Język z procesora

„Maszynę czasu” – narzędzie do odtwarzania wymarłych języków – stworzyli amerykańscy inżynierowie.

Publikacja: 13.02.2013 23:18

Cywilizacja minojska posługiwała się pismem linearnym A. Wyglądało tak jak na tej tabliczce sprzed 4

Cywilizacja minojska posługiwała się pismem linearnym A. Wyglądało tak jak na tej tabliczce sprzed 4 tys. lat z Hagia Triada na Krecie. Język ten jest ciągle nieznany

Foto: flash press media

Rekonstrukcja pierwotnych słów to żmudny proces, który trwa wiele lat. A system komputerowy może – według informatyków amerykańskich – przeprowadzić rekonstrukcję na dużą skalę w ciągu kilku dni lub nawet godzin.

– Nie wystarczyłoby życia setek ludzi dla śledzenia zmian, jakie zachodziły w językach świata w czasie i przestrzeni. I tu jest miejsce, aby błysnęły komputery – przekonuje prof. Dan Klein z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley.

Pierwotne brzmienie

– Te zmiany dźwięków zachodzą w ciągu tysiącleci w charakterystyczny sposób, podobne słowa zmieniają się w podobny sposób – tłumaczy prof. Klein. – Nasz trik polega na tym, że zidentyfikowaliśmy schemat tych zmian i na tej podstawie potrafiliśmy się cofnąć w czasie do początku rozwoju języka. Językoznawcy, którzy mieli tak wiele pomysłów na rekonstrukcję dawnych języków mogą to teraz robić automatycznie na dotychczas niespotykaną skalę.

Prof. Klein jest jednym z autorów pracy na ten temat, zamieszczonej w magazynie „Proceedings of National Academy of Sciences" (PNAS).

Najstarsze pismo pochodzi sprzed ok. 6 tys. lat. To długo po tym jak pojawiły się protojęzyki. Choć archeolodzy są w stanie uchwycić niektóre starożytne języki pisane, lingwiści stosują metodę porównawczą. Identyfikują dźwięki, które zmieniają się w czasie i próbują ustalić, czy mają one wspólne pochodzenie.

Prof. Klein podkreślił, że językoznawcy wykorzystujący nowy system będą mogli w krótszym czasie analizować więcej danych, więcej słów i więcej języków.

Mowa sprzed 7 tys. lat

Nie oznacza to jednak, że lingwiści stracą pracę. System nie jest w stanie w stu procentach zastąpić ludzi. Model komputerowy oparty jest na uznanej teorii lingwistycznej, według której słowa ewoluują w podobny sposób. Rozwój języków można przedstawić podobnie jak drzewo genealogiczne od podstaw – korzeni z pniami, gałęziami, które stanowią języki współczesne.

– Ponieważ dźwięki zmieniają się w określony sposób, nasze próby rekonstrukcji są powtarzane wielokrotnie – powiedział Klein. – To pozwala na lepsze odtworzenie dawnych form – podkreśla naukowiec.

Metodę rekonstrukcji pierwotnych języków naukowcy sprawdzili na grupie języków proto-austronezyjskich. Badacze użyli ponad 140 tys. słów z istniejącej bazy współczesnych języków, używanych w Oceanii i części Azji. Dotarli do pierwotnego języka, którym – jak uważają – posługiwali się mieszkańcy tego regionu 7 tys. lat temu.

Do stworzenia modelu obliczeniowego zespół wykorzystał algorytm zwany łańcuchem Markowa. Pozwala on na wyszukiwanie słów z różnych języków, które mają wspólne dźwięki, historię i pochodzenie.

Badacze planują skorzystać z tego samego systemu do rekonstrukcji rodzimych protojęzyków używanych na kontynencie północnoamerykańskim.

– Nasz model statystyczny jest w stanie odtworzyć proces rozwoju języków w czasie. Nie tylko jest w stanie wyciągać wnioski z przeszłości, ale także może służyć do przewidywania, jak język może się zmienić w przyszłości – powiedział prof. Tom Griffiths, psycholog, dyrektor Computational Cognitive Science Lab Uniwersytetu Kalifornijskiego.

Nauka
Pełnia Księżyca w grudniu. Zimny Księżyc będzie wyjątkowy, bo trwa wielkie przesilenie księżycowe
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Nauka
W organizmach delfinów znaleziono uzależniający fentanyl
Nauka
Orki kontra „największa ryba świata”. Naukowcy ujawniają zabójczą taktykę polowania
Nauka
Radar NASA wychwycił „opuszczone miasto” na Grenlandii. Jego istnienie zagraża środowisku
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Nauka
Jak picie kawy wpływa na jelita? Nowe wyniki badań