, jeżeli nastąpiło przeniesienie posiadania.

Niezasadna polemika

Właściciel nieruchomości złożył apelację od tego wyroku, zarzucając, że Sąd Rejonowy w swoich rozważaniach, dopuszczając się błędu w ustaleniach faktycznych, nie ustalił jednoznacznie, kto był posiadaczem służebności przed 1989 r., co jego zdaniem było kluczową okolicznością w tej sprawie, ponieważ stanowiło punkt wyjścia dla oceny dalszych przesłanek zasiedzenia. S.K. podniósł również, że Sąd nie odniósł się w żądanym zakresie do zarzutu braku następstwa prawnego między firmą, a inwestorem linii energetycznej oraz wykazując się niekonsekwencją oraz popadając w sprzeczność, nie podał szerszego umotywowania swojego stanowiska, odrzucając pogląd zgodnie z którym przedsiębiorstwa państwowego nie można od 1 lutego 1989 r. uznać za samoistnego posiadacza nieruchomości.

Rozpatrujący apelację Sąd Okręgowy w Słupsku (sygn. akt IV Ca 56/13) uznał, iż nie zasługuje ona na uwzględnienie, stwierdzając, że stanowi ona „jedynie niezasadną polemikę z prawidłowymi ustaleniami faktycznymi i słusznymi rozważeniami Sądu Rejonowego". W związku z tym, Sąd Okręgowy przyjął w całej rozciągłości wnioski sądu pierwszej instancji.

Taka jest teza orzeczenia Sąd Okręgowego w Słupsku. Sąd ten rozpatrywał apelację od wyroku Sądu Rejonowego w Słupsku, który oddalił wniosek o ustanowienie służebności przesyłu.

Sprzeczna z prawem praktyka organów

Pozostało 95% artykułu
Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Sądy i trybunały
Dr Tomasz Zalasiński: W Trybunale Konstytucyjnym gorzej już nie będzie
Konsumenci
TSUE wydał ważny wyrok dla frankowiczów. To pokłosie sprawy Getin Banku
Nieruchomości
Właściciele starych budynków mogą mieć problem. Wygasają ważne przepisy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawo rodzinne
Przy rozwodzie z żoną trzeba się też rozstać z częścią krów